KSENOBİYOTİKLERİN DNA ÜZERİNDEKİ TOKSİK ETKİLERİ VE TOKSİKOGENETİK

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 3, 246 - 251, 08.06.2015

Fezile Özdemir Zeliha Kayaaltı , Dilek Kaya-akyüzlü

Öz

Canlıların genetik materyaline birçok faktör etki ederek mutasyonlara neden olmaktadır. Toksik ajanların, DNA’ya etkisini veya DNA’daki farklılıkların toksik ajanların toksikokinetiğine etkisini inceleyen bilim dalı Toksikogenetik olarak adlandırılmaktadır. Besinler, ilaçlar, çevresel ve endüstriyel ksenobiyotikler ve daha birçok madde DNA’ya toksik olarak etkimekte, mutasyonlara ve teratojen etkilere neden olabilmektedir. Kişilerdeki polimorfik farklılıklara bağlı olarak bu mutajenlere verilen cevap bireyden bireye değişiklik gösterebilmektedir. Toksik maddelerin etkilerine karşı verilen cevapta bireysel farklılığın, özellikle insan genom projesinden sonra genetik olarak taşınan özelliklere bağlı olduğu bilgisiyle, toksikogenetik çalışmalar hız kazanmıştır. Günümüzde gerek hastalıklar ve genetik ilişkileri, gerekse hastalıkların tedavisindeki yaklaşımlar ve bireysel ilaç kullanımı gibi birçok alanla ilgili toksikogenetik araştırmalar yapılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Toksikogenetik; genetik toksikoloji; toksik madde; mutasyon; tek nükleotit polimorfizmi

Kaynakça

• Young R. R. Genetic Toxicology; Web Resources. Toxicology 2002; 173: 103-121
• Anadolu Üniversitesi. Toksikoloji. PDF DÖkümanı (Erişim Tarihi: 13 Mayıs 2014 ).
• Vural N. Genetik Toksikoloji. In: Toksikoloji. 1st ed. Ankara: Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları No:73, 2005:115- 128.
• Woolley A. Determination: Genotoxicity and Carcinogenicity. In: A Guide To Practical Toxicology Evaluation, Prediction and Risk. 2nd ed. New York: Infırma Healthcare, 2008: 161- 175.
• Long X. D. ve diğerleri. Genetic Polymorphisms in DNA Repair Genes XRCC4 and XRCC5 and Aflatoxin B1- related Hepatocellular Carcinoma. Epidemiology2013; 24 (5): 671- 681.
• Sutandyo N. Nutritional Carcinogenesis. Acta Med Indones 2010; 42 (1): 36- 42
• Pitarque M, Vaglenov A, Nosko M, Hirvonen A, Norppa H, Creus A, Marcos R. Evaluation of DNA Damage by the Comet Assay In Shoe Workers Exposed toToluene and Other Organic Solvents. Mutation Research/Genetic Toxicology and Environmental Mutagenesis 1999; 441(1): 115–127.
• Fidan A F. DNA Hasar Tespitinde Tek Hücre Jel Elektroforezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi:8 (1).
• Kayaaltı Z, Soylemez E, Bacaksiz A, Dural E, Yilmaz H, Soylemezoglu T. Determination of Lymphocyte DNA Damage by Use of Comet Assay In Painters. Toxicology Letters 2012; S43–S216. doi:10.1016/j.toxlet.2012.03.202
• Bacaksiz A, Kayaalti Z, Tutkun E, Soylemez E, Guvendik G, Soylemezoglu T. Polymorphisms of DNA Repair Genes and DNA Damage In Workers Exposed to Organic Solvents. Toxicology Letters 2012; S43–S216. doi:10.1016/j.toxlet.2012.03.259
• Hoyos-Giraldo L.S, Carvajal S, Cajas-Salazar N, Ruíz M, Sánchez-Gómez A. Chromosome Aberrations In Workers Exposed to Organic Solvents: Influence of Polymorphisms In Xenobiotic-metabolism and DNA Repair Genes. Mutation Research/Fundamental and Molecular Mechanisms of Mutagenesis 2009; 666 (1–2): 8-15.
• Soylemezoglu T, Soylemez E, Kayaalti Z, Bacaksiz A, Yilmaz H. DNA Damage In Workers Occupationally Exposed to Arsenic. Toxicology Letters 2012: S43–S216 doi:10.1016/j.toxlet.2012.03.260
• Soylemez E, Kayaaltı E, Akyuzlü D. K, Tutkun E, Soylemezoğlu T. Evaluation of Genotoxic Effect of Arsenic In Silver Mining Plate Workers Using Alkaline Comet Assay. Toxicology Letters; 2013: S59–S256 http://dx.doi.org/10.1016/j.toxlet.2013.05.232
• Soylemez E, Kayaaltı Z, Akyuzlü D.K, Soylemezoğlu T. Determination of Lymphocyte DNA Damage Using the Comet Assay In Sandbalsting Workers Exposed to Crystalline Silica Dust. Toxicology Letters 2013: S59–S256 http://dx.doi.org/10.1016/j.toxlet.2013.05.231
• https://www.trod.org.tr/yeni/files/file/brakiterapi%20%20haziran%202010%20%5BUyumluluk%20Modu%5D.pdf (Erişim Tarihi:16.05.2014).
• Soylemez E, Kayaaltı Z, Akyuzlu D.K, Tutkun E, Soylemezoğlu T. The 4977 bp and 7436 bp Mitochondrial DNA Deletions In Workers with Acute Exposed to Iridium-192. Toxicology Letters 2013: S59–S256 http://dx.doi.org/10.1016/j.toxlet.2013.05.233.
• Iarmarcovai G, Sari-Minodier I , Chaspoul F, Botta C, De Méo M, Orsière T, Bergé-Lefranc J.L, Gallice P, Botta A.Risk Assessment of Welders Using Analysis of Eight Metals by ICP-MS In Blood and Urine and DNA Damage Evaluation by the Comet and Micronucleus Assays; Influence of XRCC1 and XRCC3 Polymorphisms. Mutagenesis 2005; 20 (6) : 425–432. doi:10.1093/mutage/gei058.
• Odabasi M, Kayaalti Z, Yilmaz H, Kurt İ, Soylemezoglu T. DMT1 Gene Polymorphism and Blood Pb and Fe Levels In Turkish Metallurgy Workers. Toxicology Letters 2012: S43–S216 doi:10.1016/j.toxlet.2012.03.527.
• Kayaaltı Z, Aliyev V, Söylemezoğlu T. The Potential Effect of Metallothionein 2A −5 A/G Single Nucleotide Polymorphism on Blood Cadmium, Lead, Zinc and Copper Levels. Toxicology and Applied Pharmacology 2011; 256 (1–7). doi:10.1016/j.taap.2011.06.023.
• Kayaaltı Z, Mergen G, Söylemezoğlu T. Effect of Metallothionein Core Promoter Region Polymorphism on Cadmium, Zinc and Copper Levels In Autopsy Kidney Tissues from a Turkish Population. Toxicology and Applied Pharmacology 2010; 245: 252–255 doi:10.1016/j.taap.2010.03.007.
• Aliyev V, Kayaalti Z, Kaplan B, SoylemezogluT. Effect of GST Polymorphisms on As Levels of Placental and Maternal Biological Samples. Toxicology Letters 2012; 211: S43–S216 doi:10.1016/j.toxlet.2012.03.261.
• Soylemezoğlu T, Kayaaltı T, Akyuzlu D. K, Soylemez E, Sert S. Association Between delta-aminolevulinic Acid Dehydratase Polymorphism and Placental Lead Levels. Toxicology Letters 2013; 221: S59–S256 http://dx.doi.org/10.1016/j.toxlet.2013.05.360.
• Akyuzlu DK, Kayaaltı Z, Soylemez E, Işık S, Soylemezoğlu T. Maternal Hemochromatosis Gene H63D Single-Nucleotide Polymorphism and Placental Lead Levels. Toxicology Letters 2013; 221: S59–S256 http://dx.doi.org/10.1016/j.toxlet.2013.05.398.
• Terzi G., Çelik H. Polisiklik Aromatik Hidrokarbonların Bazı Gıdalarda Bulunuşu ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Gıda; 2006: 31 (6): 291-301.
• Bacaksiz A, Kayaalti Z, Soylemez E, Tutkun E, Soylemezoglu T. Lymphocyte DNA Damage In Turkish Asphalt Workers Detected by The Comet Assay. Toxicology Letters 2012;211: S43–S216 doi:10.1016/j.toxlet.2012.03.702.
• Sutandyo N. Nutritional Carcinogenesis. Acta Med Indones 2010; 42 (1): 36- 42.
• Chaudhary R, Singh B, Kumar M, Gakhar S K, Saini A K, Parmar V S, Chhillar A K (2015). Role of single nucleotide polymorphism in pharmacogenomics and their association with human diseases. Drug Metabolism Reviews. Early online 1-10. doi: 10.3109/03602532.2015.1047027