YENİ BURJUVAZİ, EKONOMİK KALKINMA VE AFRİKA: TUSKON AFRİKA TİCARET KÖPRÜLERİ

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 25 - 41, 25.10.2013

Haluk Alkan , Muhammet Mercan

Öz

Günümüz uluslararası sisteminde ülkelerin dış politikalarını incelerken işadamlarının ve
iktisadi çevrelerin dış politika yapım sürecinde önemli bir rol oynadıkları görülmektedir. Ekonomik
diplomasi anlayışının yaygınlaşması ve dış politika paradigmasının temel unsurlarından
birisi haline gelmesi işadamları ve şirketlerin öncelik ve çıkarları doğrultusunda adımlar
atılmasına neden olmaktadır. Türkiye örneğinde bakıldığında geleneksel olarak devlet ve işadamları
arasında hiyerarşik bir ilişki biçiminin var olduğu, ancak 1990’lı yılların sonlarından
itibaren bu ilişkilerde bazı değişimlerin yaşanmaya başlandığı görülmektedir. Dış politikada
ekonomi temelli bir anlayışın hâkim olması ve farklı coğrafyalara yönelik özel açılım politikalarının
hayata geçirilmeye çalışılması bu ilişkilerde iş dünyasının daha hayati bir rol üstlenmesine
neden olmaktadır. Bu çerçevede, çalışmanın amacı Türkiye – Afrika ilişkilerinin geliş-
me sürecinde işadamı örgütlenmelerinin süreçteki rolünü Türkiye Sanayiciler ve İşadamları
Konfederasyonu (TUSKON) örneği ışığında incelemektir. Çalışmada öncelikle TUSKON’un
örgütlenme amacı ve organizasyon yapısı ele alınmakta ve bu çerçevede Afrika Pazarı ile olan
ilişkisi tartışılmaktadır. İkinci olarak Afrika’nın uluslararası siyasette ve Türk dış politikasında
taşıdığı önem incelenmekte, daha sonra TUSKON’un bölgeye yönelik etkinlikleri Türkiye’de
gelişen yeni devlet - işadamı ilişkileri bağlamında analiz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dış Politika, Devlet ve İşadamları, TUSKON, Afrika, Çıkar Grupları

Kaynakça

• ALKAN, Haluk (1998). Türkiye’de Baskı Grupları: Siyaset ve İşadamı Örgütleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ALTAN, Can (2005). “Afrika Ülkeleriyle Ekonomik ve Ticari İlişkilerimiz”, Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, Sayı 17, (http://www.mfa.gov.tr/uluslararasi-ekonomik-sorunlar-_mayis-2005_. tr.mfa), [12.10.2010]
• ARBACHE, Jorge, GO, Delfin S. and PAGE, John (2008). “Is Africa’s Economy at a Turning Point?”, in Delfin S. GO and John PAGE (eds), Africa at a Turning Point?: Growth, Aid, and External Shocks, Washington D.C., The World Bank, ss. 13-86.
• BAUER, Raymond A., POOL, Ithiel de Sola and DEXTER L. Anthony (2009). American Business & Public Policy, New Jersey, MIT.
• BORATAV, Korkut (1995). “İktisat Tarihi 1980-1994”, Türkiye Tarihi-Bugünkü Türkiye 1980-1995, İstanbul, Cem, ss. 159-214.
• (Büyük holdingler TUSKON kuyruğunda), Haber 7, 12 Kasım 2009, (http://www.haber7.com/ haber/20091112/Buyuk-holdingler-TUSKON-kuyrugunda.php), [15.10.2010]
• COLLIER, Paul (2006). International Political Economy: Some African Applications, Oxford, AERC, Oxford University Press.
• ÇEÇEN, A. Aydın , DOĞRUEL, A. Suut ve DOĞRUEL, Fatma (1990). Türkiye Ekonomisinde Büyüme ve Yapısal Kriz, İstanbul, Egemen Yay.
• DEMİR, Ömer, ACAR, Mustafa, and TOPRAK, Metin (2004). “Anatolian Tigers or Islamic Capital: Prospects and Challanges”, Middle Eastern Studies, Vol. 40, No. 6, ss. 164-186.
• FIRAT, Melek (2007). “Türkiye- Afrika İlişkilerinin Tarihsel Arka Planı ve Afrika Açılımında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü”, Uluslararası Türk-Afrika Kongresi, TASAM, ss. 1-5, (http://www. tasamafrika.org/pdf/afk5/12-Prof-Melek-FIRAT.pdf.), [05.01.2010]
• GARTEN, Jeffrey (1997). “Business and Foreign Policy”, Foreign Affairs, Vol. 76, No. 3, ss. 67-79.
• GÜLFİDAN, Şebnem (1993). Big Business and The State in Turkey: The Case of TUSIAD, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi.
• HAVA, Ergin ve KULU, Şule (2010). “Economv vs. Politics in Turkey: A Declaration of Independence”, Today’s Zaman, June 15, ss. 42-44.
• HENDRICK, Joshua D. (2009). “Globalization, Islamic Activism, and Passive Revolution in Turkey: The Case of Fethullah Gülen”, Journal of Power, Vol. 2, No. 3, ss. 343–368.
• KAR, Muhsin (2011). “Türkiye Ekonomisinin Dünya İle Bütünleşmesinde Cumhurbaşkanlığının Rolü”, Çankaya’da İlk Üç Yıl, Ankara, SDE Raporu, ss. 28-38.
• KAR, Muhsin and ALKAN, Haluk (2009). “An Awkward Relationship Between Business Elites and the Military in Turkey”, European University Institute Robert Schuman Centre for Advanced Studies Mediterranean Programme Tenth Mediterranean Social and Political Research Meeting, 25 – 28 March, Montecatini Terme, ss. 1-33
• KAPLINSKY, Raphael and FAROOKI, Masuma (2009). Africa’s Cooperation with New and Emerging Development Partners: Options for Africa’s Development, New York, UN-OSSA.
• “Kaset Olayını Şantaj Aracı Olarak Kullanan Üst Düzey İnsanlar Oldu”, Röportaj Nuriye Akman, Zaman 27 Mart 2004, (http://www.nuriyeakman.net/node/1503) [09.02.2010]
• KIZILARSLAN, Attila G. (2007). “Türkiye Afrika İlişkileri”, in Oğuzhan Köse (der), Afrika Ülkeleri-Türkiye Arasındaki Ekonomik İlişkiler, İstanbul, TASAM, ss. 7-13.
• KURU, Ahmet T. (2007). “Changing Perspectives on Islamism and Secularism in Turkey: The Gülen Movement and The AK Party”, International Conference, Muslim World in Transition: Contributions of the Gülen Movement, London, Leeds Metropolitan University Press, ss.140-151.
• MANSFIELD, Zuhal (2007). “Türkiye İle Afrika Arasındaki Ekonomik İlişkilerin Genel Görünümü”,
• Uluslararası Türk-Afrika Kongresi, İstanbul, TASAM, ss. 1-6, (http://www.tasamafrika.org/pdf/ afk5/17-Zuhal-MANSFIELD-tr.pdf) [16.02.2010]
• MERAL, Rızanur (2009). “2005 Yılında İhracatımız 2,5 Milyar Dolardı”, Kobi Sektör, 19 Ekim, (http:// www.kobisektor.com/gundem/4133.html) [15.10.2010]
• “Nijerya Türk Yatırımcıları Bekliyor”, Hürriyet, 11 Temmuz 2010.
• ÖZCAN, Gül Berna and ÇOKGEZEN, Murat (2003). “The Limits to Alternative Forms of Capitalization: The case of Anatolian Holding Companies”, World Development, Vol. 31, No. 12, ss. 2061-2084.
• RENA, Raunder (2008). “Sectoral Performance in The African Economy-Some Issues and Trends”, Indus Journal of Management & Social Science, Vol. 2, No. 1, ss. 1-14.
• TUSKON, 2007, (Türkiye Afrika Dış Ticaret Köprüsü-2), (http://www.tuskon.org/icerik/haber_detay. php?id=265) [16.10.2010]
• (TUSKON, TOBB/DEİK İşbirliğinde Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi Bugün İstanbul’da Başladı), Zaman 18 Ağustos 2008.
• TUSKON, 2009, Üye Federasyonlar, (http://www.tuskon.org/gnl/federasyon.php). [15.10.2010]
• TUSKON, 2010a, Oyun Alanımız Bütün Dünya, İstanbul, TUSKON Tanıtım Broşürü.
• TUSKON, 2010b, TUSKON’un Amacı ve Perspektifi, (http://www.tuskon.org/hakkimizda/?id=history) [15.10.2010]
• TUSKON, 2010c, Turkiye – World Trade Bridge – 2010, İstanbul.
• TUSKON, 2011, Turkiye-Africa Trade Bridge 7, Istanbul.
• “TUSKON’s Latest Trade Bridge with Africa Yields Deals”, Today’s Zaman, 2010, November 1, (http:// www.todayszaman.com/news-225983-105-tuskons-latest-trade-bridge-with-africa-yieldsdeals.html) [02.09.2012]
• Türkiye-Afrika Ülkeleri Kültürel Sosyal ve Ekonomik İşbirliği Derneği (AKSİAD) web sitesi, http:// www.aksiad.org
• “Türkiye’nin Küresel STK’sı: TUSKON” (2010). Kobi Efor, Ekim, ss. 34-36.
• TÜRKMEN, İbrahim (2010). “Trading o Bridges of Trust”, Today’s Zaman, June 15, ss. 10-12.
• UĞUR, Aydın ve ALKAN, Haluk (2000). “Türkiye’de Devlet ve İşadamı İlişkileri Perspektifinden MÜSİ- AD”, Toplum ve Bilim, Sayı 89, ss. 133-155.
• UYGUR, Selcuk (2007). “‘Islamic Puritanism’ As A Source of Economic Development: The Case of The Gülen Movement”, International Conference, Muslim World in Transition: Contributions of the Gülen Movement, London, Leeds Metropolitan University Press, ss. 176-186.
• YENER, Ahmet M. (2007). “Sahra altı Afrika ile Türkiye Arasındaki Ekonomik- Ticari İlişkiler ve Kalkınma Yardımlarının Rolü”, Ahmet KAVAS ve Ufuk TEPEBAŞ (der), Sahra Altı Afrika, İstanbul, TASAM, ss. 47- 554.
• ZURCHER, Erik J. (1995). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, Çev. Y. Saner Gönen, İstanbul, İletişim.