Demir Çağı’nda Batı Anadolu’dan Tunç Ok Uçları: ÜretimTekniklerindeki Değişim

Yıl 2015, Cilt: 9 Sayı: 12, 1 - 17, 01.04.2015

Derya Yalçıklı

Öz

Batı Anadolu merkezlerinden Smyrna ve Erithrai’de ele geçen ve Lidya Tipi olarak adlandırılan ok uçları, M.Ö. 7.-6. yüzyıllar arasında bölgede tunçtan üretilmiş ok ucu tipi olarak karşımıza çıkar. Anadolu dışında Yunanistan’da da örneklerine rastladığımız bu tip ok uçlarının bu dönemde geniş bir alanda kullanıldığı anlaşılmaktadır. Batı Anadolu’da Pers istilası sonrasında tunçtan üretilen bu tip ok uçlarının yerine demir ok uçlarının tercih edildiği görülmektedir. Bu değişimin sebepleri arasında, bölgede demir atölyelerinin üretime başlaması sonucu düşük maliyetli demir ok ucu üretiminin yaygınlaşması başta gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Demir Çağı, ok ucu, tunç, Erythrai, Smyrna

Bronze Arrowheads from Western Anatolia in The Iron Age: Changs in Their Production Technique

Öz

Arrowheads named as "Lydian Type" have been unearthed in Western Anatolian cities Symrnia and Erithrai between 7.-6. Centuries B.C. were bronze made arrowheads. Other than Western Anatolia finding the same material in Greece proves that this very type of arrowheads had been spread to wide area. After Persian invasion in Western Anatolia, iron made arrowheads started to be prefered over bronze made ones. Amongst the major reasons of the change, low cost of production of iron made arrowheads thanks to initiation of the iron workshop's productions around the region is the leading one.

Anahtar Kelimeler

Iron Age, arrowhead, bronze, Erythrai, Smyrna

Kaynakça

• Akurgal 1981: Akurgal, E., “Erythrai Kazıları 1979 Çalışmaları”, Kazı Sonuçları Toplantısı, II, 1981, 31-32
• Akurgal 1983: Akurgal, E., Eski İzmir I: Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı, Türk Tarih Kurumu Yayınları V. Seri, Sayı 40, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1983.
• Akurgal 2005: Akurgal, E., Anadolu Kültür Tarihi, (17. Basım), Ankara, 2005.
• Avila 1983: Avila, R.A.J., Bronzene Lanzen- und Pfelspitzen der griechischen Spätbronzezeit. Prähistorische Bronzefunde, Abteilung V, Band 1, München: C.H. Beck'sche Verlagsbuchhandlung, 1983.
• Baykan 2015: Baykan, D., “Metal Finds from Nif-Olympos”, Recent Studies on the Archaeology of Anatolia, (eds.) E. Laflı ve S. Patacı, British Archaeological Reports, International Series 2750, Oxford, 2015, 41-48.
• Baykan 2016a: Baykan, D., “M.Ö. 1. Bin Nif Dağı Metalurji Verileri”, Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 31, 2016, 21-29.
• Baykan 2016b: Baykan, D., “Antik Madencilik Çerçevesinde Nif Dağı Kazıları/Nif Mountain Excavations in the Frame of Ancient Mining”, Yer Altı Kaynakları Dergisi/Journal of Underground Resources 9, 2016, 25-33.
• Bittel-Naumann 1952: Bittel, K. ve Naumann, R. Boğazköy-Hattusa, Ergebnisse der Ausgrabungen des Deutschen Archäologischen Instituts und der Deutschen Orient-Gesellschaft in den Jahren 1931- 1939 (Architektur, Topographie, Landeskunde und Siedlungsgeschichte), Stuttgart: W. Kohlhammer Verlag Stuttgart, 1952.
• Boehmer1972: Boehmer, R.D., Boğazköy, Die Kleinfunde aus den Grabungskampagnen 1931-39 und 1952-69, Boğazköy-Hattuša VII, Wissenschaftliche Veröffentlichungen der Deutschen OrientGesellscaft, Berlin: Gebr. Mann Verlag, 1972.
• Cevizoğlu-Yalçın 2012: Cevizoğlu, H. ve Yalçın, U., “A Blacksmith’s Workshop at Klazomenai”, Anatolian Iron Ages 7, The Proceedings of the Seventh Anatolian Iron Ages Colloquium Held at Edirne, 19-24 April 2010. (eds.) A. Çilingiroğlu ve A. Sagona, Paris, 2012, 73-97.
• Collon- Symington 2007: Collon, D. ve Symington, D., “Metalwork”, Excavations at Kilise Tepe, 1994-98: From Bronze Age to Byzantine in Western Cilicia. Cambridge, (eds.) J.N. Postgate ve D.C. Thomas, London, 2007, 515- 529.
• Özgen-Özgen 1992: Özgen, E. ve Özgen, İ., Antalya Müzesi, (2. baskı), İstanbul, 1992.
• Erkanal 1977: Erkanal, H., Die Äxte und Beile des 2. Jahrtausends in Zentralanatolien, Prähistorische Bronzefunde Abteilung IX, 8. Band, München: C. H. Beck'sche Verlagsbuchhandlung, 1977.
• Ersoy 2007: Ersoy, Y., “Notes on History and Archaeology of Early Clazomenae”, Fruhes Ionien. Eine Bestandsaufnahme, Panionion-Symposion Guzelcamlı 26. September – 1. October 1999, (eds) J. Cobet, V. von Graeve, W.-D. Niemeier ve K. Zimmermann, Milesische Forschungen 5, 2007, 149-178.
• Garstang 1953: Garstang, J., Prehistoric Mersin, Yümük Tepe in Southern Turkey, Oxford: The Clarendon, 1953.
• Gallet de Santerre-Tréheux 1947: Gallet de Santerre, H. ve Tréheux, J., “Rapport sur le Dépôt Égéen et Géométrique de l'Artémision à Délos”, Bulletin de Correspondance Hellénique, 71(1), 1947, 148-254.
• Jesus1980: de Jesus, P. S., The Development of Prehistoric Mining and Metallurgy in Anatolia, Part I-II. British Archaeological Reports International Series: 74, Oxford, 1980.
• Kartal 2009: Kartal, M., Epi-Paleolitik Dönem Türkiye'de Son Avcı Toplayıcılar Konar-Göçerlikten Yerleşik Yaşama Geçiş, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2009.
• Koşay-Akok 1966: Koşay, H.Z. ve Akok, M., Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Kazısı: 1940-1948’deki Çalışmalara ve Keşiflere ait İlk Rapor, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1966.
• Luschan- Andrae 1943: von Luschan, F. ve Andrae, W., Die Kleinfunde von Sendschirli. Sendschirli V, Berlin, 1943.
• Moorey 1985: Moorey, P.R.S., Materials and Manufacture in Ancient Mesopotamia: The Evidence of Archaeology and Art: Metals and Metalwork Glazed Materials and Glass, Oxford, 1985.
• Nicholls 1958/1959: Nicholls, R. V., “Old Smyrna: The Iron Age Fortifications and Associated Remains on the City Perimeter”, The Annual of the British School at Athens, 53/54, 1958/1959, 35-137.
• von der Osten 1937: von der Osten, H. H., The Alişhar Höyük, Seasons of 1930-32, Part II, Chicago: The University of Chicago, 1937.
• Schliemann 1881: Schliemann, H., Ilios, Stadt und Land der Trojaner: Forschungen und Entdeckungen in der Troas und Besonderes auf der Baustelle von Troja, Leipzig, 1881.
• Reinholdt 1992: Reinholdt, C., “Arbeitszeugnisse Geometrischer und Archaischer Schmuckwerkstätten”, Archäologischer Anzeiger, 1992, 215-231.
• Süel 1998: Süel, A., “Ortaköy-Şapinuwa: Bir Hitit Merkezi”, TÜBA-AR 1, 1998, 37-61.
• Waldbaum 1983: Waldbaum, J. C., Metallwork from Sardis: The Finds Through 1974, Archeaology Explorations Sardis, 8. London, Cambridge Mass, 1983.
• Woolley 1921: Woolley, C. L., Charchemish. Raport on the Excavations at Jerablus on Behalf of the British Museum, Part II, London: Oxford University, 1921.
• Woolley 1934: Woolley, C. L., Ur Excavations, The Royal Cemetery, Vol. II, New York: Oxford University, 1934.
• Yalçıklı 2006: Yalçıklı, D., Pfeilspitzen, Eisenzeitliche Pfeilspitzen aus Anatolien, Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie Band 128, Bonn: Verlag Dr. Rudolf Habelt GMBH, 2006.
• Yalçıklı 2016: Yalçıklı, D., Anadolu’da Demir Çağı Metal Silahları, Saarbrücken, 2016.