Klaros'ta Bulunan Ok Uçları

Yıl 2015, Cilt: 9 Sayı: 12, 1 - 53, 01.04.2015

Onur Zunal

Öz

Makale kapsamında değerlendirilen ok uçlarının bir kısmı kutsal alana gelen ziyaretçilerin sunularından oluşurken geriye kalanları ise bir tahrip tabakası buluntuları arasında yer alır. Anadolu, Yakındoğu ve Yunanistan'da pek çok merkezde farklı tipler ile temsil edilen ok uçları işlevsel özellikleri nedeni ile uzun süre kullanılmış bu da tarihlendirilmeleri ile ilgili problemleri beraberinde getirmiştir. Klaros’ta ele geçen ok uçları diğer merkezlerden ele geçen örneklerle sadece tipolojik özellikleri açısından karşılaştırılmamış, bulundukları kontekstler de değerlendirilmiştir. Bu makalede birçoğu daha önce yayınlanmamış farklı tiplerdeki Klaros ok uçlarının hem tipoloji hem de tarihlendirme konularında var olan tartışmalara önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Kemik, bronz, altın yaldız kaplamalı bronz ve bakır gibi farklı malzemelerden üretilmiş ok uçları, Submyken ile M.Ö. 4. yüzyılın sonları arasında kutsal alandaki sunuların ve M.Ö. 7. yüzyılın ikinci yarısında meydana gelen bir tahribatın izlerini taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Klaros, Kutsal Alan, Ok Ucu, Sunu, Tahrip Tabakası

Arrowheads from Klaros

Öz

The arrowheads presented here covers the offerings dedicated by the visitors of sanctuary and the findings of the destruction layer. The arrowheads which are represented with different types in several sites in Anatolia, Near East and Greece, were used in a long time due to their functional purposes; for this reason, it has been problematic to date them. The arrowheads from Klaros are not only compared typologically with the examples from different sites but are also evaluated through their context. In this article, it is aimed to make a contribution to the studies about the typology and the dating of arrowheads by means of the Klaros examples, most of which are not previously published and display a range of different types. These arrowheads, which are made of various materials such as bone, bronze, gilded bronze and copper were presented as dedicatious to the sanctuary in between the Submycenean Period and the late 4th. century B.C. It seems likely that, at least some of them, were the remnants of a destruction which occured in the second half of the 7th. century B.C.

Anahtar Kelimeler

Klaros - Sanctuary - Arrowheads - Votive Offering - Destruction Layer

Kaynakça

• Akar-Tanrıver 2009: Akar-Tanrıver, D.S., Apollon Klarios Kültü, Kehanet Pratikleri ve Adaklar (Ege Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 2009.
• Akurgal 1997: Akurgal, E., Eski İzmir I. Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı, Ankara, 1997.
• Baykan 2012: Baykan, D., “Nif (Olympos) Dağı Kazısı Buluntularının Tipolojik ve Analojik Değerlendirilmesi”, Arkeometri Sonuçları Toplantısı 27, Ankara, 2012, 231-246.
• Beaumont vd. 2004: Beaumont, L. A. Archontidou-Argyri, H. Beames, A., Tsigkou, N. Wardle, “Excavations at Kato Phana, Chios: 1999, 2000, and 2001”, BSA 99, 2004, 201-255.
• Boardman1967: Boardman, J., “Excavations in Chios 1952-1955”. Greek Emporio, BSA suppl. 6, Oxford, 1967.
• Broneer 1935: Broneer, O., “Excavations on the North Slope of the Acropolis in Athens, 1933-1934”, Hesperia, 4-2, 1935, 109-188.
• Davis 2013: Davis, T.A, Archery in Archaic Greece, Columbia University, (Unpublished Phd Thesis), 2013.
• Delrieux 2014: Delrieux, F., “Les Monnaies des fouilles trouvées à Claros en 2001- 2011, essai de circulation de monetaire dans un sanctuaire oraculaire”, in. J.Ch. Moretti, L. Rabatel, (eds.), Le Sanctuaire de Claros et son oracle, Collogue International Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditerranée Amphithéatre Benveniste 13-14 Janvier 2012. Travaux de la Maison de l'Orient et de la Méditerranée, 2014, 133-188.
• Derin - Muscarella 2001: Derin, Z. - Muscarella, O.W., “Iron and Bronze Arrows”, Ayanis I, Ten Years Excavations at Rusahinili Eiduru-kai 1989-1998, eds. A. Çilingiroğlu and M. Salvini, CNR, Roma, 2001, 189-218.
• Doğan-Gürbüzer 2012: Doğan-Gürbüzer, E., Klaros Kazılarından Bulunmuş Olan Pişmiş Toprak Figürinler ve Kültler Açısından Değerlendirilmeleri, (Ege Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 2012.
• Durak 2013: Durak, E., Metropolis Bronz Eserleri, (Trakya Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Edirne, 2013.
• Gallet de Santerre - Tréheux1947/48: Gallet de Santerre H., -J. Tréheux, “Rapport sur le dépôt égéen et géometrique de l’Artémision à Délos”, BCH 71-72, 1947/48, 148-254.
• Greenewalt 1997: Greenewalt, C. Jr., “Arms and Weapons at Sardis in the Mid Sixth Century B.C. / M.Ö. VI. Yüzyıl Ortasında Sardis’de Askeri Teçhizat ve Silahlar”, Arkeoloji ve Sanat 79, 1997, 2-20
• Greenewalt - Rautman 1998: Greenewalt C. Jr., - Rautman, M., “The Sardis Campaigns of 1994 and 1995”, AJA 102.3, 1998, 469-505.
• Grimal 2012: Grimal, P., Mitoloji Sözlüğü Yunan ve Roma, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2012.
• Hellmuth 2014: Hellmuth, A., “Horse, Bow and Arrow - A Comparison between the Scythian Impact on the Mediterranean and on Eastern Middle Europe”, Mediterranean Review 7.1, 2014, 1-38.
• Klebinder 2002: Klebinder, G.V., Bronzefunde aus dem Artemision von Ephesos, Salzburg, Unpublished Phd Thesis, 2002.
• Korfmann 2001: Korfmann, M., “Yüksek Troia Kültürü (Troia VI ve VIIa), Bir Anadolu Kültürü”, Troia - Düş ve Gerçek, İstanbul, 2001, 395-406.
• Popham - Lemos 1996:Popham, M.R. - Lemos, I.S., “Lefkandi III. The Toumba Cemetery. The Excavations of 1981, 1984, 1986 and 1992-4”, BSA 29, Oxford, 1996.
• San 1998: San, O., Demirçağ ve Demirçağ Öncesinde Anadolu'da Göçebelik ve Göçebe Sanatı, (Ege Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 1998.
• Şahin vd. 2014: Şahin N., Doğan-Gürbüzer, E., Zunal, O., Pişkin-Ayvzaoğlu, C., Günata, G., Doğan, H., Balaban, C., “Klaros 2013”, KST 36/2, Ankara, 2014, 669-684.
• Şahin 2012: Şahin, N., “Apollon Klarios Bilicilik Merkezi”, A. Çilingiroğlu, Z. Mercangöz, G. Polat (eds.), Ege Üniversitesi Arkeoloji Kazıları, 2012, 247-272.
• Şahin 2014: Şahin, N., “Les Campagnes de 2010 et 2011 nouveaux apports”, in. J.Ch. Moretti, L. Rabatel, (eds.), Le Sanctuaire de Claros et son oracle, Collogue International Lyon, Maison de l’Orient et de la Méditerranée Amphithéatre Benveniste 13-14 Janvier 2012, Travaux de la Maison de l'Orient et de la Méditerranée 65, 2014, 13-32.
• Şahin 2015: Şahin, N., “Klaros Doğuran Ana Tanrıça Heykelciği ve Kolophon Ülkesi'nde Ana Tanrıça Kimliği”, in: C. Şimşek, B. Duman, E. Konakçı (eds.), Mustafa Büyükkolancı'ya Armağan, 2015, 587-596.
• Şahin - Debord 2011: Şahin, N., - Debord, P., “Découvertes récentes et installation du culte d’Apollon pythien à Claros”, PALLAS 87, 2011, 169-204.
• Tarhan 1984: Tarhan, T., “Eski Anadolu Tarihinde Kimmerler”, AST I, Ankara, 1984, 109-120.
• Verger 2008: Verger, S., “Notes sur les vêtements féminins complexes figurés sur les stèles Dauniennes”, dans Storia e archeologia della Daunia. In Ricordo di Marina Mazzei, Bari, 2008, 103-132.
• Waldbaum 1983: Waldbaum, J.C., Metalwork from Sardis: The Finds through 1974, Archaeological Exploration of Sardis Monographs 8, 1983
• Yalçıklı 1999: Yalçıklı, D., Anadolu’da M.Ö. 12 Yüzyıldan M.Ö. 6. Yüzyıl Sonuna Kadar Metal Silah Endüstrisi, (Hacettepe Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 1999
• Zunal 2014: Zunal, O., Klaros Protogeometrik ve Geometrik Dönem Seramikleri (Ege Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 2014.
• Zunal 2016: Zunal, O., “A Group of Submycenaean-Protogeometric Cups from Klaros”, OLBA XXIV, 2016171-189.