Metropolis’de Bulunan Ok Uçları

Yıl 2015, Cilt: 9 Sayı: 12, 54 - 73, 01.04.2015

Burak Arslan , Serdar Aybek Ebru Durak

Öz

Metropolis antik kenti, İzmir’in Torbalı İlçesi’ne bağlı Yeniköy ve Özbey Mahalleleri arasında yer alır. 1990 yılında başlayan ve devam etmekte olan çalışmalar, kentin tarihsel ve mimari gelişimine ait elde edilen veriler dışında halka dair çok sayıda sonuca ulaşılmasını sağlamıştır. Bu makalede değinilen 17 ok ucu da kentin güvenliği ve askeri yapısı ile ilgili bilgilere katkı sağlayan önemli buluntu grupları arasında yer alır. Ok uçları öncelikle malzeme ve biçimlerine göre 6 gruba ayrılmıştır. Grupların belirlenmesinde özellikle analojik prensipleri benimseyen güncel çalışmalar göz önünde bulundurulmuştur. Ayrıca grupların her biri köken ve coğrafi yayılım alanları temelinde değerlendirilerek açıklanmaya ve tarihlendirilmeye çalışılmıştır. Buluntuların 10 tanesi arkeolojik kazılarda,7 tanesi kazılar dışında Akropolis yamaçlarında tespit edilmiştir. Çok sayıda olmamasına karşın ok uçlarının bu alanda yayılım göstermesi nedeniyle çalışmada Akropolisin kent savunmasındaki yeri de tartışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Metropolis, İonia, Ok Ucu, Ok Mancınığı, Bronz.

Arrowheads From Metropolis

Öz

Metropolis ancient city is located between the Yeniköy and Özbey Neighborhoods, which are linked to İzmir’s Torbalı district. Studies, that started in 1990 and are going on, have enabled us to reach many outcomes about the folk apart from the obtained data on the historical and architectural development of the city. The 17 arrows that are mentioned in this article are one of the important findings groups that contribute to the information on the security and military structure of the city. Arrowheads are divided into 6 groups depending on mainly their material and shapes. While dividing the groups, current studies with analogical principles were especially taken into consideration. Furthermore, each of these groups were aimed to be explained and dated based on their origin and geographical range. 10 of the findings were spotted in archeological excavations, and 7 of them were found on Acropolis slopes outside of the excavations. Though they are not many in number, since the arrowheads are distributed in this region, Acropolis’ position in the city defense is being discussed.

Anahtar Kelimeler

Metropolis, Ionia, Arrowhead, Arrow Catapult, Bronze

Kaynakça

• Antik Kaynak Herodotos Ἱστορίαι / Historia The History, çev. D. Grene. Chicago Üniversitesi Yayınları, Chicago, 1987.
• Herodot Tarihi, çev. M. Ökmen, İstanbul,1991. Modern Kaynaklar Aybek 2009
• Aybek, S., İonia I Heykel, Metropolis’de Hellenistik ve Roma Dönemi Heykeltıraşlığı, Homer Kitabevi, İstanbul 2009. Aybek 2009
• Aybek, S., Ekin-Meriç, A., Öz, A. K., Metropolis, İonia’da Bir Ana Tanrıça Kenti, Homer Kitabevi, İstanbul 2009.
• Aybek-Dreyer 2011: Aybek, S. ve Dreyer, B., “Eine wehrhafte Stadt in späthellenistisch- römischer Zeit Die Katapult-Arsenale der Stadt Metropolis (Ionien)”
• Istanbuler Mitteilungen 16, 2011, 205-217. Conze 1913
• Conze, A., Altertümer von Pergamon, Stadt und Landschaft, Berlin, Davidson 1952
• Davidson, G. R., Corinth XII, The Minor Objects, The American School of Classical Studies at Athens Princeton, New Jersey 1952. Ekin-Meriç 2013
• Ekin-Meriç, A., Metropolis İonia III; Ana Tanrıça Kutsal Mağaraları, Homer Kitabevi, İstanbul 2013. Humble 1980
• Humble, R., Warfare in the Ancient World, Londra, 1980. Külzer 2011
• Külzer, A., “Bizans Dönemi Ephesos’u: Tarihine Bir Genel Bakış”, D. Daim ve S. Ladstätter (eds.), Bizans Dönemi’nde Ephesos, Ege Yayınları, İstanbul, 2011, 29-46. Mansel 1963
• Mansel, A. M., Ege ve Yunan Tarihi, Dünya Tarihi, XIII. Seri .8a, Türk Tarih Kurumu Basımevi (Tashih görmüş ve genişletilmiş 2. Baskı), Ankara 1963. Marsden 1971
• Marsden, E. W., Greek and Roman Artillery, Technical Treatises, At the Clarendon Press, Oxford 1971. Meriç 1992
• Meriç, R., “Torbalı-Metropolis Kazısı”, 13. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt. Ankara, 1992, 237-240. Meriç 1993
• Meriç, R., “1991 Yılı Metropolis Kazısı Raporu”, 14. Kazı Sonuçları
• Toplantısı, 2. Cilt, Ankara, 1993, 365-372. Meriç 2003
• Meriç, R., Metropolis: Ana Tanrıça Kenti İstanbul: Mas Matbaacılık, İstanbul 2003. Oransay 2006
• Oransay, B. S. A., “Arykanda Antik Kenti’nde 1971-2002 Kazı
• Sezonlarında Ele Geçen Madeni Buluntular ve Madencilik Faaliyetleri”, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji (Klasik Arkeoloji) Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2006.
• Öz-Ekin Meriç 2002: Öz, A. K. ve Ekin-Meriç, A., “Metropolis: Ana Tanrıça Kenti”. İzmir
• Kent Kültürü Dergisi 5, İzmir, 2002, 235-243. Robinson 1941
• Robinson, D. M., Excavations at Olynthus, Part X, Metal and Minor Miscellaneous Finds, An Original Contribution to Greek Life, Baltimore, Londra, 1941.
• Schachner-Meriç 2000: Schachner, A. ve Meriç, R., “Ein Stempelsiegel Des Späten 2.
• Jahrtausends V. Chr.Aus Metropolis in Ionien”, Estratto da Studi Micenei Ed Egeo – Anatolici, Fascicolo XLII/I, Roma, 2000, 85-102. Tulunay 2011
• Tulunay, E. T., “Nif (Olympos) Dağı Araştırma ve Kazı Projesi: 2009
• Kazısı”, 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, 3. Cilt, Ankara, 2011, 405-423. Tulunay 2013
• Tulunay, E. T., “Nif (Olympos) Dağı Araştırma ve Kazı Projesi: 2011
• Kazısı”, 34. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt, Çorum, 2013, 233-252. Waldbaum 1983
• Waldbaum, J. C., Metalwork From Sardeis: The Finds Through 1974, Londra, 1983. Walters 1899
• Walters, H. B., Catalogue of the Bronzes, Greek, Roman, and Etruscan, in the Department of Greek and Roman Antiquities, British Museum, Londra, 1899. Elektronik Kaynak Uzantı 1: http://www.livescience.com/52672-ancient-acra-citadel-photos.htmlF
• MASROP E-Dergi’nin 2017 Ciltlerindeki Ok Ucu Çalıştayı Makaleleri MASROP E-Dergi Cilt 7
• “Ok Uçları Çalıştayı Sözlü ve Poster Bildiri Özetleri (MASROP E-Dergi’de Yayınlanmayan)”, MASROP E-Dergi Cilt 7 Sayı 8, (2013) 2017
• Oral and Poster Presentations Abstracts of Arrowheads Workshop (No Published in MASROP E-Dergi) 7-9 Yağuzluk, H., “Batı Anadolu’da Ok Ucu Bulunan M.Ö. 1. Bin Merkezleri”, MASROP E-Dergi Cilt 7 Sayı 8, (2013) 2017
• Centres in West Anatolia where Arrowheads are unearthed from 1st Millennium B.C. 12 Köseoğlu, F. N., “Hellen Dünyasında Ok, Yay ve Okçuluk”, MASROP E-Dergi Cilt 7 Sayı 8, (2013) 2017
• Arrow, Bow and Archery in Hellenic World 26 Baysal, A., “Kafamda ‘’UÇ’’uk Bir Fikir Var: Arkeolojide Teknolojik Açıdan Yaratıcılık”, MASROP E-Dergi Cilt 7 Sayı 9, (2013) 2017
• There’s a ‘pointed’ idea in my head: inventiveness in archaeology from a technological perspective 41 Baykan, C., “Kovanlı Ok Uçlarının Koruma ve Onarımında Organik Malzeme Tespiti”, Organic Material Detection at the Conservation of Socketed Arrowheads MASROP E-Dergi Cilt 8 Dardeniz, G., “M.Ö. II. ve I. Bin Ok Uçlarında Arkeometrik Bulgular”, MASROP E-Dergi Cilt 8 Sayı 10, (2014) 2017
• Archaeometric Findings at Arrowheads of the Second and First Millennium B.C. 17 Güder, Ü., “Orta Çağ Demir Temren Örneklerinin Sertlik Değerleri ve Sertleştirme Yöntemleri”, MASROP E-Dergi Cilt 8 Sayı 10, (2014) 2017
• Hardness Values and Hardening Techniques of Medieval Arrowheads 25 Aslaner, O. D., “Yukarı Dicle Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem Fırlatma Uçlarının Deneysel Çalışması”, An Experimental Study on Pre-Pottery Projectile Points in Upper Tigris Basin Özdemir, M. A. - Işıklı M., “Van Ayanis Kalesinden Ele Geçen Ok Uçları Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, MASROP E-Dergi Cilt 8 Sayı 11, (2014) 2017
• A General Evaluation On The Arrow-Heads Discovered At Ayanis Castle in Van 62 MASROP E-Dergi Cilt 9 Yalçıklı, D., “Demir Çağı’nda Batı Anadolu’dan Tunç Ok Uçları: Üretim Tekniklerindeki Değişim”, MASROP E-Dergi Cilt 9 Sayı 12, (2015) 2017
• Bronze Arrowheads from Western Anatolia in The Iron Age: Changs in Their Production Technique 17 Baykan, D., “Nif Dağı Kazısı Karamattepe ve Ballıcaoluk’ta Bulunan Ok Uçları” MASROP E-Dergi Cilt 9 Sayı 12, (2015) 2017
• Arrowheads Found at Nif Mountain Karamattepe and Ballıcaoluk Excavations 40 Zunal, O., “Klaros’ta Bulunan Ok Uçları”, MASROP E-Dergi Cilt 9 Sayı 13, (2015) 2017
• Arrowheads from Klaros 53 Arslan, B. - Aybek, S. - Durak, E., “Metropolis’te Bulunan Ok Uçları”, MASROP E-Dergi Cilt 9 Sayı 13, (2015) 2017
• Arrowheads From Metropolis 73 MASROP E-Dergi Cilt 10 Baykan, D., “Allianoi’da Bulunan Ok Uçları”, MASROP E-Dergi Cilt 10 Sayı 14, (2016) 2017
• Arrowheads Uncovered at Allianoi 21 Türktüzün, M. - Oransay, A. - Ünan, S. “Kütahya Müzesi Müdürlüğü Kurtarma Kazılarında Ele Geçen Ok Uçları”, MASROP E-Dergi Cilt 10 Sayı 14, (2016) 2017
• Arrowheads Uncovered at Kütahya Museums Excavations 34 Yavaş, A., “Samsat Höyük Ortaçağ Temrenleri Konusunda İlk Tespitler”, First Detections of Medival Arrowheads from Samsat Mound Baykan, D., “Nif Dağı Başpınar Kazılarında Ele Geçen Ok Uçları”, MASROP E-Dergi Cilt 10 Sayı 15, (2016) 2017
• Arrowheads Found at Nif Mountain Başpınar Excavations 62 MASROP E-Dergi Cilt 11 Aygör, E., “Konya Gevale Kalesi Kazılarında Bulunan Ok Uçlarının Değerlendirilmesi”, MASROP E-Dergi Cilt 11 Sayı 16, 2017
• Evaluation of Arrowheads Uncovered in Konya Gevale Castle Excavations 24 Oktay Çerezci, J. Ö., “Göktürk Devri Ok Uçları”, MASROP E-Dergi Cilt 11 Sayı 16, 2017
• Arrowheads of Gokturk Period 44 Novrozlu, A., “Kafkasya’da Bulunmuş Bronz Çağı Ok Uçları ve Yakın Doğu’daki Paralelleri”, MASROP E-Dergi Cilt 11 Sayı 16, 2017
• Caucasian Arrowheads and Their Near Eastern Parallels in the Bronze Age 56 Atik, N. “Heraion Teikhos Kazılarında Bulunan Ok Uçları”, MASROP E-Dergi Cilt 11 Sayı 16, 2017
• Arrowheads Found During Excavations in Heraion Teikhos 76