Yeni Assur Krallığında Savaş Esirleri Üzerine Notlar

Yıl 2019, Cilt: 13 Sayı: 2, 20 - 52, 30.11.2019

Bilcan Gökce

Öz

Yeni Assur
Krallığı’nda savaş esirlerine dair veriler dönemin tasvirli eserleri
(kabartmalar) ve yazılı kaynaklarından bilinmektedir. Assurlular ülkelerine
kralından kölesine kadar hemen hemen her kesimden insanı savaş esiri olarak
getirmiştir. Söz konusu esirler Med, Elam, Mısır, Babil’in Güneyi ve Akdeniz
kıyılarından alınmıştır. II. Aşşur-nasir-apli, III. Şulmau-aşerid, V.
Şamşi-Adad, III. Tukulti-apil-Eşarra, II. Şarru-kin ve Sin-ahhe-riba
dönemlerine ait yazılı kaynakların bir bölümü esirlerin sayısal değeri hakkında
bilgi vermektedir. Assurlular, ele geçirdikleri savaş esirlerinden erkeklerde
ip/halat, halka, boyunduruk, pranga ve kelepçe gibi teçhizatlar
kullanmışlardır. Ayrıca esir alınan insanlar Assur ülkesine yaya olarak, yük
taşıtları, savaş taşıtları ve kayıklarla getirilmişlerdir. Esir alınan ve Assur
ülkesine getirilen insanlara piyadeler ve haremağaları eşlik etmiştir.
Assurlular savaş esirlerinden erkeklerin bir kısmını aşağılamak amacıyla çıplak
göstermiştir. Ayrıca erkek esirlere kazığa oturtma, derilerini yüzme,
kafalarını tokmaklama, kol, baş ve boğazlarını kesme, göz oyma, yakma, ayı ile
sitadel kapısına bağlama gibi ceza ve işkenceler de yapılmıştır. Söz konusu
işkenceler kadınlara uygulanmamıştır. Dönemin yazılı metinlerinden savaş
esirlerinin beslenme ve konaklama ihtiyaçlarının da karşılandığı bilinmektedir.
Assur ülkesine getirilen savaş esirleri yetenek ve becerilerine göre tarım
faaliyetleri, ordu, inşaat gibi farklı işlerde kullanılmıştır. Assurlular
tarafından ele geçirilmiş olan savaş esirleri müzisyenler eşliğinde
götürülürken betimlenmişlerdir. Bundaki temel amaç savaşçıları yüreklendirmek,
askerler ile esirlerin yürüyüş ile hareketlerini düzenlemek veya zafer
kutlaması olmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Assur, Savaş Esiri, Pranga, Kelepçe

Kaynakça

• Akyüz 2018: Akyüz, F., Assur Ordusu (Yeni Assur Dönemi MÖ 911-612), (Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 2018.
• Albenda 1970: Albenda, P., “An Assyrian Relief Depicting a Nude Captive in Wellesley College”, Journal of Near Eastern Studies Vol. 29, No. 3, 1970, 145-150.
• Barnett 1958: Barnett, R. D., Assyrische Palastreliefs, Artia, 1958.
• Barnett 1975: Barnett, R. D., Assyrısche Sculpturen in the British Musuem, Bongers, 1975.
• Bringman 1989: Bringman, J. A. vd, The Assyrian Dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago Volume 17, Chicago, 1989.
• Curtis – Tallis2008: Curtis, J. E. - Tallis, N., The Balawat Gates of Asshurnasirpal II, London, 2008.
• Çavuşoğlu – Gökce-Işık 2010: Çavuşoğlu, R., Gökce, B., Işık, K., “Urartu Krallığı’nda Harem”, Colloquium Anatolicum/Anadolu Sohbetleri IX, 2010, 153-169.
• Dezsö 2012: Dezsö, T., The Assyrian Army I. The Structure of the Neo-Assyrian Army, 1. Infantry, Budapeşt, 2012.
• Dezsö 2016: Dezsö, T., The Assyrian Army I. The Structure of the Neo-Assyrian Army, 2. Cavalyr and Chariotry, Budapeşt, 2016.
• Duymuş 2016: Duymuş Florioti, H. H.,“Yeni Assur Devrinde Gerçekleştirilen Toplu Nüfus Nakillerinden Örnekler”, Eski Yakındoğu Üzerine Notlar (Yazar H. H. Duymuş Florioti), 183-202, İstanbul, 2016.
• Elayi 2017: Elayi, J., Sargon II, King of Assyria, SBL Press, 2017.
• Feigin 1934: Feigin, S. I.,“The Captives in Cuneiform Inscriptions”, The American Journal of Semitic Languages and Literatures Vol. 50, No. 4, 1934, 217-245.
• Gelb 1973: Gelb, I. J.,“Prisoners of War in Early Mesopotamia”, Journal of Near Eastern Studies Vol. 32, No. 1/2, 1973, 70-98.
• Gökçek – Akyüz 2013: Gökçek, L. G. – Akyüz, F., “Asur Ordusu”, Tarih Araştırmaları Dergisi 32(54), 2013, 41-62.
• Grayson 2002a: Grayson, A. K., Assyrian Rulers of the Early First Millenium BC I (1114-859 BC), University of Toronto Press, 2002a.
• Grayson 2002b: Grayson, A. K., Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC II (858 745 BC), University of Toronto Press, 2002b.
• Grayson –Novatny2012: Grayson A. K. - Novatny, J., The Royal Inscriptions Sennacherib, King of Assyria (704-681 BC), Part 1, The Royal Inscriptions of the Neo Assyrian Period, Volume 3/1, Eisenbrauns, 2012.
• Hunger 1912: Hunger, J., Heerwesen und Kriegsführung der Assyrer auf der Höhe ihrer Macht, Leipzig, 1912.
• Kaçmaz 2016: Kaçmaz, Levent, E., Yazılı ve Tasvirli Belgeler Işığında Yeni Assur Krallığı'nda Ordu ve Savaş, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Van, 2016.
• Kağnıcı 2009: Kağnıcı, G., “Eski Yakındoğu’da Savaş Tutsaklarının Güvenliği ve Kontrolü Sırasında Yaşanan Tıbbi Komplikasyonlar”, Tarih İncelemeleri Dergisi XXIV, 2009, 241-252.Karen 2015: Karen, R., “High visibility punishment and deterrent: Impalement in Assyrian warfare and legal practice”, Zeitschrift für Altorientalische und Biblische Rechtsgeschichte, Wiesbaden, 2015 103-129.
• Köroğlu 2006: Köroğlu, K., Eski Mezopotamya Tarihi Başlangıcından Perslere Kadar, İstanbul, 2006.
• Luckenbill 1968: Luckenbill, D. D., Ancient Records of Assyria and Babylonia II, Chicago, 1968.
• Nadali 2005: Nadali, D., “The Representation of Foreign Soldiers and their Employment in the Assyrian Army”, Etnicity in Ancient Mesopotamia, papres Read at the 48th Decontre Assyriologique Internaionale, Leiden (1-4 July 2002), W.H. Van Soldtin (Ed.) cooperation with R. Kalvelagen and D. Katz, Leiden, 2005, 222-244.
• Nadali 2014: Nadali, D., “The Impact of War on Civilians in the Neo-Assyrian Empire”, D. Nadali and J. Vidal (Eds.), The Other Face of the Battle. The Impact of War on Civilians in the Ancient Near East, Münster, 2014, 101-113.
• Oded 1979: Oded, B., Mass Deportations and Deportees in the Neo Assyrian Empire, Wiesbaden, 1979.
• Pancritius 1904: Pancritius, M., Assyrische Kriegsführung, Diss., Königsberg, 1904.
• Porada 1945: Porada, E., “Reliefs from the Palace of Sennacherib”, The Metropolitan Museum of Art Bulletin, New Series, Vol. 3, No. 6, 1945, 152-160.
• Parpola 1980: Parpola, S., The Correspondence of Sagon II part I/ Letters from Assyrıan and the West, Helsinki, 1980.
• Sevin 1999: Sevin, V., Yeni Sanatı I Mimari, Ankara, 1999.
• Sevin 2010: Sevin, V., Assur Resim Sanatı, Ankara, 2010.
• Sönmez 2008: Sönmez, D., Antik Dönemde Anadolu’da Müzik ve Müzik Aletleri, (Selçuk Üniveristesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya, 2008.
• Tadmor 2011: Tadmor, H., Yamada, S., The Royal Inscriptions of Tiglath-pileser III (744-727 BC), and Shalmaneser V (726-722 BC), Kings of Assyria, Eisenbrauns, 2011.
• Wilson 1972: Wilson, JV., K., The Nimrud Wine Lists, London, 1972.