3-6 YAŞ DÖNEMİNDEKİ RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARININ İÇ VE DIŞ YAPI ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 115 - 130, 29.07.2021

Fatma Zuhal Erol , Gülistan Balcı Elhakan Vildan Burulday

Öz

Çalışma, 3-6 yaş dönemindeki çocuklar için hazırlanmış resimli kitapların iç ve dış yapı özelliklerini incelenmek amacıyla yapılmıştır. Araştırma betimleyici tarama modeli esas alınarak tasarlanmıştır. Araştırmanın kuramsal kısmı için literatür analizi yapılmış ve elde edilen bilgiler derlenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2000-2020 yıllarını kapsayan 3-6 yaş dönemindeki çocuklara yönelik oluşturulan ve rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 150 kitap oluşturmaktadır. Araştırma kapsamına alınan 150 kitaba Gönen ve arkadaşları (2016) tarafından oluşturulan “kitap inceleme formu” uygulanmıştır. Veriler SPSS 20.00 paket programı kullanılarak yüzde frekans değerleri alınmıştır. Araştırma sonucunda kitapların büyük çoğunluğunun yabancı yazarlar ve ressamlar tarafından oluşturulduğu, basım yeri olarak daha çok İstanbul’un tercih edildiği, İş Bankası Kültür, Yapı kredi Morpa ve 1001 Çiçek yayınevleri tarafından basılan kitapların piyasada daha fazla olduğu, kitapların büyük birçoğunun 1-5. Baskı olduğu, 2017-2020 yıllarından sonra arz talep doğrultusunda daha fazla kitabın basıldığı ve kitapların büyük birçoğunda yaş grubunun bulunmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca incelenen kitaplarda ki resimlerin detaylı bir şekilde resmedildiği, resim metin uyumunun görüldüğü ve karakter sayısı açısından da istenilen nitelikte olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Resimli çocuk kitabı, 3-6 yaş, dış yap özellikleri, içyapı özellikleri, çocuk edebiyatı

Kaynakça

• ANDERSON, Ann, ANDERSON, Jim and SHAPİRO, Jon (2005); Supporting Multiple Literacies: Parents’ and Children’s Mathematical Talk within Storybook Reading, Mathematics Education Research Journal, 2005, Vol. 16, No. 3, 5–26.
• BAKER, Linda, MACKLER, Kristen, SONNENSCHEİN, Susan, & SERPELL, Robert (2001). Parents' interactions with their first-grade children during storybook reading and relations with subsequent home reading activity and reading achievement. Journal of School Psychology, 39(5), 415–438. https://doi.org/10.1016/S0022-4405(01)00082-6
• BAYRAKTAR, Vedat (2019); Annelerin Çocuk Kitaplarının İç ve Dış Yapı Özellikleri ile İlgili Görüşleri, Kafkas Üniversitesi, e – Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, 24-33.
• BİLGİN, Handegül (2011); 5-6 Yaş Çocuklarına Yönelik 1990-2010 Yılları Arasında Basılan Resimli Kitapların Çocuğa Görelik Kavramına Göre İncelenmesi, (Danışman: Yrd. Doç. Oya ABACI), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• BOEHM, Ann E. (2001). Boehm Test of Basic Concepts-3, Manuel, A Harcourt Assessment Company, USA. pp. 1-32,54-110.
• ÇAKMAK GÜLEÇ, Havise ve GEÇGEL, Hulisi (2005); Çocuk Edebiyatı, Kök Yayıncılık, Ankara.
• ÇAKMAK, Tolga ve YILMAZ, Bülent (2009); Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Okuma Alışkanlığına Hazırlık Durumları Üzerine Bir Araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu Örneği, Türk Kütüphaneciliği, Cilt 23, Sayı 3, 489-509.
• DEMİRCAN, Candemir(2006); TÜBİTAK Çocuk Kitaplığı Dizisindeki Kitapların Dış Yapısal ve İç Yapısal Olarak İncelenmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, ss. 12-27.
• ERDOĞAN, Fatih (1999); Türkiye’de 1996-1998 Yıllarında Yayımlanmış Telif Çocuk Kitaplarının İçerik Analizi, (Danışman: Prof. Dr. Aysel YONTAR), Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• GÖNEN, Mübeccel, AYDOS, Emine Hande, ŞENTÜRK, Çiğdem, KARACAN, Gülşen, KAHRAMAN, Cansu ve TUNA, Pelin (2013); Resimli Çocuk Kitaplarının İçerik ve Fiziki Özelliklerinin İncelenmesi, Bu çalışma 11-13 Temmuz 2013 tarihlerinde Shangai, Çin’de düzenlenen ‘65th OMEP World Assembly and Congress’de sözlü bildiri olarak sunulmuştur.
• GÖNEN, Mübeccel, KARAKUŞ, Hilal, UYSAL, Hatice, KEHCİ, Ayşe, Zeliha, ULUTAŞ, Öznur, KAHVE (2016); Resimli Çocuk Kitaplarının İçerik ve Resimleme Özelliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 31(4): 724-735, doi: 10.16986/HUJE.2015014224
• GÖNEN, Mübeccel, ULUDAĞ, Gonca ULUDAĞ, FINDIK TANRIBUYURDU, Ezgi ve TÜFEKÇİ, Erdem (2014); 0-3 Yaş Çocuklarına Yönelik Resimli Çocuk Kitaplarının Özelliklerinin İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 29(1), 126-139.
• KARATAY, Halit (2011); Çocuk Edebiyatında Bulunması Gereken Özellikler, (İçinde: Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı Edit: Tacettin ŞİMŞEK), Grafiker Yayıncılık, 1. Basım, Ankara, 77- 125.
• KUTLU, Sema (2011); Okulöncesi Çocuk Edebiyatı Yapıtlarındaki Resimlerin Çocuğa Göreliğinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Eskişehir İli Örneği), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Burçin Türkcan), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• LÜLE, Esra (2007); Yedi Farklı Çocuk Kitabının Çocuk Yazını İlkelerine Uygunluğunun Değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Güz 2007, 8(14), 17–30.
• OĞUZKAN, Ferhan (2013); Çocuk Edebiyatı, Anı Yayıncılık, 10. Basım, Ankara, 367- 370.
• PEKDOĞAN, Serpil (2017); 3-6 Yaş Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Resimli Çocuk Kitabı Seçimi Ölçütlerinin İncelenmesi, EKEV Akademi Dergisi, Yıl: 21 Sayı: 71 (Yaz 2017), 315- 326.
• PEKTAŞ, Damla (2015); Okul Öncesi Dönem Resimli Çocuk Kitaplarındaki Dil Sanatlarının İncelenmesi, (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Saniye KANGAL), Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• POWELL, Douglas R., DİAMOND, Karen E., BURCHİNAL, Margaret R., KOEHLER, Matthew J. (2010); Effects Of An Early Literacy Professional Development İntervention On Head Start Teachers And Children, Journal of Educational Psychology, Vol 102(2), May 2010, 299-312.
• SEVER, Sedat (1995); Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Yapısal ve Eğitsel Özellikler, Abece Eğitim ve Ekin ve Sanat Dergisi, Cilt 107, 14-15.
• SİM, Susan and BERTHELSEN, Donna (2014); Shared Book Reading By Parents With Young Children: Evidence-Based Practice, Australasian Journal of Early Childhood, Volume 39 Number 1 March 2014, 50- 55.
• TURGUT BAYRAM, Zeynep (2009); Resimli Çocuk Kitaplarının Okuma Alışkanlığı Üzerindeki Etkisi, (Danışman: Prof. Dr. Ayşe ÜSTÜN), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• TURLA, Ayşe (2015); Okul Öncesi Dönemde Çocuk Edebiyatı, (2. bs), Hedef CS Basın Yayın, Ankara.
• UZUNER YURT, Serap (2011); Çocuk Yayınları, (İçinde: Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı, Edit: Tacettin ŞİMŞEK), Grafiker Yayınları, Ankara, 67-76.
• VEZİROĞLU, Mefharet ve GÖNEN, Mübeccel(2012); Resimli Çocuk Kitaplarının M. E. B. Okul Öncesi Eğitim Programı’ndaki Kazanımlara Uygunluğunun İncelenmesi, Eğitim ve Bilim, Cilt 37, Sayı 163, 226- 238.
• YALÇIN, Alemdar ve AYTAŞ, Gıyasettin (2003); Çocuk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• YILMAZ, Oğuzhan (2016); Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Özellikler, (İçinde: Okul Öncesinde Çocuk Edebiyatı ve Medya, Edit: Tacettin ŞİMŞEK), Grafiker Yayınları, Ankara, 61- 108.