Romatoid Artritli Hasta Bakımında Geleneksel Ve Tamamlayıcı Tedavi Uygulamalarının Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 49 - 57, 30.04.2024

Gülden Atan

Öz

Romatoid artrit (RA), sinovyal eklemlerde şişlik, hassasiyet ile karakterize, kardiyovasküler ve pulmoner bozukluklar gibi sistemik komplikasyonlara ve erken ölüme neden olabilen sistemik, inflamatuar, kronik progresif ve otoimmün bir hastalıktır. RA, Dünyada en sık görülen kronik inflamatuvar hastalıkların başında gelmektedir. Birleşik Devletler ve Kuzey Avrupa ülkelerinde yıllık insidans yaklaşık olarak 100.000 kişide 40 olarak tahmin edilmektedir. Türkiye’de yapılan bir çalışmada ise, RA prevalansı % 0,56 (kadın %0,89-erkek %0,1) olarak belirlenmiştir. RA tedavisinin temel amacı, hastaların yaşam kalitesini arttırmak için ağrıyı minimuma indirmek ya da kaldırmak, oluşan hareket kısıtlılığını engellemek ve oluşabilecek komlikasyonları önlemektir. RA tedavisinde farmakolojik ilaçlar tek başına yeterli değildir. Bu nedenle RA hastalarının birçoğu tıbbi tedavinin yanı sıra ağrı, şişlik, tutukluk gibi semptomları azaltmak için de geleneksel tamamlayıcı tedavi yöntemlerinin (GETAT) arayışına girmektedir. RA’li bireylerin başvurduğu GETAT yöntemleri arasında; yoga, refleksoloji, aromaterapi,reiki, fitoterapi,masaj, akupunktur, homeopati, relaksasyon ve meditasyon gibi birçok yöntem bulunmaktadır.Hemşireler tarih boyunca hastaları bütüncül olarak değerlendirerek, şifa sanatlarını geleneksel yöntemler ile birlikte uygulamıştır. Masaj, terapötik dokunma, gevşeme yöntemlerinin kullanımı, soğuk ve sıcak terapiler, imgeleme, müzik terapi ve optimal bir iyileşme ortamı oluşturma gibi birçok GETAT uygulamaları geleneksel hemşirelik faaliyetleri arasında yer almaktadır. GETAT yöntemlerinin hemşireler tarafından bireylere uygulanması ve/veya bireyleri doğru ve etkin şekilde kullanmaları konusunda yönlendirmesi, bireylerin semptom yönetimlerine katılmaları açısından oldukça önemlidir. GETAT uygulamalarını bireyselleştirilmiş hemşirelik bakımına yansıtmak, sunulan hemşirelik bakımının kalitesini artıracaktır. Bu derleme kronik bir hastalığa sahip olan RA’li bireylere bakım veren hemşirelerin kullandığı GETAT yöntemlerini ve etkilerini irdelemek ve konuya dikkat çekmek amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Tamamlayıcı Tedavi, Hasta Bakımı, Romatoid Artrit

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akdağ, H., Kırmusaoğlu, S. (2019). Romatoid artrit tedavisinde uygulanan güncel yaklaşımlar. Haliç Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2(2), 197-206.
• Aksu, M. B., Başak, Ö. (2023). Romatoid artrite güncel beslenme yaklaşımları. Current Perspectives on Health Sciences, 4(3), 96-103.
• Atan, G. (2018). Kronik hastalık yönetiminde tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanımı ve hemşirenin rolü. Van Sağlık Bilimleri Dergisi,11(2), 21-24.
• Bakir, E., Baglama, S. S., Gursoy, S. (2018). The effects of reflexology on pain and sleep deprivation in patients with rheumatoid arthritis: A randomized controlled trial. Complementary Therapies in Clinical Practice, 31(3):315-319. https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2018.02.017
• Baltacı, N., Tülek, D. H. (2019). Tamamlayıcı ve bütünleşik bir bakım uygulaması: Aromaterapi. International Social Sciences Studies Journal,5(32),1802-1809.
• Bargman, J. M., Skorecki, K. L. (2018). Chronic kidney disease. In: Harrison's Principle of Internal Medicine. Jameson, J.L, Fauci, A.S., Kasper, D.L., Hauser, S.L., Longo, D.L., Loscalzo J. (eds) 20th Edition. McGraw-Hill Education, New York, p: 2111-2121.
• Billot, M., Daycard, M., Wood, C.,Tchalla, A. (2019). Reiki therapy for pain, anxiety and quality of life. BMJ supportive & palliative care, 9(4), 434-438.
• Birdee, G. S., Rothman, R. L., Sohl, S. J., Wertenbaker, D., Wheeler, A., Bossart, C. (2015). Feasibility and Safety of Intradialysis Yoga and Education in Maintenance Hemodialysis Patients. Journal of Renal Nutrition: The Official Journal of the Council on Renal Nutrition of the National Kidney Foundation, 25(5), 445–453.
• Birdee, G. S., Yeh, G. (2010). Complementary and alternative medicine therapies for diabetes: a clinical review. Clinical Diabetes,28 (4), 147-155. https://doi.org/10.2337/diaclin.28.4.147
• Bondi, A., Morgan, T., Fowler, S. B. (2021). Effects of reiki on pain and anxiety in women hospitalized for obstetrical-and gynecological-related conditions. Journal of Holistic Nursing, 39(1), 58–65. https://doi.org/10.1177/0898010120936437
• Büyükbayram, Z., Ayık, D. B. (2021). Türkiye’de refleksoloji uygulaması ile ilgili yapılan hemşirelik tezlerinin incelenmesi: bir sistematik derleme. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 3(1), 25-37.
• Cartwright, T., Cahill, M., Sadana, V. (2020). A mixed methods evaluation of an individualised yoga therapy intervention for rheumatoid arthritis: Pilot study. Complementary Therapies in Medicine, 50,102339. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2020.102339
• Erdoğan, Z., Çınar,S.,Şimşek, S. (2013). Hemodiyaliz hastalarının tamamlayıcı tıp yöntemlerini kullanma durumu ve umutsuzluk düzeyi ile ilişkisi. Spatula DD. 3,107-112.
• Evans, S., Moieni, M., Lung, K., Tsao, J., Sternlieb, B., Taylor, M, et al. (2013). Impact of iyengar yoga on quality of life in young women with rheumatoid arthritis. The Clinical Journal of Pain, 29 (11),988.
• Feng, Y., Zhang, R., Zhao, Z. (2023). Efficacy and safety of electroacupuncture combined with medication for rheumatoid arthritis: A systematic review and meta-analysis. Heliyon,9(3),e14014. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e14014
• Hajbaghery, M. A,. Mokhtari , R. (2018). Complementary and alternative medicine and holistic nursing care: the necessity for curriculum revision. Journal of Complementary Medicine and Alternative Healthcare, 5(4),13-14.
• Kaya, Ş., Karakuş, Z., Boz, İ. (2020). Dünyada ve Türkiye’de Tamamlayıcı Terapilere İlişkin Yasal Düzenlemelerde Hemşirelerin Yeri. Jaren, 6(3),584-591. https://doi.org/10.5222/jaren.2020.58561.
• Khan, S., Otter, S.,Springett, K. (2006). The effects of reflexology on foot pain and quality of life in a patient with rheumatoid arthritis: A case report. The Foot,16,112–116. https://doi.org/10.1016/j.foot.2005.12.006
• Kriplani, S.,Tewani, G. R., Nair, P. M. (2022). Yoga & naturopathy based lifestyle interventions in the management of rheumatoid arthritis in a middle aged woman. A case report. Advances in Integrative Medicine, 9(2),132-135. https://doi.org/10.1016/j.aimed.2022.03.003
• Lee, Y. H. (2022). Causal association of gut microbiome on the risk of rheumatoid arthritis: A Mendelian Randomisation Study. Annals of The Rheumatic Diseases, 81(1),3. http://dx.doi.org/10.1136/annrheumdis-2019-216747
• Lu, P. Y., Wu, H. Y., Chen, L. H., Liu, C. Y., Chiou, A. F. (2023). The effects of self-aromatherapy massage on pain and sleep quality in patients with rheumatoid arthritis: A Randomized Controlled Trial. Pain Management Nursing, 24,e52-e60. https://doi.org/10.1016/j.pmn.2023.02.009
• Lu, H. L., Chang, C. M., Hsieh, P. C., Wang, J. C., & Kung, Y. Y. (2022). The effects of acupuncture and related techniques on patients with rheumatoid arthritis: A systematic review and meta-analysis. Journal of the Chinese Medical Association, 85(3),388-400. https://doi.org/10.1097/JCMA.0000000000000659
• Majithia,V., Geraci, S. A. (2007). Rheumatoid arthritis: diagnosis and management. Am J Med, 120(11),936-939.
• Metin, Z. G., Özdemir, L. (2016). The effects of aromatherapy massage and reflexology on pain and fatigue in patients with rheumatoid arthritis: A Randomized Controlled Trial. Pain Management Nursing,17(2),140-149. https://doi.org/10.1016/j.pmn.2016.01.004
• Mohkam, M. (2014). Yoga as a therapeutic ıntervention in patients with chronic kidney diseases. Journal of Pediatric Nephrology, 2(4), 129-131.
• Mollahaliloğlu,S., Uğurlu, F. G., Kalaycı, M. (2015).Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarında yeni dönem. Ankara Medical Journal, 15(2),102-105. https://doi.org/10.17098/amj.44789
• Myasoedova, E., Davis, J., Matteson, E. L., Crowson, C. S. (2020). Is the epidemiology of rheumatoid arthritis changing? Results from a population-based incidence study, 1985-2014. Ann Rheum Dis, 79 (4),440-444.
• Othman, C. N., Farooqui, M. (2015). Traditional and complementary medicine. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 170, 262-271. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.036.
• Özcan, N. T., Başkurt, Z. (2020). Romatoid artritte pulmoner fizyoterapi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2),266-272.
• Özer, S. (2019). Olgu senaryolarıyla iç hastalıkları hemşireliği. İstanbul Kitabevi, İstanbul.
• Öz, H. S. (2020). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp tedavileri içinde yoga ve hemşirelik. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi, 3(3),399-405. https://doi.org/10.5336/jtracom.2020-74258.
• Özkaraman, A., Özer, S. , Alpaslan, G. B. (2012). Romatoid artritli bir vakanın hemşirelik bakımında roy adaptasyon modelinin kullanımı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3),138-152.
• Patel, M., Urits, I., Kaye, A. D. (2020). The role of acupuncture in the treatment of chronic pain. Best Practice & Research Clinical Anaesthesiology, 34(3),603-616. https://doi.org/10.1016/j.bpa.2020.08.005
• Pukˇsi´c, S., Mitrovi´c, J., Culo, M. I., Zivkovi, M., Orehovec, B., Bobek, D., Vergles, J. M. (2021). Effects of yoga in daily life program in rheumatoid arthritis: A randomized controlled trial. Complementary Therapies in Medicine,57, 102639. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2020.102639
• Rajput, V. (2021). Dysmenorrhea: Alternative and complementary approach. International Journal of Nursing Education and Research, 9(4), 491-494.
• Salt, E, Crofford, L. (2012). Rheumatoid arthritis: new treatments, better outcomes. The Nurse Practitioner, 37, 16.
• Scherer, H.U., Häupl, T., Burmester, G. R.(2020). The etiology of rheumatoid arthritis. Journal of Autoimmunity, 110, 102400. https://doi.org/10.1016/j.jaut.2019.102400.
• Shirani,N., Abdollahimohammad,A., Firouzkouhi, M., Masinaeinezhad, N. (2019). The effect of reiki energy therapy on the severity of pain and quality of life in patients with rheumatoid arthritis: A Randomized clinical Trial Study. Medical Science, 23(96), 205-10.
• Smolen, J. S., Aletaha, D., McInnes, I. B. (2016). Rheumatoid arthritis. Lancet, 388(10055),2023-2038.
• Solak, Ö., Ulaşlı, A., Çevik, H. (2015). Romatizmal hastalıklarda tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemlerine başvuru. Kocatepe Tıp Dergisi,16(1),16-121.
• Tuncer, T., Gilgil, E., Kacar, C., Kurtais, Y., Kutlay, S., Butun, B.(2018). Prevalence of rheumatoid arthritis and spondyloarthritis in Turkey: A Nationwide Study. Arch Rheumatol, 33(2),128-136.
• Turan, N., Öztürk, A., Kaya, N. (2010). Hemşirelikte yeni bir sorumluluk Alanı: Tamamlayıcı terapi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 3(1), 94- 100.
• Ünal, A.K.S. , Çetinkaya, F. (2023). The effects of reiki and hand massage on pain and fatigue in patients with rheumatoid arthritis. Explore,19, 251–255. https://doi.org/10.1016/j.explore.2022.06.006.
• Wilson, A. (2018). Massage with or without aromatherapy for symptom relief in people with cancer. Res Nurs Heal, 41: 593-594.
• Yıldırım, R., Yazıcı, Y. (2012). Romatoid artritte erken tedavi. RAED Dergisi, 4 (2), 59- 67.
• Yılmaz, B., Aydın, M., Rathfisch, G. (2018). Preeklampsi bakımında tamamlayıcı tıp. Jaren, 4(3),195-200.