COVID-19 DÖNEMİNDE, BIST-100 ŞİRKETLERİNDE ŞARTLI OLUMLU GÖRÜŞ AÇIKLANAN BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORLARINA İLİŞKİN BİR ANALİZ

Yıl 2022, , 249 - 266, 30.06.2022

Sezen Uludağ

https://doi.org/10.31460/mbdd.1063417

Öz

COVID-19 döneminde, pandeminin etkileri ile denetim sürecinde yeterli ve uygun denetim kanıtı elde etmeye yönelik olumsuzlukların ve/veya işletmenin sürekliliği ile ilgili önemli belirsizliklerin olasılıklarının, bağımsız denetçi görüşlerini etkilediği düşünülmektedir. Bu çalışmada, BIST-100 endeksinde yer alan şirketlerden 2020 yılı bağımsız denetçi raporlarında olumlu görüşten sapma şeklinde görüş açıklanan raporlar incelenmiştir. Bu raporlarda görüş bildirmekten kaçınma ya da olumsuz şekilde görüş açıklanan bir rapor bulunmamaktadır. Sadece 16 raporda şartlı olumlu görüş açıklanmış, bu raporlar detaylı analize tabi tutulmuştur. Bu raporlardaki görüşün dayanağı ve rapordaki diğer ilave açıklamaların içerik analiziyle, COVID-19 pandemisinin şartlı olumlu görüşün oluşmasında önemli bir faktör olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bağımsız denetçi raporları, Şartlı olumlu görüş, COVID-19

AN ANALYSIS RELATED TO INDEPENDENT AUDITOR’S REPORTS IN WHICH QUALIFIED OPINIONS ARE ISSUED ON FIRMS LISTED IN THE BIST-100 DURING THE COVID-19 PERIOD

Öz

COVID-19 pandemic and related possibilities of negative effects of gathering sufficient and appropriate audit evidence in the audit process and/or the material uncertainty related to going concern are believed to influence independent auditor’s reports. Hence this paper analyzes modified opinions issued for firms listed in the BIST-100 in 2020. Among these reports, there are 16 qualified opinions but no disclaimer of opinion or an adverse opinion. A detailed examination of qualified opinions regarding the basis for the opinion and a content analysis of additional explanations provided, COVID-19 pandemic is not found as an important factor in the formation of a qualified opinion.

Anahtar Kelimeler

Independent auditor's report, Qualified opinion, COVID-19

Kaynakça

• Adana, B.A. & Özbirecikli, M, (2020). Bağımsız Denetim Sürecinin Covid-19 Salgınının Etkileri Açısından Değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 2080-2093. https ://doi.org/10.20491/isarder.2020 . 963
• Akdoğan, N., Doğan, D.U., & Çetinkaya, N. (Ed.). (2021). COVID-19 Salgınının İşletmelerin Finansal Tabloları Üzerine Etkisine İlişkin Araştırma Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Gazi Kitabevi.
• Albitar, K., Gerged, A. M., Kikhia, H., & Hussainey, K., (2021). Auditing in Times of Social Distancing: the effect of COVID-19 on Auditing Quality. International Journal of Accounting & Information Management, 29(1), 169-178. https://doi.org/10.1108/IJAIM-08-2020-0128
• Al-Khasawneh, R.O.H., (2021). Impact of Corona Pandemic (COVID-19) on External Audit on Jordanian Banks. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 25(1), 1-11. https://www.researchgate.net/profile/Reem-Al-Khasawneh/publication/354689907_IMPACT_OF_CORONA_PANDEMIC_COVID-19_ON_EXTERNAL_AUDIT_ON_JORDANIAN_BANKS/links/614762b5a3df59440b9b9713/IMPACT-OF-CORONA-PANDEMIC-COVID-19-ON-EXTERNAL-AUDIT-ON-JORDANIAN-BANKS.pdf
• Appelbaum, D., Budnik, S. & Vasarhelyi, M., (2020). Auditing and Accounting During and After the COVID-19 Crisis. The CPA Journal, 90(6), 14-19. https://www.proquest.com/openview/c255354a2e46a2e58ee796b6f6529ea8/1?pq-origsite=gscholar&cbl=41798
• Baskan, T.D., (2020). Analyzing the Going Concern Uncertainty Durıng the Period of COVID-19 Pandemıc in Terms of Independent Auditor's Reports. ISPEC International Journal of Social Sciences & Humanities, 4(2), 28-42. https://doi.org/10.46291/ISPECIJSSHvol4iss2pp28-42
• Bircan, N. G., (2020). Belirsizlik ve Kriz Durumlarında Çevik Denetim Anlayışı ve Denetim Mesleği Üzerine Etkileri: COVID-19 Vakası Üzerine Bir Değerlendirme. Mali Çözüm Dergisi, 30(161), 245-258. https://archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/161malicozum/10.pdf
• Crucean, A.C. & Hategan, H.C.D., (2021). Effects of the Covid-19 Pandemic Estimated in the Financial Statements and the Auditor's Report. Audit Financiar, 19(1), 105-118. doi:10.20869/AUDITF/2021/161/00
• Deniz, F., (2021). Covid-19 Pandemisinin Sınırlı Bağımsız Denetim Raporları Üzerine Etkisi: Türk Bankacılık Sektörü Örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(114), 220-240. doi: 10.29228/ASOS.49268
• Erdoğan, M., (2021). COVID-19 Denetim Alanını Nasıl Etkiledi ve Diamond Princess’in Karantina Süreci. İç Denetim. 60 (Kış), 36-43. https://www.tide.org.tr/file/documents/pdf/dergi_60_sayi_yarim.pdf
• Hay, D., Shires, K. & Van Dyk, D., (2021). Auditing in the Time of COVID–the Impact of COVID-19 on Auditing in New Zealand and Subsequent Reforms. Pacific Accounting Review, 33(2), 179-188. https://doi.org/10.1108/PAR-09-2020-0155
• International Auditing and Assurance Standards Board. (2020). Auditor Reporting in the Current Evolving Environment Due to COVID-19. https://www.iaasb.org/publications/auditor-reporting-current-evolving-environment-due-covid-19
• Kaka, E. J., (2021). Covid-19 and Auditing. Journal of Applied Accounting and Taxation, 6(1), 1-10. https://jurnal.polibatam.ac.id/index.php/JAAT/article/view/2311/1380
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. (2020). COVID-19 Salgınının TFRS 9 Uyarınca Beklenen Kredi Zararlarının Hesaplanmasına Etkisi. https://www.kgk.gov.tr//ContentAssignmentDetail/4656/1/COVID-19-Salg%C4%B1n%C4%B1n%C4%B1n-TFRS-9-Uyar%C4%B1nca-Beklenen-Kredi-Zararlar%C4%B1n%C4%B1n-Hesaplanmas%C4%B1na-Etkisi
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (2021). BDS-705 Bağımsız Denetçi Raporunda Olumlu Görüş Dışında Bir Görüş Verilmesi Standardı. https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2021_Seti/BDS%20705.pdf
• Karakaya, G., (2020). COVID-19 Gündeminde İşletme Sürekliliği ve Bağımsız Denetim İlişkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 14-29. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1165958
• Karakoç, M. & Gündüz, M., (2021). Covid 19 Sürecinde Sınırlı Bağımsız Denetim ve BIST 100 Şirketleri Üzerine Bir Araştırma. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17 (Pandemi Özel Sayısı), 3573-3595. https://doi.org/10.26466/opus.895785
• Köse, T. & Ağdeniz, Ş., (2020). COVID-19 Salgınının BDS 570 İşletmenin Sürekliliği Standardının Uygulama Sürecine Etkileri. Mali Çözüm Dergisi, 30(Eylül/Ekim), 69-94. https://www.proquest.com/docview/2464421936/fulltextPDF/3E51CFC1968F4C0CPQ/1?accountid=7181
• Kutay, N. & Tektüfekçi, F., (2021). COVİD-19 Salgın Sürecinde Borsa İstanbul Turizm Endeksi İşletmeleri Finansal Tabloları ve Bağımsız Denetçi Raporları Üzerinde Etkinin Bütüncül Yaklaşımla İncelenmesi. International Journal of Contemporary Tourism Research, 5(Prof. Dr. Özlem İPEKGİL DOĞAN'ı Anma Özel Sayısı), 73-97. https://doi.org/10.30625/ijctr.955217
• Parlak, N., (2021) Covid-19’un Bağımsız Denetim Raporuna ve Denetçinin Görüşüne Etkisi: BİST’te bir araştırma. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 34-41. https://dergipark.org.tr/en/pub/aruiibfdergisi/issue/62680/904224
• Seggie, F. N., & Bayyurt, Y. (2017). Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları. Anı Yayıncılık.
• Selimoğlu, S. K., Yeşilçelebi, G., & Altunel, M., (2021). Pandemi krizi döneminde bağımsız denetim için yeni bir anlayış. Business & Management Studies: An International Journal, 9(2), 778-793. doi: https://doi.org/10.15295/bmij.v9i2.1744
• Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği. (2020). Koronavirüs krizi: Finansal raporlama ve denetim üzerindeki sonuçları. 12 (52). https://www.turmob.org.tr/ebulten/TURMOBHaber/52/files/assets/common/downloads/52.pdf
• Uğurlu, Y. A. & Sarısoy, Ö., (2021). COVID-19 Pandemisinin Bağımsız Denetime Etkileri: Bağımsız Denetçi Görüşlerinin İncelenmesi. Muhasebe Enstitüsü Dergisi, (65), 39-58. doi: 10.26650/MED.838559