MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ MESLEK ETİĞİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 3, 760 - 780, 30.09.2017

Osman Tuğay , Muhammet Burak Kılıç

Öz

Bu çalışmanın amacı, muhasebe meslek
mensuplarının meslek etiğine yönelik tutumlarını ölçen bir ölçme aracı
geliştirmektedir. Çalışmanın örneklemini Antalya, Burdur ve Isparta illerinde
faaliyet gösteren Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve
Yeminli Mali Müşavirler oluşturmaktadır. Araştırma Ocak-Haziran 2016 tarihleri
arasında gerçekleştirilmiştir. Ölçek
geliştirmek için ilk olarak Açıklayıcı Faktör Analizi ölçeğe uygulanmış, elde
edilen sonuçlar Doğrulayıcı Faktör Analizi ile değerlendirilmiştir. Sonuç
olarak geliştirilen ölçeğin toplam 12 maddeden ve beş boyuttan oluştuğu
görülmektedir; mesleki davranış, mesleki yeterlilik ve özen, genel etik algısı,
gizlilik ve dürüstlük.  Geliştirilen ölçek modelinin uyum
indeksleri = 2,16 RMR =0,037,  RMSEA = 0,047,  SRMR =0.035, 
GFI=0,97, CFI= 0,97, NNFI=0,96, 
NFI=0.95 ve AGFI 0.94 olup model mükemmel düzeyde uyum göstermiştir. Ölçeğin
güvenirliğine ilişkin bulgular ise, Cronbach α=0.82, AVE=0.55 olarak
bulunmuştur. Bu değerler
meslek etiğine yönelik tutumları değerlendiren ölçeğin geçerli ve güvenilir
olduğunu göstermektedir.

 

Anahtar Kelimeler

: Meslek Etiği, Muhasebe Meslek Mensubu, Ölçek Geliştirme

Kaynakça

• Akdoğan, H. 2003. Muhasebe Meslek Etiğinin Kamunun Aydınlatılmasındaki Önemine Meslek Mensuplarının Yaklaşımları, Anadolu Üniversitesi Yayın No: 1470, Eskişehir.
• Akın, O. ve K. Özdaşlı. 2014. “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslekî Faaliyetlerinde Uymaları Gereken Etik İlkelere Uyma Düzeyine Yönelik Meslek Mensupları İle Meslek Yüksekokulu Muhasebe Bölümü Öğrencilerinin Algıları”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. 63: 59-73.
• Aydın, P. İ. 2002. Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik, Pegem Yayıncılık, İstanbul.
• Aymankuy, Y ve M. Sarıoğlan. 2005. “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Yaklaşımları ve Balıkesir İl Merkezinde Bir Uygulama”, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 8(14):23-45.
• Bentler, P.M. (1990), “Comparative Fit Indexes in Structural Models”, Psychological Bulletin, 17(2), 238-246.
• Bilen, A. 2008. “Doğu Anadolu Bölgesindeki Muhasebe Meslek Mensuplarının Profilleri, Etik Kurallarına Bakışları ve Meslek Sorunları Üzerine Bir Araştırma”, Mali Çözüm Dergisi. 85: 27-42.
• Bilen, A. ve Y. Yılmaz. 2014. “Muhasebe Mesleğinde Etik Ve Etikle İlgili Çalışmalar”, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2(6):57-72.
• Çetin, A. C. ve S. Dağlı, (2014) “Muhasebe Meslek Etiği ve Meslek Mensuplarının Etik Hakkındaki Görüşleri Üzerine Isparta İlinde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2(20): 55-84.
• Deran, A., İ. Savaş, ve E. Fırat. 2014. Muhasebe Meslek Mensubu Adaylarının Etiksel Davranış, Kişisel Ve Yönetsel Beceri Kriterleri Açısından Değerlendirilmesi, Electronic Journal of Vocational Colleges-May 2014:41-58.
• Ergün, H. ve K. Gül. 2005. “Muhasebe Mesleği Etik Kuralları ve Bu Kuralların Meslek Mensuplarınca Algılanışı”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. 25: 143- 154.
• Fornell, C. And Larcker, D. F. 1981. Evaluating structural equations models with unobservable variables and measurement error. Journal Marketing Research, 18(1): 39–50.
• Gül, H. Ve M.Erol. 2016. “Muhasebe Meslek Mensuplarında İşe Bağlılık ve Çalışma Ahlakının Mesleki Etik Davranışa Etkisi” Mali Çözüm Dergisi, 26(137): 51-74.
• Güney, C. ve M. S. Biçer. 2016. “Muhasebe Meslek Etiği Ve Erzincan İlinde Bir Araştırma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9(45):790-802.
• Güney, S. ve O. Çınar.2012. “Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Etik Algıları: Erzurum Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 26 (2): 91-106.
• İşgüden, B. ve A. Çabuk. 2006. “Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9 (16): 59-86.
• Kısakürek, M. M. ve N. Alpan. 2010. “Muhasebe Meslek Etiği ve Sivas İlinde Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. 47: 213-228.
• Koçyiğit, S.Ç., M. Uzuner, Salgın ve M. Yüksek. 2017, Öğrencilerin Muhasebe Meslek Etiği Algısı: Gazi Üniversitesinde Bir Uygulama, Ömer Halisdemir Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 10(2): 158-177. Krejcie, R.V. ve Morgan, D. W. 1970. "Determining Sample Size for Research Activities." Educational and Psychoogical Measurement, Vol. 30: 607-610.
• Kutlu, H.A. 2008. Muhasebe Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 63(2): 143-170.
• Kutluk, F. A ve A. Ersoy. 2011. “Muhasebe Meslek Üyelerinin Etik Yargı Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 11(3), 425-438.
• Netemeyer, R., W.O. Bearden, S. Sharma. 2003. Scaling Procedures: Issies and Applications, 2nd Ed., USA, Thousand Oaks: Sage Publications.
• Oyman, M. 1999. “Pazarlamada Etiksel Karar Alma”, 4. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiriler Kitabı, Mustafa Kemal Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Hatay: 290-299.
• Özçelik, H. ve G.G. Angı. 2017. “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiği ve Etik İkilem Algıları: Antalya İli Örneği”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 16(50): 141-158.
• Özer, G. ve M. Uyar. 2010. Muhasebecilerin Etik Oryantasyonlarının Meslekî Bağlılığa Etkisi Üzerine Bir İnceleme, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48: 89-100.
• Özkan, A. ve T. Hacıhasanoğlu. 2012. “Muhasebe Meslek Mensuplarının Kişilik Özellikleri Ve Etik Karar Verme Davranışları Arasındaki İlişkiler”, Niğde Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5 (2): 37-52.
• Sakarya, Ş. ve S. Kara. 2010. “Türkiye’de Muhasebe Meslek Etiğine Yönelik Düzenlemeler ve Meslek Mensupları Tarafından Algılanması Üzerine Bir Alan Araştırması”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi.12(18): 57-72.
• Schermelleh-Engel, K., H. Moosbrugger. 2003. “Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Test of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures”, Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Seçer, İ. 2015. Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama Süreci Spss ve Lisrel Uygulamaları, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Selimoğlu, S.K. 2006. “Türk Muhasebe Uygulamalarında Etik”, Mali Çözüm Özel Sayı. 437-456.
• Sekaran, U. (1992). Research Methodsfor Business: A skill building approach. New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Shafer, W. E., Morris, R. E. & Ketchand A. A. 2001. “Effects Of Personal Values On Auditors’ Ethical Decisions, Accounting”, Auditing & Accountability Journal, 14(3): 254-277.
• Tükenmez, N. M. ve Kutay, N. 2005. “Muhasebe Meslek Mensubunun Karar Alma Sürecinde Meslek Ahlakının Yeri: Çok Boyutlu Analiz-İzmir Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. 25: 155- 164.
• TÜRMOB, “Serbest Muhasebeciler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin Mesleki Faaliyetlerinde Uyacakları Etik İlkeler Hakkında Yönetmelik”, 19 Ekim 2007 tarih ve 26675 sayılı Resmi Gazete.
• Yıldız, G.2011. “Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği ve Kayseri İl Merkezinde Bir Uygulama,” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.36: 155-178.
• Yılmaz, E. , S. Yıldırım ve H.H. Bahar. 2015. ” Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Mesleki Etik Algısı: Samsun Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi.65: 27-42.
• Yücel, R. ve C. Kartal. 2014. “Muhasebecilerin Mesleki Uygulamalarındaki Etik Algılarına İlişkin Bir Araştırma”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 4 (2): 123-148.
• Zeytin, M. 2007. Bağımsız Muhasebe Meslek Mensuplarını Hata ve Etik Dışı Davranışlara Yönlendiren Faktörler, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.