KARBON MALİYETLERİNİN YÖNETİMİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK FELSEFESİ YAKLAŞIMI: LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 20 - MODAV 15. Uluslararası Muhasebe Konferansı Özel Sayısı, 230 - 247, 27.12.2018

Nur Fidancı Süleyman Yükçü

Öz

İşletmelerin temel girdilerinden biri olan enerji; yoğun olarak kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtlardan sağlanmaktadır. Bu durum; karbondioksit gazının açığa çıkmasına ve sera gazlarının atmosferdeki yoğunluğunun değişmesine etki ederek küresel ısınmaya neden olmaktadır. Dolayısıyla; enerji kullanımı, küresel ısınma ve iklim değişikliği arasındaki ilişki işletmelerin iklim değişikliğiyle mücadelede karbon maliyetlerini yönetmesi gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Karbon maliyetlerinin azaltılması veya denkleştirilmesi temelde stratejik bir maliyet kararı olarak ele alınmaktır. Ancak; sürdürülebilirlik felsefesiyle ele alındığında işletmenin sürekliliği, kaynakların devamlılığı ve gelecek nesil paydaşlarının gereksinimleri açısından daha büyük değer taşımaktadır. Çalışmanın amacı; bilimsel ve teknik anlamda karbon maliyetlerinin işletme kararlarındaki etkisinin değerlendirilmesidir. Bu kapsamda; karbon maliyetlerinin azaltılması örneği olarak lisanssız elektrik üretimi incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Karbon maliyetleri, sürdürülebilirlik felsefesi, lisansız elektrik üretimi, maliyet yönetimi, üretim ya da satın alma kararları

PHILOSOPHY OF SUSTAINABILITY APPROACH IN MANAGEMENT OF CARBON COSTS: THE EXAMPLE OF UNLICENSED ELECTRICITY GENERATION

Öz

Energy which is the basic input of enterprises, is mainly supplied from fossil fuels such as coal, oil and natural gas. This situation; causing carbon dioxide emissions, change the concentrations of greenhouse gases density in the atmosphere and resulting global warming. Therefore; the relationship between energy use, global warming and climate change requires businesses to manage carbon costs in combating climate change. Mitigation or offset of carbon costs is basically considered as a strategic cost decision. But; when viewed under the philosophy of sustainability, the value of the business is more important in terms of the continuity of resources, the continuity of resources and the needs of the next generation of stakeholders. The aim of the study is assessing the impact of carbon costs on business decisions in the scientific and technical base. In this context; unlicensed electricity production is examined as an example of reducing carbon costs.

Anahtar Kelimeler

Carbon costs, philosophy of sustainability, unlicensed electricity generation, cost management, make or buy decisions

Kaynakça

• Borsa İstanbul. 2014. “Şirketler İçin Sürdürülebilirlik Rehberi”. http://www.borsaistanbul.com/data/kilavuzlar/surdurulebilirlik-rehberi.pdf. (Erişim Tarihi: 01.03.2016).
• Burritt, R. L., S. Schaltegger ve D. Zvezdov. 2011. “Carbon Management Accounting: Explaining Practice in Leading German Companies”, Australian Accounting Review, No:56, 21 (1), 80- 98.
• Büyükmirza, K. 2011. Maliyet ve Yönetim Muhasebesi. Gazi Kitabevi. Ankara.
• ÇŞB MET Kılavuzu. 2016. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Entegre Çevre İznine (Eçi) Tabi Çimento Üretim Tesislerinin Uyum Durumları Ve Gerekliliklerinin Belirlenmesi Projesi, Çimento Sanayi İçin Mevcut En İyi Teknikler (Met) Ulusal Kılavuzu. https://www.csb.gov.tr/db/cygm/editordosya /cimento_Ulusal_MET_Kilavuzu.pdf. (Erişim Tarihi: 02.12.2017).
• ÇŞBİDB. 2013. T. C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Türkiye İklim Değişikliği 5. Bildirimi. http://www.dsi.gov.tr/docs/iklimdegisikligi/iklim_degisikli%C4%9Fi_5_ulusal_bidirim_tr.pdf?sfvrsn=2. (Erişim Tarihi: 26.02.2016).
• DEFRA. 2010. Guidelines to Defra / DECC’s GHG Conversion Factors for Company Reporting. http://www.rensmart.com/Information/Library/101006-guidelines-ghg-conversion-factors.pdf. (Erişim Tarihi: 01.12.2017).
• DPT İklim Değişikliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu. 2000. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT).
• İklim Değişikliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu (Sekizinci 5 Yıllık Kalkınma Planı 2001-2005), DPT Yayın No: 2532. ÖİK Yayın No:548.
• ECRA. 2017. “Development of State of the Art- Techniques in Cement Manufacturing: Trying to Look Ahead”, European Cement Research Academy, Dusseldorf, Geneva.
• Enerji Verimliliği Strateji Belgesi 2010- 2023. Enerji Verimliliği Derneği. http://www.enver.org.tr/UserFiles/Article/7d3a2037-d5fe-4c28-8031-363aefd325d1. Pdf. (Erişim Tarihi:04.03.2016).
• Engin, T. ve V. Arı. 2005. “Energy Auditing and Recovery for Dry Type Cement Rotary Kiln Systems- A Case Study”, Energy Conversion and Management, 46, 551- 562.
• European Energy Exchange. https://www.eex.com/en/. (Erişim Tarihi: 15.06.2018).
• Gray, R., D. Walters, J. Bebbington ve I. Thompson. 1995. “The Greening of Enterprise: An Exploration of the (Non) Role of Environmental Accounting and Environmental Accountants in Organizational Change”, Critical Perspectives on Accounting, 6, 211-239.
• Gray, R. H. 1994. “Corporate Reporting for Sustainable Development: Accounting for Sustainability in 2000AD”, Environmental Values, 3 (1), 17- 45.
• Gray, R. 2001. “Thirty Years of Social Accounting, Reporting and Auditing: What (if Anything) Have We Learnt?”, Business Ethics: A European Review. 10 (1), 9- 15.
• Hamilton, C. ve H. Turton. 2002. “Determinants of Emissions Growth in OECD Countries”, Energy Policy, 30, 63- 71.
• http://ietd.iipnetwork.org/content/waste-heat-recovery-power-generation. (Erişim Tarihi:11.10.2016).
• http://pocacito.eu/sites/default/files/Akcansa_Canakkale.pdf. (Erişim Tarihi: 11.10.2016).
• http://sc.com.tr/Enerji/13_whr. (Erişim Tarihi: 11.10.2016).
• http://www.sanayisurasi.gov.tr/pdfs/cimento-sektorunde-atik-isi-geri-kazanimi-sistemlerikullanimi.pdf. (Erişim Tarihi: 11.06.2018).
• IEA. 2016. Key World Energy Statistics. International Energy Agency. OECD, Fransa.
• IPCC. 2015. Climate Change 2014 Synthesis Report. http://www.ipcc.ch/pdf/assessmentreport/ar5/syr/SYR_AR5_FINAL_full_wcover.pdf. (Erişim Tarihi: 04.03.2016).
• Karabıçak, M. ve M. B. Özdemir. 2015. “Sürdürülebilir Kalkınmanın Kavramsal Temelleri”,Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 6 (13), 44- 49.
• Kaya, K. ve E. Koç. 2015. “Enerji Üretim Santralleri Maliyet Analizi”, Mühendis ve Makine. 56 (660), 61- 68.
• Labatt, S. ve R.R. White. 2007. Carbon Finance- The Financial Implications of Climate Change. John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey.
• Lamberton, G. 2005. “Sustainability Accounting- a Brief History and Conceptual Framework”. Accounting Forum, 29, 7- 26.
• Mercan, M. ve E. Karakaya. 2013. “Sera Gazı Salımının Azaltımında Alternatif Politikaların Ekonomik Maliyetlerinin İncelenmesi: Türkiye İçin Genel Denge Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 42, 123-159.
• Moya, J. A., N. Pardo Ve A. Mercier. 2011. “The Potential for Improvements in EnergyEfficiency and CO2 Emissions in the EU 27 Cement Industry and the Relationship with the Capital Budgeting Decision Criteria”, Journal of Cleaner Production, 19, 1207- 1215.
• Newell, R. G., A. B. Jaffe ve R. N. Stavins. 2006. “The Effects Of Economic And Policy İncentives On Carbon Mitigation Technologies”, Energy Economics, 28, 563- 578.
• Özbirecikli, M. 2002. Çevre Muhasebesi. Natürel Kitap ve Yayıncılık: Ankara.
• Pehnt, M. 2006. “Dynamic Life Cycle Assessment (LCA) of Renewable Energy Technologies”, Renewable Energy, 31, 55- 71.
• Schaltegger, S., M. Bennett ve R. L. Burrit. 2006. “Sustainability Accounting and Reporting: Development, Linkages and Reflection”, Sustainability Accounting and Reporting (ss. 1-33). Boston/Dordrecht/London: Kluwer Academic Publishers.
• TCMB. http://www.tcmb.gov.tr/kurlar/kurlar_tr.html. (Erişim Tarihi: 26.06.2018).
• Tsai, W. H., Y.S. Shen, P.L. Lee, H.C. Chen, L. Kuo ve C.C. Huang. 2012. “Integrating Information About The Cost of Carbon Through Activity-Based Costing”, Journal of Cleaner Production. 36, 102- 111.
• Wilson, M. 2003. “Corporate Sustainability: What is it And Where Does it Come From?”, Ivey Business Journal, March/April, 1-5.
• Yanık, S. ve İ. Türker. 2012. “Sürdürülebilirlik Ve Sosyal Sorumluluk Raporlamasındaki Gelişmeler (Tümleşik Raporlama)”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47, 291- 308.
• Yavuz, A. 2010. “Sürdürülebilirlik Kavramı ve İşletmeler Açısından Sürdürülebilir Üretim Stratejileri”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7 (14), 63- 86.
• YEK Kanunu. 5346 Sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun. Tarih: 18/5/2005 Sayı:25819
• YEK, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik. Tarih: 02.10.2013 Sayı: 28783
• Yükçü, S. ve N. Fidancı. 2016. “Sürdürülebilirlik Maliyeti Örneği Olarak Maden Sahası Restorasyonu”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30 (3), 663- 677