IFRS 9 FİNANSAL ARAÇLAR STANDARDI KAPSAMINDA FİNANSAL TÜREV ÜRÜNLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ: SWAP ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 4, 1008 - 1036, 29.12.2019

İlknur Koçak Şen , Halim Sözbilir

https://doi.org/10.31460/mbdd.559638

Cited By: 1

Öz

Türev ürünlerin işletmeler tarafından kullanımlarının
yaygınlaşmasıyla birlikte finansal tablolardaki miktarları da göreceli olarak
artmış ve nasıl muhasebeleştirilecekleri konusu önem kazanmıştır. Bu bağlamda
finansal türev ürünlerle birlikte tüm finansal araçlara ilişkin kapsamlı
düzenlemelerin yer aldığı IFRS 9 Finansal Araçlar Standardı yayınlanmıştır.

Bu çalışmanın amacı, IFRS 9 Finansal Araçlar standardının
finansal türev ürünlerle ilgili ilkelerini inceleyerek, bu ürünlerin
muhasebeleştirme yöntemi hususunda bir yol haritası oluşturmaktır. Bu amaçla
çalışmada, BİST’e kayıtlı bir imalat işletmesinin swap işlemine ilişkin örnek
bir uygulamaya yer verilmiş ve söz konusu türev ürünün muhasebeleştirilmesi
gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal türev ürünler, IFRS 9 Finansal Araçlar, Swap

Kaynakça

• Akdoğan, N.ve Tenker, N. 2010. Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, 13. Baskı, Gazi Kitabevi , Ankara.
• Altınok, T., Eken, M. H. ve Çankaya, S. 2011. Küresel Mali Piyasalarda Yeniden Yapılanma ve Türkiye, Altınoluk Yayın San. A.Ş., İstanbul.
• Ayrıçay, Y. 2003. “Türev Piyasaların Gelişmekte Olan Piyasalara Olası Etkileri”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 5, ss. 1-19.
• Bayer, C. and Hanck, C. 2013. “Combining Non-Cointegration Tests. Journal of Time Series Analysis”, Vol. 34, No 1, pp. 83-95.
• Chambers, N. 2007. Türev Piyasalar (2. Basım), Beta Basım A.Ş., İstanbul.
• Chance, D. and Brooks, R. 2010. An Introduction to Derivatives and Risk Management, 8th Edition, South-Western Cengage Learning, USA.
• Chisholm, A. 2004. Derivatives Demystified A Step-by-Step Guide to Forwards, Futures, Swaps and Options, John Wiley & Sons Inc., England.
• Collins, B. M. and Fabozzi, F. J. 2002. Equity Derivatives, The Handbook of Financial Instruments, John Wiley & Sons, Inc., New Jersey.
• Demir, Ş. 2015. Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları VUK Değerleme Yaklaşımı, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Demir, V. 2007. “UFRS 7 Kapsamında Finansal Raporlamaya Genel Bakış”, İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası Muhasebe Denetimi Sempozyumu Bildirileri, Sayı 8, ss. 597-620.
• Dickey, D. A.and Fuller, W. 1981. “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with A Unit Root”, Econometrica, Vol 49, pp. 1057-1072.
• Engle, R. F. and Granger, C. W. J. 1987. “Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, Vol. 55, No 2, pp. 251-276.
• Fabozzi, F., Füss, R. ve Kaiser D. 2008. The Handbook of Commodity Investing, Hoboken, John Wiley & Sons, Inc., New Jersey.
• Finnerty, J. and Grant, D. 2003. Testing Hedge Effectiveness Under SFAS 133, http://archives.cpajournal.com/2003/0403/features/f044003.htm, (Erişim Tarihi: 12.08.2018).
• Goldenberg, D. H. 2016. Derivatives Markets, Taylor & Francis Group, New York.
• Granger, C.W. J. 1969. “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods” , Econometrica, Vol. 37, No 3, pp. 424-438.
• Hacker, R.S. and Hatemi-J, A. 2012. “A Bootstrap Test for Causality with Endogenous Lag Length Choice: Theory and Application in Finance”, Journal of Economic Studies, Vol 39, Issue 2, pp. 144-160.
• Hull, J. 2012. Options, Futures and Other Derivatives (8th Edition), Pearson Education Limited, England.
• Hunt, P. and Kennedy, J. 2004. Financial Derivatives in Theory and Practice, Revised Edition, John Wiley & Sons Ltd., England.
• İşler, İ. ve Utku, M. 2015. “Türev Piyasaları ve Vergilendirilmesi”, Vergi Raporu, Sayı 190, Temmuz, ss. 183- 196.
• Johansen, S. 1988. “Statistical Analysis of Cointegration Vectors, Journal of Economic Dynamic and Control”, Vol 12, pp. 231-254.
• Kalaycı, Ş. ve Zeynel, E. 2009. “Vadeli Piyasalarda Riskten Korunma: VOB-İMKB 30 Endeks Sözleşmeleri Kullanımına Dayalı Korunma Oranı ve Korunma Etkinliği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 3, ss. 39-63.
• Kurar, İ. ve Çetin, A. C. 2016. “ Türev Araçlarının Risk Yönetim Fonksiyonu: Vadeli İşlem Piyasası Risk Yönetimi Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 21, Sayı 2, ss. 403-425.
• Mitić, P., Ivanović, O. M. and Zdravković, A. 2017. “A Cointegration Analysis of Real GDP and CO2 Emissions in Transitional Countries”, Sustainability, Vol 9, Issue 4 (568), pp. 1-18.
• Moffett, M., Stonehill, A. and Eiteman, D. 2009. Fundamentals of Multinational Finance (3rd Edition), Pearson Education Limited, England.
• Philips, P.C. B. and Perron, P. 1988. “Testing For a Unit Root in Time Series Regression”, Biomètrika, Vol 75, Issue 2, pp. 336-346.
• Ramirez, J. 2015. Accounting for Derivatives: Advanced Hedging under IFRS 9 (2nd Edition), John Wiley & Sons Inc., England.
• Sinclair, E. 2010. Option Trading; Pricing and Volatility Strategies and Techniques, John Wiley & Sons, Inc., New Jersey.
• SPL, 2016. Lisanslama Sınavları Çalışma Kitapları, Kodu 1006: Finansal Piyasalar, https://www.spl.com.tr, (16.03. 2017). Tarı, R. 2012. Ekonometri (8. Basım), Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• TMS/ TFRS 2017 Seti, http://www.kgk.gov.tr/DynamicContentDetail/7890/TMS/TFRS-2017-Seti, (Erişim Tarihi: 10 Ocak 2017).
• Yavilioğlu, C. ve Delice, G. 2006. “Tezgâh- Üstü Türev Piyasaları: Bir Değerlendirme”, Maliye Dergisi, Sayı 151, Temmuz- Aralık, ss. 63- 84.
• Yılmaz, B. ve Şahin, İ. E. 2009. “Türev Ürünlerinden Swap İşlemlerinin Mali Risk Yönetiminde Kullanımı”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 9, Sayı 17, ss. 393-406.
• Yılmaz, E. ve Aslan, T. 2016. “Finansal Risklerin Yönetilmesinde Türev Ürünlerin Kullanımı: Borsa İstanbul (Bist) 100 Endeksi’ndeki Şirketler Üzerine Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, ss. 663- 678.
• https://www.kap.org.tr, (Erişim Tarihi: 15.05.2018).
• https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (Erişim Tarihi: 01.07.2018).
• https://www.fred.stlouisfed.org, (Erişim Tarihi: 30.06.2018).