FAALİYETE DAYALI YÖNETİM HEDEFİ OLARAK FAALİYET ANALİZİ: BİR ÜRETİM İŞLETMESİNDE UYGULAMA

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 2, 338 - 364, 30.06.2022

Veyis Naci Tanış , Mehmet Murat Gutnu

https://doi.org/10.31460/mbdd.878196

Öz

Faaliyete Dayalı Maliyetleme (FDM), işletmede ortaya çıkan endirekt maliyetleri daha doğru bir şekilde dağıtmak için faaliyetler üzerine odaklanarak kaynaklarla mamuller/hizmetler arasında köprü kuran bir yöntemdir. FDM’nin sunduğu maliyet verilerinin yönetsel hedefler için de kullanılması Faaliyete Dayalı Yönetim (FDY) sistemini doğurmuştur. Bu çalışmanın amacı, FDY’nin hedeflerinden faaliyet analizini fiberglas kabin alanında faaliyet gösteren bir üretim işletmesinde uygulamaktır. Çalışma sonucunda işletmede ana faaliyetlerden sipariş alma faaliyetinin (8.239,96 TL) ürüne değer katmayan bir faaliyet olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bazı prosedürlerin, son kontrol ve ambalajlama alt faaliyetlerinin orta dereceli bir verimliliğe sahip olduğu ve orta derece iyileştirici müdahalelerle verimlilik derecesinin yükseltilebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Faaliyete Dayalı Yönetim, Faaliyete Dayalı Maliyetleme, Faaliyet Analizi

ACTIVITY ANALYSIS AS OBJECTIVE OF ACTIVITY-BASED MANAGEMENT: IMPLEMENTATION IN A PRODUCTION COMPANY

Öz

Activity Based Costing (ABC) bridges resources and products / services by focusing on activities to more accurately distribute indirect costs incurred in the enterprise. Using ABC output for managerial objectives led to Activity Based Management (ABM) system. This paper aims to apply the activity analysis, which is a target of ABM, in a private company that manufactures fiber glass automobile cabins. The results show that receiving orders/jobs from the main activities of the manufacturing system is a non-value added activity. Similarly, some procedures, final control and packaging sub-activities have moderate productivity levels though it can be increased by curative measures.

Anahtar Kelimeler

Activiyt Based Management, Activiyt Based Costing, Activity Analysis

Kaynakça

• Akçakanat, Ö. (2007). Faaliyete dayalı bütçeleme ve sürekli iyileştirme, Strateji Bülteni, 5, 25-26.
• Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S., Coşkun, R. & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Adapazarı: Sakarya.
• Çam, M. (2006). Stratejik bir yönetim aracı olarak ekonomik katma değer (EVA) ve faaliyet tabanlı maliyet yönetimin (FTMY) birlikte kullanımı, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 95-118.
• Durer, S. Çalışkan, A.Ö. & Akbağ, H.E. (2009). Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde faaliyet tabanlı maliyetleme, Maliye Finans Dergisi, 84, 105-134.
• Ekinci, K. (2020). Faaliyet tabanlı maliyet sisteminin değer katmayan faaliyetlerin azaltılmasında etkisi ve önemi. İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi, 2(1), 109-126.
• Elmacı, O. & Kurnaz, N. (2004). Sürdürülebilir rekabet gücüne yönelik vizyon arayışlarında faaliyet tabanlı maliyetleme (FTM) yaklaşımı, Selçuk Üniversitesi ÜAS’04, IV. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, s. 481-492.
• Gunasekaran, A., Mcneil, R. & Singh D. (2000). Activity based management ın a small company: a case study, Production Planning & Control, 11(4), 391-399.
• Gupta, M. & Galloway, K. (2003). Activity-based costing/management and its ımplications for operations management, Technovation: The International Journal of Technological Innovation and Entrepreneurship, 23(2),131-138.
• Hansen, D.R. & Mowen, M.M. (2006). Cost management accounting and control, Fifth Edition, China.
• Hilton, R.W. (1997). Managerial accounting, New York: McGraw-Hill.
• Kaplan, R.S. & Cooper, R. (1998). Cost and effect, Harvard Business School Press, Using Integrated Cost Systems to Drive Profitability and Performance Boston, Massachusetts, United States of America.
• Karacan, S. (2000). Genel üretim maliyetlerinin dağıtımında yeni bir yaklaşım: faaliyet tabanlı maliyetleme, KOÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 1-15.
• Karcıoğlu, R. & Binboğa, G. (2010). Faaliyete dayalı maliyetleme ve faaliyete dayalı yönetimin işletme stratejisinin belirlenmesindeki rolü, Ankara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 1-13.
• Kaygusuz, S. (2007). Faaliyet tabanlı maliyet- hacim- kar analizi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 33, 139-150.
• Köse, T. (2005). Faaliyete dayalı yönetim ve süreci, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 93-113.
• Kurşunel, F., Alkan, A.T. & Büyükşalvarcı A. (2007). Faaliyet tabanlı maliyet/yönetim sisteminin işletme etkin karar verme sürecine etkisi üzerine, Akademik Bakış Dergisi, 11, 1-10.
• Onay, A. (2021). Zaman etkenli faaliyete dayalı maliyetleme (zefdm) yöntemi ile yeşil lojistik maliyet yönetimi: bir vaka analizi, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi (MUVU), 14(1), s.275-312.
• Otlu, F. & Çukacı, Y.C. (2006). Genel imalat maliyetlerinin dağıtımında faaliyet esasına dayalı maliyetleme sistemi ve çevresel maliyetlerin değerlendirilmesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 393-411.
• Şakrak, M. (2002). Değer katmayan faaliyetler ve maliyet yönetimindeki önemi, Mali Çözüm Dergisi, 12(61), 25-36.
• Tanış, V.N. (1999). Faaliyete dayalı maliyet yönetiminin anlamı, önemi ve faydaları, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 147-158.
• Tanış, V.N. (2005). Teknolojik değişim ve maliyet muhasebesi, Nobel Kitapevi, Adana.
• Ülker, Y. & İskender, H. (2005). Doğru maliyet hesaplamada güvenilir bir sistem: faaliyet tabanlı maliyetleme ve john deere örneği, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(13), 189-217.
• Yıldıztekin, İ. (2011). Maliyet kontrolü için faaliyet analizi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 181-211.
• Weygant, J.J., Kieso, D.E. & Kimmel, P.D. (2005). Managerial accounting: tools for business decision making, Third Edition, United States of America.