YEŞİL MUHASEBEYE YÖNELİK KAVRAMSAL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: MODAVICA Özel Sayısı, 153 - 179, 27.03.2023

Aysun Atagan Çetin , Saime Doğan

Öz

İşletmeler doğal kaynakları üretim faaliyetlerinde kullanarak kar elde etmektedir. Kar elde etmek amacıyla kurulmuş olan işletmelerin, içinde bulundukları çevrenin sürdürülebilirliğine katkıda bulunmaları, sosyal sorumluluklarının bir gereğidir. İşletmeler artık en önemli paydaşları olan çevrenin önemini daha iyi kavramışlardır. Çevreye olan duyarlılık muhasebede de kendini göstermektedir. Tüketicilerin çevresel duyarlılığının artması ve işletmelerin sosyal sorumluluk bilinciyle hareket ederek faaliyetlerini gerçekleştirmesi, yeşil muhasebenin doğuşunu sağlamıştır. Çevresel faaliyetlere ilişkin maliyetlerin finansal tablolarda yer alması gerekliliği, araştırmacıların ilgi konusu olmuştur. Bu kapsamdan hareketle yeşil muhasebe konusu gerek uluslararası gerekse ulusal literatürde varlığını güçlü bir şekilde hissettirmeye başlamıştır. Bu araştırmanın amacı, yeşil muhasebeye yönelik kavramsal bir çalışma gerçekleştirerek konuyu teorik olarak çeşitli yönleriyle ele almaktır. Bu amaç doğrultusunda yeşil muhasebe ile ilgili yapılmış olan çalışmalar incelenerek bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın, bilgilendirici ve açıklayıcı yönüyle gerek araştırmacılar gerekse de uygulamacılar için literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil muhasebe, Çevresel muhasebe, Sürdürülebilirlik

Kaynakça

• Agarwal, V., & Kalpaja, L. (2018). A study on the importance of green accounting. International Journal of Advance Research, Ideas and Innovations in Technology, 4(5), 206-210. https://www.ijariit.com/?utm_source=pdf&utm_medium=edition&utm_campaign=OmAkSols&utm_term=V4I5-1234
• Akbulut, H., Pekkaya, M., & Aksakaloğlu, H. (2014). Meslek mensuplarının bakış̧ açısıyla ticaret meslek liselerindeki muhasebe eğitimi: Bursa ili üzerine bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (62) , 73-92. http://doi.org/10.25095/mufad.396459
• Akdeniz, F., Yavuz, Z., & Açar, D. (2021). Çevre muhasebesi ve çevresel raporlama. Karadeniz Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 29-46. https://dergipark.org.tr/en/pub/kared/issue/64510/978979
• Akmeşe, H., & Coşkun, K. (2018). (Ed.). Çevre muhasebesi. Eğitim Yayınevi.
• Aktürk, A., Akcanlı, F., Şemol, H., & Akyüz, Y. (2012). Muhasebe standartları bağlamında otel işletmelerinde çevre muhasebesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Özel Sayı (8), 87-108.
• Alagöz, A., & Yılmaz, B. (2001). Çevre muhasebesi ve çevresel maliyetler. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1 (1-2), 147-158. https://dergipark.org.tr/en/pub/susead/issue/28441/302970
• Altınbay, A., & Durak, H. (2022). Çevre muhasebesi, yeşil muhasebe ve karbon muhasebesi kavramları hakkında yazılan makalelerin bibliyometrik analizi. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 7(1), 140-155.
• Apalı, A., & Acun, Ö. (2019). Muhasebe eğitimi alan öğrencilerde yeşili koruma bilincinin yeşil muhasebe üzerindeki etkisinin araştırılması. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 18-36. https://dergipark.org.tr/en/pub/oguzhan/issue/46602/571476
• Aslan, Ş. (2017). Yeşil muhasebe sisteminde çevresel maliyetlerin raporlanması: Mermer üretim işletmelerinde uygulama [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bayburt Üniversitesi.
• Aslanertik, E., & Özgen, I. (2007). Otel işletmelerinde çevresel muhasebe. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 8(2), 163-179. https://dergipark.org.tr/en/pub/ifede/issue/4599/62858
• Beller, B., Deran, A., & Hatipoğlu, A. G. (2012). Çevre maliyetlerinin hesaplanması ve muhasebeleştirilmesi: Bir çimento fabrikasında vaka çalışması. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 95-121. https://dergipark.org.tr/en/pub/cagsbd/issue/44620/554288
• Bezirci, M., Özpeynirci, R., & Duman, H. (2011). Sosyal sorumluluk kavramı bağlamında yeşil muhasebe eğitimi: bir alan araştırması. World of Accounting Science, 13(3), 61-89.
• Cairns, R. D. (2000). Sustainability accounting and green accounting. Environment and Development Economics, 5(1), 49-54. https://doi.org/10.1017/S1355770X00000048
• Ceyhan, S., & Ada, S. (2015). İşletme fonksiyonları açısından çevreye duyarlı işletmecilik. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(26), 115-137. http://doi.org/10.17130/ijmeb.2015.11.26.836
• Chamorro Gonzalez, C., & Herrera Mendoza, K. (2021). Green accounting in colombia: A case study of the mining sector. Environment, Development and Sustainability, 23, 6453-6465. https://doi.org/10.1007/s10668-020-00880-1
• Chnana, N. (2021). Yeşil muhasebe ve bir otel işletmesinde uygulama [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Celal Bayar Üniversitesi.
• Çalış, Y. (2013). Çevresel maliyetlerin muhasebeleştirilmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(1), 175-190. https://dergipark.org.tr/en/pub/muiibd/issue/497/4414 Çetin, I. (2019). Yıkıcı liderlerde etik dışı davranışlar. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 108-119.
• Dalğar, H., & Yıldırım, F. (2016). Konaklama işletmelerinde çevre maliyetlerinin muhasebeleştirilmesine yönelik bir uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 1-18. http://doi.org/10.20875/sb.53318
• Dhar, B. K., Sarkar, S. M., & Ayittey, F. K. (2022). Impact of social responsibility disclosure between implementation of green accounting and sustainable development: A study on heavily polluting companies in Bangladesh. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 29(1), 71-78. https://doi.org/10.1002/csr.2174
• Egan, M., & Tweedie, D. (2018). A “Green” accountant is difficult to find: Can accountants contribute to sustainability management initiatives? Accounting, Auditing & Accountability Journal. https://doi.org/10.1108/AAAJ-03-2017-2891
• Ekergil, V., & Savaş, A. B. (2019). Yeşil hastanelerde çevre maliyetleri ve maliyet hesaplarının sınıflandırılması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (83), 45-60. http://doi.org/10.25095/mufad.579653
• Endiana, I., Dicrıyanı, N. L. G. M., Adiyadnya, M. S. P., & Putra, I. P. M. J. S. (2020). The effect of green accounting on corporate sustainability and financial performance. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(12), 731-738. https://doi.org/10.13106/jafeb.2020.vol7.no12.731
• Erba, A., & Uçar, M. (1993). Sürdürülebilir kalkınma ve yeşil muhasebe. Policy, 19, 160-173.
• Ertaş, F. C., & Doğan, Ö. (2021). Çevresel uygulamaların maliyet ve rekabet gücü açısından işletmeye etkisi: Yeşil yıldızlı oteller üzerinde bir araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(3), 467-494. http://doi.org/10.31460/mbdd.820649
• Esmeray, M., & Güngör Tanç, Ş. (2009). Çevresel maliyetlerin mamullere yüklenmesinde kullanılan dağıtım anahtarlarının seçiminde analitik hiyerarşi yöntemi ve bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 241-260.
• https://dergipark.org.tr/en/pub/sduiibfd/issue/20830/223117
• Farouk, S., Cherian, J., & Jacob, J. (2012). Green accounting and management for sustainable manufacturing in developing countries. International Journal of Business and Management, 7(20), 36. http://dx.doi.org/10.5539/ijbm.v7n20p36
• Fleischman, R. K., & Schuele, K. (2006). Green accounting: A primer. Journal of Accounting Education, 24(1), 35-66. https://doi.org/10.1016/j.jaccedu.2006.04.001
• Gök, A. G., & Çarıkçı, O. (2022). Çevre muhasebesi konulu çalışmaların bibliyometrik analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(3), 369-391. https://dergipark.org.tr/en/pub/sduiibfd/issue/71476/1093755
• Gökdeniz, Ü. (1996). Çevre muhasebesi (environmental accounting-green accounting). Öneri Dergisi, 1(5), 21-26. http://doi.org/10.14783/maruoneri.703333
• Gönen, S., & Güven, Z. (2014). Çevresel maliyetlerin muhasebeleştirilmesine yönelik bir seramik fabrikasında uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi (63), 39-58. http://doi.org/10.25095/mufad.396476
• Haftacı, V., & Soylu, K. (2007). Çevre kirlenmesi ve çevre koruma bağlamında çevre muhasebesinin önemi. Muhasebe ve Finansman Dergisi (33), 102-120. https://dergipark.org.tr/en/pub/mufad/issue/35602/395494
• Haftacı, V., & Soylu, K. (2008). Çevresel bilgilerin muhasebesi ve raporlanması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (15), 92-113. https://dergipark.org.tr/en/pub/kosbed/issue/25705/271244
• Hiçyorulmaz, E. (2022). Çevre muhasebesi konusunda yazılan lisansüstü tezlerin içerik analizi ile incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25 (1), 114-123. http://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1037424
• İçöz, A., & Kılınç, Y. (2016). Çevre maliyetleri muhasebesi ve raporlanması. Journal of International Social Research, 9(42), 1517-1531.
• Jahamani, Y. F. (2003). Green accounting in developing countries: The case of U.A.E. and Jordan. Managerial Finance, 29(8), 37-45. https://doi.org/10.1108/03074350310768418
• Jayanthi, R. (2015). Green Accounting: A study about its importance and concept. International Journal of Research in Commerce and Management, 6(11). 76-80.
• Karakuş, G., & Erdirençelebi M. (2018). İşletmelerin yeşil yönetim algılarının işletme performansı üzerindeki etkisini ölçmeye yönelik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(4), 681-704. https://www.isarder.org/index.php/isarder/article/view/700
• Karcıoğlu, R., & Tosunoğlu, B. (2022). Yeşil muhasebe araştırmalarının bilim haritalama teknikleri ile bibliyometrik analizi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24 (MODAVICA Özel Sayısı), 57-70. https://doi.org/10.31460/mbdd.1055706
• Karcıoğlu, R., & Tosunoğlu, B. (2021). Yeşil muhasebe konusunda yayınlanan makalelerin bibliyometrik analizi. (Çevrimiçi konferans) Paper presented at the MODAVICA 2021, 18. Uluslararası Muhasebe Konferansı, Muhasebenin Yeni Dinamikleri: Teori ve Uygulamadaki Dönüşüm, 25-27 Kasım 2021, 20-24.
• Kiranmai, J., & Swetha, C. (2018). Green accounting practices: An overview. IUP Journal of Business Strategy, 15 (3), 7-18.
• Kırlıoğlu, H., & Can, A. V. (2006). Çevresel muhasebede kavramsal tartışmaların gelişimi ve analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi (32), 1-12. https://dergipark.org.tr/en/pub/mufad/issue/35601/395450
• Lako, A. (2018). Conceptual framework of green accounting. Accounting, 60-66.
• Maama, H., & Appiah, K. O. (2019). Green accounting practices: Lesson from an emerging economy. Qualitative Research in Financial Markets, 11(4), 456-478. https://doi.org/10.1108/QRFM-02-2017-0013
• Öztürk Yöndemli, S. (2022). Türkiye’de çevre muhasebesi konusunda yayınlanmış akademik çalışmaların bibliyometrik analizi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi KAÜİİBFD, 13(26), 743-767. http://doi.org/10.36543/kauiibfd.2022.031
• Payziner Doğanay, P., & Özkan, O. (2014). Hastane muhasebe sisteminde yeni bir yaklaşım: yeşil Yönetim. 8. Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi Bildiri Kitabı, Kıbrıs, 2238-2248.
• Rounaghi, M. M. (2019). Economic analysis of using green accounting and environmental accounting to identify environmental costs and sustainability indicators. International Journal of Ethics and Systems. 35(4), 504-512. https://doi.org/10.1108/IJOES-03-2019-0056
• Sevilengül, O. (2000). Genel muhasebe: Tekdüzen muhasebe sistemi ile uyumlu. Gazi Kitabevi.
• Şimşek, S. (2020). Yeşil muhasebe sisteminin dalı olan karbon muhasebesi ve bir termik santralde uygulama [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Stanojević, M., Vraneš, S., & Gökalp, I. (2010). Green accounting for greener energy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 14(9), 2473-2491. https://doi.org/10.1016/j.rser.2010.06.020
• Süklüm, N. (2019a). Yeşil muhasebe farkındalığının sosyal sorumluluk çerçevesinde analizi: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi (84), 95-112. http://doi.org/10.25095/mufad.625745
• Süklüm, N. (2019b). Yeşil muhasebenin işletme lisans eğitimi müfredatı içerisindeki durumu. Journal of Social Sciences and Education, 2(1), 162-172. https://dergipark.org.tr/en/pub/josse/issue/45348/559023
• Süklüm, N. (2020). Kurumsal sosyal sorumluluk, yeşil muhasebe ve yeşil denetim ilişkisine kavramsal bir bakış. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (TBMM 100. Yıl Özel Sayısı), 151-163. http://doi.org/10.33905/bseusbed.752576
• Tarsuslu, S., & Çil Koçyiğit, S. (2020). Üniversite öğrencilerinin yeşil muhasebe konusundaki algıları ve farkındalıkları: Bir üniversite örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(1), 326-340. http://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.643299
• Tu, J. C., & Huang, H. S. (2015). Analysis on the relationship between green accounting and green design for enterprises. Sustainability, 7(5), 6264-6277. https://doi.org/10.3390/su7056264
• Vincent, J. R. (2000). Green accounting: From theory to practice. Environment and Development Economics, 5(1), 13-24. https://doi.org/10.1017/S1355770X00000024
• Yalçın, A., & Sarıgül Sümerli, S. (2021). Yeşil pazarlama ve yeşil muhasebe konularının görsel haritalama tekniğine göre bibliyometrik analizi. Third Sector Social Economic Review, 56(1), 304-328. http://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.21.02.1548
• Yelgen, E. (2022). Yeşil muhasebe ve uygulama örnekleri üzerine bir çalışma. Yönetim Bilimleri Dergisi, (Özel Sayı), 100-126. http://doi.org/10.35408/comuybd.1150938
• Yılmaz, Z., Şahin, Z. (2017). Muhasebe dersi alan öğrencilerin yeşil muhasebe konusundaki algıları ve farkındalıkları. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 110-122.