Yeni Bölgeselcilik Yaklaşımı ve Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Türkiye Bölgesel Planlama Uygulamasına Etkileri

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 293 - 308, 25.12.2020

Gamze Bulmuş , Erkan Polat

https://doi.org/10.30785/mbud.588842

Öz

Küreselleşme etkileri sonucunda bölge ve bölgesel gelişme kuramları değişmiş ve yeni kavramlar oluşmuştur. Bu makalede; yeni gelişen Yeni Bölgeselcilik anlayışının oluşturduğu etkilerden bahsedilerek, bölge için önerdiği politikalar ile Türkiye’de uygulanan bölgesel planlama çalışmaları incelenmiştir. Yeni Bölgeselcilik anlayışının bölgesel stratejik araçlarından biri olan (bölgesel) kalkınma ajanslarının bölgesel planlama ve bölgesel kalkınma açısından önemine değinilmiş ve ajansların ortaya çıkış süreci ve görevleri irdelenmiştir. Türkiye’de bölgesel planlama çalışmalarında Yeni Bölgeselcilik anlayışının araçlarının planlamaya yön vererek uygulamaya dökülmesi önerilmiştir. Elde edilen inceleme sonuçları doğrultusunda Türkiye’de uygulanan bölge planlarına ve bölgesel gelişim politikalarına yeni bir bakış açısı sağlanması hedeflenmektedir. Bu sonuçlardan yola çıkılarak Türkiye’deki bölgelerin bölgesel olarak gelişimi ve diğer ilgili çalışmaların yapılabilirliği için bölgesel kalkınma ajanslarına belirli bir rol verilmesi önermesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Planlama, yeni bölgeselcilik, bölgesel kalkınma ajansları

Teşekkür

Bu makale Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı’nda ‘Yeni Bölgeselcilik Anlayışı ve Türkiye’de Uygulanan Bölgesel Gelişim Politikaları’ adlı tez çalışmasından üretilmiştir. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi tarafından makalenin kontrol ve düzenleme sürecinde yardımcı olan tüm editörlerine sonsuz teşekkür ederiz. Makaledeki bütün bilgi ve belgeleri akademik ve etik kurallara uygun olarak yazılmıştır. Makalede Etik Kurul Kararı gerekmemiştir.

New Regionalism Approach and Impacts of Regional Development Agencies on the Regional Planning Practice of Turkey

Öz

As a result of the impacts of globalization, the theories on region and regional development have changed and new concepts have emerged. In this article, while stating impacts of newly emerging New Regionalism Approach, policies proposed for the region and regional planning implementations in Turkey has been searched. The importance of (regional) development agencies, which is a strategic tool of the new Regionalism Approach has been determined regional planning, regional development and their emergence process. It was proposed that in regional planning studies in Turkey tools of the new Regionalism approach should be merged to the practice by directing planning. Results achieved, a provision of a new perspective for regional plans implemented and policies of regional development was targeted. Departing these results, for development of the regions as a region and availability of realizing other related studies, the proposal of a significant role assignment to regional development agencies was made.

Anahtar Kelimeler

Regional planning, new regionalism, regional development agencies

Kaynakça

• Akgül, B., ve Efe, M. (2010). Dünyada ve Türkiye’de Bölge Planlama Çalışmaları ve Bunların Karşılaştırılması. Çağdaş Yerel Yönetimler, 19(4), 19-24.
• Akpınar, R. (2007). Bölgesel Gelişme Politikalarında Yaşanan Değişim: Yeni Bölgeselleşme Paradigması ve Uygulamaları. Erişim Adresi (11.08.2017): http://www. kentli. org/makale/akpinar
• Akpınar, R., Taşçı, K., ve Özsan, M. E. (2011). Teoride ve Uygulamada Bölgesel Kalkınma Politikaları. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Allmendinger, P. ve Tewdwr-Jones, M. (2000). Spatial Dimensions And İnstitutional Uncertainties Of Planning And The New Regionalism. European Urban and Regional Research Centre, Department of Land Economy, University of Aberdeen, 18, 711-726.
• Altun, A. (2009). Avrupa Birliği'nde ve Türkiye'de Yeni Bölgeselcilik Anlayışı Çerçevesinde Bölgelerarası Gelişmişlik Farklılıkları ve Yakınsama. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 210s, Kütahya.
• Arslan, E. (2010). Kalkınma Ajansları ve Kalkınma Ajanslarının Türkiye Ekonomisine Beklenen Katkıları. Kamu-İş , S: 85-108, Konya.
• Atalık, G. (1989). Bölge Planlamasına Giriş. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi. İTÜ Matbaası, İstanbul.
• Ayna, Y. E. (2011). Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Kalkınma Ajansları (Yüksek Lisans). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya. Erişim Adresi (05.10.2018): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonuc/032014,1.jsp
• Bakır, H. ve Tuncel, C. O. (2010). Yenilik Temelli Bir Bölgesel Gelişme Sürecinde Kalkınma Ajanslarının Yeri. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(4), 19-41.
• Çakmak, H. K. ve Erden L. (2004). Yeni Bölgesel Kalkınma Yaklaşımları ve Kamu Destekleme Politikaları: Türkiye'den Bölgesel Panel Veri Setiyle Ampirik Bir Analiz. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3), 77-96.
• Demir, E. (2016). Bölgesel Kalkınmanın Finansmanında Kalkınma Ajanslarının Rolü: Daka Örneği (Dokora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Erzurum. Erişim Adresi (05.12.2018): https://d1wqtxts1xzle7.
• Deviren, N. V. ve Yıldız, O. (2014). Bölgesel Kalkınma Teorileri ve Yeni Bölgeselcilik Yaklaşımın Türkiye'deki Bölgesi Kalkınma Politikalarına Etkileri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi.
• Dinler, Z. (2012). Bölgesel İktisat,: Ekin Kitapevi Yayınları, Bursa.
• Dulupçu, M. A., Sungur, O. ve Keskin, H. (2010). Bölgesel kalkınmada yeni yaklaşımlar ve Türkiye'de kalkınma planlarına yansımaları: Kalkınma planlarının yeni teoriler açısından değerlendirilmesi. 6. Ulusal Coğrafya Sempozyumu.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (2006). Yeşilırmak Havza Gelişme Projesi Bölgesel Ana Planı. Erişim Adresi (01.12. 2018): http://www.sbb.gov.tr/
• Elmas, G. (2004). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye'de Bölgesel Politikalar. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F: Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 15 (50), 115-136.
• Elmas, G. (2008). Türkiye Açısından ‘Bölge Kalkınma Ajansları’ Uygulamasının Değerlendirilmesi. Ekonomik Yaklasım Association, vol. 19(Special), pages 165-182.
• Erzi, G. (2004). Türkiye'nin Bölgesel Gelişim Süreci ve Yeni Bölgecilik (Yüksek Lisans). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Üniversitesi, İstanbul. Erişim Adresi (02.05.2019): https://polen.itu.edu.tr/xmlui/handle/11527/8104
• İZKA. (2010). İzmir Kalkınma Ajansı 2010-2013 Bölge Planı Raporu. İzmir. Erişim Adresi (09.07. 2019): http://www.izka.org.tr/01_bolgeplani.pdf
• Karaarslan, G. (2008). Avrupa Birliği ve Türkiye’de Bölgesel Politikalar ve Kalkınma Ajansları (Yüksek Lisans). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Keskin, H. ve Sungur, O. (2010). Bölgesel politika ekseninde yaşanan dönüşüm: Türkiye’de kalkınma planlarında bölgesel politikaların değişimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 271-293.
• Özaslan, A. ve Ünlü, H. (2015). Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Politikalarında Değişim ve Kalkınma Ajansları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 64-83.
• Özmen, F. (2004). Yeni Bölgecilik Anlayışı ve Kalkınma Ajansları. (Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Isparta. Erişim Adresi (01.02.2018):https://books.google.com.tr/books/about/Yeni_b%C3%B6lgecilik_anlay%C4%B1%C5%9F%C4%B1_ve_kalk%C4%B1nm.html?id=1ci0oAEACAAJ&redir_esc=y
• Özmen, F. (2008). AB Sürecinde Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Karşılaşabilecekleri Temel Sorun Alanları. SDÜ İİBF Dergisi, 327-340.
• Serin, G. (2006). Türkiye'de Bölgesel Gelişim ve Karaman Örneği. Selçuk Üniversitesi (Yüksek Lisans Tezi), Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı Sanayi ve Teknoloji Yönetimi Bilim Dalı, Konya. Erişim Adresi (01.10.2019): http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/8233/189443.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Tekeli, İ. (1994). Postmodernizm Üzerine, Yayınlanmış Bildiri, 42-45, Ankara.
• Tunçer, M. (2008). Bölgesel Planlama Araçları İçinde Çevre Düzeni Planlarının Yeri, Yöntemi Ve Yönetimsel Sorunları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, VI. Kamu Yönetimi Forumu.
• Tutar, F. ve Demiral, M. (2007). Yerel Ekonomilerin Yerel Aktörleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(1), 65-83.
• Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu, (URAK). (2018). İller Arası Rekabetçilik Endeksi. Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu. Erişim Adresi (02.10.2019): http://www.urak.org/yayinlar/
• Wheeler, S. M. (2002). The New Regionalism: Key Characteristics of an Emerging Movement. Journal of the American Planning Association, 68, 267-278.
• Yıldız, O. (2014). Avrupa Birliği'ne Uyum Sürecinde Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Politikaları Ve Bölgesel Rekabet Gücünün Arttırılmasında Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Rolü: Geka Örneği (Yüksek Lisans) Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla. Erişim Adresi (01.11.2019): https://www.researchgate.net/publication/305710703_