Mimari Arayüzdeki Dönüşümde Cephenin Yeri ve Rolü

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 25 - 44, 01.07.2021

Nur Selcen Karaaslan , Murat Çağlar Baydoğan

https://doi.org/10.30785/mbud.812181

Cited By: 1

Öz

Mimarlık ürünü, fiziksel olgulardan, kültürel, sosyal ve ekonomik şartlardan, dil, din, kültür gibi kavramlardan etkilenen somut bir dışavurum öğesidir. Mimari ürünün çevresi ile ilk iletişim kurduğu yer ise yapının cephesidir. Cephe, örten olma hali bakımından içeride mekân dışarıda sınır oluşturarak hem kullanıcıya hem topluma hizmet etmektedir. Geçmişten günümüze insanları, yaşamı, çevreyi etkileyen mimarlıktaki dönüşümü konargöçer yaşamdan bilgi çağı teknolojisi ile şekillenen günümüze uzanan, cephenin yapıda dış duvardan tasarım yüzeyine dönüşmesini kapsayan uzun bir süreçtir. Günümüzde cephe yapıyı tümü ile sarmalayan önü, arkası, sağı ve solu olmayan bir arayüze dönüşmüştür. Çalışmada mimarlık ürününün cephesinin dönüşüm süreci değerlendirilirken yapıya ait yapım tekniği ve estetik özellikler bakımından tarihsel süreçte hem yapımda hem de estetik özellikleri etkilemesi göz önünde bulundurularak birincil ve ikincil kırılma noktaları belirlenmiştir. Çalışmada cephenin yapının dış duvarı olmaktan sıyrılıp arayüze evrilmesi ve yapıdaki katman, tasarım ve kurgu dönüşümü tarihsel perspektif bağlamında değerlendirilerek bulguların gelecekteki tasarımlar için yol gösterici olması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cephe, mimari arayüz, cephe malzemesi, güncel mimarlık ortamı

Teşekkür

Bu makale, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana Bilim Dalı’nda tamamlanan Yüksek Lisans tezinden üretilmiştir. Çalışmada etik kurul kararı gerekmemiştir.

The Position and Role of the Facade in the Transformation in the Architectural Interface

Öz

The product of architecture is a tangible expression element influenced by physical phenomena, cultural, social and economic conditions, and concepts such as language, religion, andculture. The facade is the architectural product’s first communication place. The facade serves both the user and the society by creating a border inside and outside, in terms of its covering state. It is a long process that involves the transformation of the facade from the exterior walls to the design surface of the architectural product. Today, the facade has transformed into an interface that has no front, back, right and left, which completely surrounds the building. Two breaking points were determined while evaluating of the transformation of architectural product. In this study, it is aimed that design and fiction of the architectural transformation that are evaluated in the context of historical perspective and findings are aimed to be a guide for future designs.

Anahtar Kelimeler

Facade, architectural interface, facade material, contemporary architecture, environment

Kaynakça

• Altınışık, M. (2018). Ultimaker S5 Türkiye Lansmanı. Erişim Adresi (12.04.2019): https://www.youtube.com/watch?v=axtBRqiwjEY.
• Archdaily. (2018a, 20 06). Schröder evi. Erişim adresi: https://www.archdaily.com/99698/ad-classics-rietveld-schroder-house-gerrit-rietveld/5037f2cf28ba0d599b000608-ad-classics-rietveld-schroder-house-gerrit-rietveld-photo.
• Archdaily. (2018b, 05 06). Venturi house. Erişim adresi: https://www.archdaily.com/62743/ad-classics-vanna-venturi-house-robert-venturi/5037e07f28ba0d599b00016c-ad-classics-vanna-venturi-house-robert-venturi-photo.
• Archdaily. (2020a, 13 11). Habitat 67. Erişim adresi: https://www.archdaily.com/404803/ad-classics-habitat-67-moshe-safdie.
• Archdaily. (2020b, 08 09). Olympic house. Erişim adresi: https://www.archdaily.com/919974/olympic-house-3xn/5d1544c3284dd1f57f00000d-olympic-house-3xn-photo.
• Archdaily. (2020c, 11 09). Bund finance center. Erişim adresi: https://www.archdaily.com/881511/bund-finance-centre-foster-plus-partners-plus-heatherwick-studio/59dfade1b22e383285000193-bund-finance-centre-foster-plus-partners-plus-heatherwick-studio-photo.
• Archdaily. (2020d, 21 09). Guggenheim müzesi. Erişim adresi: https://www.archdaily.com/422470/ad-classics-the-guggenheim-museum-bilbao-frank- gehry/521fa052e8e44eb94a000034-ad-classics-the-guggenheim-museum-bilbao-frank-gehry-photo.
• Archello. (2020, 08 09). Musée atelier audemars piguet. Erişim adresi: https://archello.com/story/57578/attachments/photos-videos/1.
• Arkitera. (2019, 20 04). Serbest plan, serbest cephe, serbest ev... Erişim adresi: http://v3.arkitera.com/diyalog.php?action=displaySession&ID=62&aID=631.
• Aslanoğlu, İ. (1988). Modernizmin tanımı, sınırları, erken yirminci yüzyıl mimarlığında farklı tavırlar, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 8(1): 59-66. Erişim Adresi (13.06.2018): http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1988/cilt08/sayi_1/59-66.pdf.
• Azcolorear. (2018, 15 06). Perspektif bakış. Erişim adresi: http://azcolorear.com/dibujo/92908.
• Baever, P. (1970). The Crystal Palace. Birmingham: University Library.
• Bauhaus-dessau. (2018, 13 06). Bauhaus. Erişim adresi: https://www.bauhaus-dessau.de/en/architecture/bauhaus-building.html.
• Birol, G. (2006). Modern mimarlığın ortaya çıkışı ve gelişimi. Megaron Dergisi, Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi Yayını, s. 3-16.
• Boyacıoğlu, E. (1998). Mimari anlatımda teknoloji girdisinin değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Classconnection. (2018, 13 06). Notre dame katedrali. Erişim adresi: http://classconnection.s3.amazonaws.com/68/flashcards/985068/jpg/-0241326318081909.jpg.
• Dezeen. (2018, 05 06). Piazza d’Italia. Erişim adresi: https://www.dezeen.com/2015/08/21/postmodern-architecture-piazza-d-italia-charles-moore-new-orleans/.
• Dostoğlu, N. (1995). Modern sonrası mimarlık anlayışları. Mimarlık Dergisi, Sayı: 263, s. 46-50.
• Düzgün, H. (2016). Güncel mimarlık ortamında kabuk-bağlam ilişkisinin sorgulanması. (Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• E-architect. (2018, 20 06). Westminster sarayı. Erişim adresi: https://www.e-architect.com/wp-content/uploads/2017/07/houses-parliament-palace-of-westminster-building.jpg#main.
• Eyüce, Ö. (2002). Değişen bina kabuğu ve çağdaş gelişmeler. Ege Mimarlık Dergisi, Mimarlar Odası İzmir Şubesi, Erişim Adresi (10.11.2018): http://www.egemimarlik.org/44/44-2.pdf.
• Farrelly, L. (2012a). Yapım + malzeme (mimarlık temelleri). İstanbul: Literatür Yayınları.
• Germaner, S. (1997). Barok, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi,1.Cilt, s. 195. İstanbul: YEM Yayın.
• Gombrich, E.H. (1997). Sanatın öyküsü (Çeviri: Erol Erduran- Ömer Erduran). s. 476,477. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gürsel, Y. (1993/1-2). Mimarlık nereden nereye?. Ege Mimarlık Dergisi, Mimarlar Odası İzmir Şubesi, Erişim Adresi (12.11.2018): http://egemimarlik.org/1993-1-2/59.pdf.
• Indigo. (2018, 10 06). Şehzade camii. Erişim adresi: https://indigodergisi.com/2016/06/mimar-sinanin-ciraklik-eseri-sehzade-camii-hasar-gordu/.
• İzgi, U. (1999). Mimarlıkta süreç, kavramlar, ilişkiler. s. 27. İstanbul: YEM Yayın.
• Kortan, E. (1996a). Mimari akımlar ı, son yüzyılda dünya ve türk mimarlığındaki gelişmeler. YEM Kitabevi, Birinci Basım, s.46.İstanbul.
• Kula Say, S. (2014). Beaux arts kökenli bir mimar olarak alexandre vallaury’nin meslek pratiği ve eğitimciliği açısından kariyerinin irdelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Fen Bilimleri Enstitüsü, Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Libeskind. (2018, 13 06). Royal ontario müzesi. Erişim adresi: https://libeskind.com/work/royal-ontario-museum/.
• Midilli Sarı, R. (2004). Tarihi çevre içindeki mimari tasarımlarda “-izm’ler; modernizm, postmodernizm, dekonstrüktivizm. (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Modulo. (2018, 05 06). Parc de la villette. Erişim adresi: https://modulo.net/en/realizzazioni/parc-de-la-villette#group-5.
• OMA. (2020, 21 09). Galleria in gwanggyo. Erişim adresi: https://oma.eu/projects/hanwha-galleria-in-gwanggyo.
• Özer, B. (2004). Kültür sanat mimarlık. Dördüncü Baskı, s.219, 253-254. İstanbul: Yapı Yayın.
• Pevsner, N. (1969). The sources of modern architecture and design. New York, Washington: Frederick A. Praeger Publishers.
• Pinterest. (2018, 20 06). Antonio sant'elia. Erişim adresi: https://www.pinterest.es/pin/167196204896333646/.
• Pxhere. (2018, 10 06). Taş ev. Erişim adresi: https://pxhere.com/tr/photo/1409945.
• Researchgate. (2018, 13 06). Villa savoye. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/figure/Le-Corbusier-Villa-Savoye-1928-1931_fig1_321366087.
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı göstergebilim sözlüğü. s. 5,97.İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Romanchurches. (2018, 20 06). Sant susanna kilisesi. Erişim adresi: https://romanchurches.fandom.com/wiki/Santa_Susanna.
• Roth, M. L. (2006). Mimarlığın öyküsü. s. 604, 604, 630, 629- 631-650-637-641,642. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Sant’Elia, A., Marinetti, F. T. (1914). Fütürist Mimarlık, 21-25. In: 20. yüzyıl mimarisinde program ve manifestolar (Çeviri: Dr. Sevinç Yavuz) (Eds: U. Conrads)., Birinci Baskı. İstanbul: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları.
• Sönmez, M. (2011). Çağdaş mimarlıkta cephe/yüzey kavramı tartışmaları. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tanyeli, U. (1997). Mimar, Eczacıbaşı sanat ansiklopedisi. 2.Cilt. s. 1254, 1288.İstanbul: YEM Yayın.
• Tarihlisanat. (2018, 10 06). Şehzade camii. Erişim adresi: https://www.tarihlisanat.com/sehzade-camii-mimar-sinan/.
• Topal, A. S. ve Arpacıoğlu Ü. (2020). Mimarlıkta akıllı malzeme. Mimarlık Bilimlerive Uygulamaları Dergisi, Erişim Adresi (02.05.2021): https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1254166.
• Turani, A. (2007). Dünya sanat tarihi. On Üçüncü Basım, s. 399, 653.İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Uçan, Ö. (2008). XXI. yüzyıl mimarlığının olası yönü: kabuk kurgularının teknoloji ve malzemeye bağlı değişimin analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uraz, T. (2002). "Mimar ve temsil: oyunda "usta" veya "kurban" olmak, ya da...", Arredamento Mimarlık, Sayı: 146, s.77-80.
• Venturi, R. (1991). Mimarlıkta karmaşıklık ve çelişki (Çeviren: Serpil Merzi Özaloğlu)., Birinci Baskı. s. 141. İstanbul: Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı.
• Vural, S. (2005). Mimarlıkta teknoloji ve bilimin etkilerinin “mimar-mimarlık mesleği ve mimari ürün” başlıklarında incelenmesi. (Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yapıdergisi. (2020, 11 09). Odunpazarı modern müze. Erişim adresi: https://yapidergisi.com/omm-odunpazari-modern-muze-eskisehirde-gorkemli-bir-torenle-acildi/.
• Wikipedia. (2018a, 13 06). Notre dame katedrali. Erişim adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/Notre-Dame_de_Paris.
• Wikipedia. (2018b, 15 06). Alberti santa maria nouvella. Erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Santa_Maria_Novella_Bazilikas%C4%B1#/media/Dosya:Santa_Maria_Novella.jpg.
• Wikipedia. (2020, 16 09). Écoledes beaux-arts binası. Erişim adresi: https://en.wikipedia.org/wiki/Beaux-Arts_architecture#/media/File:Paris_6_-_ENSBA_01.jpg.