Kent Merkezlerinde Ticaret Birimlerin Mekânsal Örüntüsü Üzerine Bir Değerlendirme: Kastamonu Örneği

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 396 - 403, 30.12.2021

Öznur Işınkaralar , Cigdem Varol

https://doi.org/10.30785/mbud.927529

Cited By: 5

Öz

Kentsel alanlarda yer alan işlevler, gelişim süreçleri boyunca farklı perspektiflerden sıklıkla araştırılmış ve yer seçimlerini etkileyen faktörler analiz edilerek irdelenmiştir. Mekânsal yer seçimi dinamiklerini ortaya koymakta öncelikle hiyerarşik bir mekansal düzeni tanımlayan merkezi yerler kuramı ile etki düzeyinin arttırılmasında nüfus ve erişebilirlik bileşenleri gündeme gelmiş ve işlevlerin mekansal örüntü üzerindeki konumları önem kazanmıştır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, ticari yapılar ile erişilebilirlik arasındaki ilişkinin kent makroformu üzerinden ortaya konulması ve ticari işlevlerin kademeli yapısının merkezi yerler kuramı çerçevesinde irdelenmesidir. Çalışma Kastamonu kenti Merkez İlçe sınırlarında gerçekleştirilmiştir. Ticaret türleri yapılan sınıflandırmaya göre CBS kullanılarak sayısallaştırılmış, hizmet yoğunlukları düşük, orta ve yüksek olarak sınıflandırılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda bazı mahallelerde sıkça talep edilen hizmetlerin bile yer almadığı, buna karşın bazı mahallelerin merkezi noktalarında üst kademe hizmetlerin yer aldığı tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda kent ölçeğinin tüketiciler için kabul edilebilir mesafeler açısından önemli olduğu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ticaret, merkezi iş alanı, merkezi yerler kuramı, yer seçimi, Kastamonu

Teşekkür

Bu araştırma Gazi Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalında yürütülen “Kentsel Merkezi İş Alanı Gelişmesinin Karmaşıklık Teorisi Bağlamında Zamansal ve Mekânsal Modellenmesi” başlıklı Doktora tez çalışmasından yararlanılarak hazırlanmıştır. Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

An Evaluation on the Spatial Pattern of Commercial Units in Urban Centers: The Case of Kastamonu

Öz

Functions in urban areas have been frequently investigated from different perspectives throughout the development process, and factors affecting location choices have been analyzed. In revealing the dynamics of spatial location selection, population and accessibility components came to the fore in increasing the level of influence with the central places theory, which defines a hierarchical spatial order, and the positions of the functions on the spatial pattern have gained importance. In this context, the aim of the study is to reveal the relationship between commercial structures and accessibility in terms of urban macroform and to examine the gradual structure of commercial functions within the framework of central places theory. and service intensities were analyzed by classifying them as low, medium and high. As a result of the research, it has been determined that even the services that are frequently requested are not included in some neighborhoods, while there are high-level services in the central points of some neighborhoods. As a result of the research, it has been revealed that the scale of the city is important in terms of acceptable distances for consumers.

Anahtar Kelimeler

Commerce, central business district, central place theory, site selection, Kastamonu

Kaynakça

• Alderson A. ve Beckfıeld J. (2004). Power and position in the world city system, American Journal of Sociology 109, 811–851.
• Beyhan H. C., Eren G., Aktuğ B. (2020). Perakende Market Lokasyonları için CBS Tabanlı Çok Kriterli AHP Yöntemi ile Optimal Yer Seçimi Analizi: İstanbul Örneği, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 1032-1050.
• Burger M. J., Meijers E. ve Oort F. V. (2014). Regional Spatial Structure and Retail Amenities in the Netherlands, Regional Studies, 48:12, 1972-1992, DOI: 10.1080/00343404.2013.783693.
• Büyükcivelek B. (2009). Reconstruction of Ankara`s Retail Geography through a Spatial Organisation Based Typological Approach, Design Principles and Practices: An International Journal—Annual Review 3 (5): 333-348. DOI:10.18848/1833-1874/CGP/v03i05/37736.
• Büyükcivelek B. (2014). Empirical Analysis of the Spatial Distribution of Organised Food Retailers in Ankara with Regard to Neighbourhoods’ Social, Economic and Physical Characteristics, METU Journal of the Faculty of Architecture, 31(1), June DOİ: 10.4305/METU.JFA.2014.1.4.
• Christaller W. (1933). Die Zentralen Orte in Süddeutschland, Wissenschaftlische Buchgesellschaft, Darmstadt, English Edition, The Central Places in Southern Germany, Prentice-Hall, Englewood, Cliffs, NJ, 1966.
• Davies W. K. D. (1967). Centrality and the central place hierarchy, Urban Studies, 4, 61–79.
• Erkan N. Ç. ve Yenen Z. (2009). Yerleşmelerde İmaj Analizi Konusunda Bir Yöntem: Kastamonu Örneği, Megaron, 5(2), 67-81.
• Iossifova, D., Doll, C.N.H. ve Gasparatos, A. (2018). Defining the Urban, Interdisciplinary and Professional Perspectives, Oxon: Routlegde 1st Edition, 245-324.
• Isinkaralar K. ve Erdem R. (2021). Landscape Plants as Biomonitors for Magnesium Concentration in Some Species, International Journal of Progressive Sciences and Technologies, 29(2), 468-473.
• Jacobs, J. (1992). The Death and Life of Great American Cities, Vintage Books, New York.
• Karacocuk, T., Sevik, H., Isinkaralar, K. (2021). The change of Cr and Mn concentrations in selected plants in Samsun city center depending on traffic density, Landscape and Ecological Engineering, DOI: https://doi.org/10.1007/s11355-021-00483-6.
• Kayacan T. and Yirmibeşoğlu F., (2017). Site Selection Criteria for Sports Retail Sector: Istanbul Case. Current Urban Studies, 5(3), 290–304.
• Lösch A. (1944). Die räumliche Ordnung derWirtschaft. Gustav Fischer, Jena, 2nd edn.
• Meijers E. (2007). From Central Place to Network Model: Theory and Evidence of a Paradigm Change, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, April, DOI: 10.1111/j.1467-9663.2007.00394.x.
• Mendes, A. B. and Themido, I. H., (2004). Multi-Outlet Retail Site Location Assessment. International Transactions in Operational Research, 11(1), 1–18.
• Mutlu E. ve Varol Ç. (2017). Sosyo-Ekonomik Farklılaşma ve Mekânsal Ayrışma: Bursa Metropoliten Alanı Analizi, Megaron, 12(1), 87-105.
• Naryaprağı S. ve Polat E. (2020). Kent Makroformu ve Kent içi Ulaşım Etkileşimi: Isparta Örneği, Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 5(2), DOİ: https://doi.org/10.30785/mbud.565012.
• Önaç A.K. ve Birişçi T. (2019). Transformation of urban landscape value perceptionover time: a Delphi technique application, EMAS, 191:741, DOI: https://doi.org/10.1007/s10661-019-7935-9.
• Öztürk S. ve Özdemir Z. (2013). The effect of urban outdoor and green areas on life quality “Kastamonu model”, Kastamonu University, Journal of Faculty of Forestry, 2013, 13 (1): 109-116.
• Öztürk S. ve Işınkaralar Ö. (2019). Kastamonu Kent Merkezinde Otopark Sorunsalı: Eleştirel Bir Değerlendirme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(67), 506- 511.
• Öztürk S., İsmail T. S. Y. ve Işınkaralar Ö. (2020). İnanç Turizmi Odağında Benli Sultan Külliyesi Peyzaj Tasarım Önerileri. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 349–360.
• Öztürk, S., Işınkaralar, Ö., Yılmaz, D., (2021). Restorasyon çalışmaları sonrası yerel halkın algı ve tutumları (Kayseri kalesi örneği), Doğu Coğrafya Dergisi, 26(45), 183-194, DOI: https://doi.org/10.17295/ataunidcd.933070
• Öztürk S., Işınkaralar Ö., Yılmaz D., Çılgınoğlu H. (2021). Bir Kültür Turizmi Destinasyonu Olarak Hasankeyf Örneğinde Ziyaretçi Memnuniyeti, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23 (2), 359-369, DOI: 10.24011/barofd.901027.
• Ozturk, S., Isinkaralar, O., Yilmaz, D. and Cicek, E. (2021). Tourists’ Perspective Of Cultural Heritage Areas: Importance-Performance Analysis of Safranbolu. Research&Reviews In Architecture, Planning and Design, Gece Akademi, Chapter 7, pp. 133-155.
• Özüduru B. H., Varol Ç. ve Ercoşkun Ö. Y. (2014). Do shopping centers abate the resilience of shopping streets? The co-existence of both shopping venues in Ankara, Turkey, Cities, 36, 145-157.
• Sat N. A., Üçer Z. A. G., Varol Ç., Yenigül S. B. (2017). Sürdürülebilir Kentler için Çok Merkezli Gelişme: Ankara Metropoliten Kenti için Bir Değerlendirme, Ankara Araştırmaları Dergisi, 5(1), 98-107, Haziran.
• Sat N. A. (2018). Monocentric or Polycentric? Defining Morphological Structure of of NUTS-2 regions of Turkey from 2000 to 2016, Geographica Pannonica, 22(1), 1-13, DOİ: 10.5937/gp22-15726.
• Savas, D. S., Sevik, H. ve Isinkaralar, K. (2021). The potential of using Cedrus atlantica as a biomonitor in the concentrations of Cr and Mn, Environmental Science and Pollution Research, 28, 55446–55453, DOI: https://doi.org/10.1007/s11356-021-14826-1.
• Taylor P. J. (2004). World City Network: A Global Urban Analysis, Routledge 2nd Edition, London, 198-250.
• Tekeli, İ. (1970). Yer Seçimi Teorileri, Endüstrileşme Politikası ve Organize Sanayi Bölgeleri Üstüne, Mimarlık Dergisi, 8(6), 50-55.
• Wall R. S. ve Van Der Knaap G. A. (2011). Sectoral differentiation and network structure within contemporary worldwide corporate networks, Economic Geography 87, 267–308.