Deneyim Mekânları: Oyun-Öğrenme İlişkisi Çerçevesinde Vitrahaus

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: Özel Sayı, 60 - 79, 30.04.2022

Merve Karaoğlu Can , Nuriye Nida Çelebi Şeker

https://doi.org/10.30785/mbud.1020186

Öz

İnsanın doğduğu andan itibaren fiziksel-zihinsel-sosyal gelişimini sağlıklı bir şekilde tamamlayabilmesinde; içinde bulunduğu çevreyi algılama sürecinin ve çevreyle etkileşimde bulunma ihtiyacının kesintiye uğramaması, özgürce hareket edebilmesi, ilgisini sürekli canlı tutacak, onu düşünmeye-üretmeye-hayal gücünü kullanmaya yöneltecek uyaranlarla karşılaşabilmesi ve böylece fikirlerini, ifade biçimini geliştirebilmesi önemli bir yer tutmaktadır. Bu sebeple özellikle çocukluk dönemlerinde kullanıcısı olunan mekânların; tasarımın, deneyimin ve öğrenmenin kesiştiği işlevsel ve estetik örgütlenmelere sahip olması gerekmektedir. Bu doğrultuda çocuğun gelişim sürecinde aktif kazanımla kendini gerçekleştirebileceği mekânları araştırmayı ve bu mekânların tasarımlarını betimlemeyi amaçlayan çalışmada; temelde her yaştan birey için katılımcı bir yaklaşım sunan, Almanya’nın güneybatı şehirlerinden Weil am Rhein’de kurulmuş Vitra Kampüs içerisindeki Herzog & Meuron tasarımı Vitrahaus yapısı, oyun-öğrenme-deneyim ilişkisi çerçevesinde ele alınmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden belirli bir zaman diliminde tek bir noktada gözlemleme yöntemine dayanan, aynı zamanda görsel doküman toplamayı veri toplama araçlarından biri olarak kabul eden örnek olay incelemesi kullanılmıştır ve çocukların davranışlarının kısıtlanmadan aktif olarak var olabildikleri mekânlarda merak duygusunun canlı tutulabileceği, geliştirilebileceği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, mekânsal algı, deneyim, Vitrahaus

Teşekkür

Bu çalışma, “27-29 Ekim 2021 tarihlerinde gerçekleştirilen “1. Uluslararası Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Sempozyumunda (IArcSAS-2021)” sözlü olarak sunulmuş ve özet kitapçığında basılmıştır. Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

Places of Experience: Vitrahaus within the Context of Game-Learning Relationship

Öz

In order for a person to complete his physical-mental-social development in a healthy way from the moment he is born; It is important that the process of perceiving the environment and the need to interact with the environment is not interrupted, that he can act freely, is constantly exposed to stimuli that will keep his interest alive, will lead him to think, produce and use his imagination, and thus develop a way of expressing his ideas. Therefore, the spaces used during childhood in particular; should have functional and aesthetic configurations where design, experience and learning intersect. Within the scope of the study, the Vitrahaus structure designed by Herzog & Meuron in the Vitra Campus located in Weil am Rhein, a city in South-West Germany, which basically offers a participatory approach for individuals of all ages, is discussed within the framework of the game-learning-experience relationship with a child-centered understanding. In the study, a case study method, which is one of the qualitative research methods that based on the observation at a single point in a certain time period, and also accepts visual document collection as one of the data collection tools, was used.

Anahtar Kelimeler

Child, spatial perception, experience, Vitrahaus

Kaynakça

• Akarsu, F. (1984). Piaget’ye göre çocukta mekân kavramının gelişim. Mimarlık Dergisi, 84/9, 31-33.
• Aktaş Arnas, Y. (2017). Oyun, öğrenme ve deneyimin birleşimi: Çocuk müzeleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 12 (2), 17-30.
• Arslan Mucahir, E.S. ve Yavuz Özalp, A. (2016). Planlama ve tasarım süreçleri bağlamında çocuk oyun alanlarına ilişkin temel kalite kriterlerinin belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17 (2), 220-230.
• Atacı, S. (2020). Mekân-öğrenme ilişkisinin çocuk müzeleri üzerinden incelenmesi. Journal of International Museum Education, 2 (1), 28-53.
• Atıcı, E. ve Çelen Öztürk, A. (2021). Sağlıklı kent bağlamında çocuk parklarındaki oyun alanları analizi: Eskişehir Kenti örneği. İdealkent, 34 (12), 1645-1675.
• Bilgin, N. (1984). Çocuk(lar) ve mekân(lar). Mimarlık Dergisi, 22 (9), 18-22.
• Canoğlu, S. ve Geçimli, M. (2020). Çocuk ve mekân algısı üzerine bir uygulama. International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, 5(10), 227-237.
• Cirhinlioğlu, F.G. (2015). Çocuk Gelişimi ve Ruh Sağlığı: Okul Öncesi Dönem. Nobel Yayıncılık, 248s, Ankara.
• Cüceloğlu, D. (2017). İnsan ve Davranışı. Remzi Kitabevi, 591s, İstanbul.
• Çakmakçı, M. ve Yıldız, S. (2022). Çocuğun odası ile ilişkisinin esneklik kavramı üzerinden incelenmesi. Bab Mimarlık ve Tasarım Dergisi, 3 (1), 42-54.
• Çanakçıoğlu, N. G. (2012). Çocukta mekân algısının gelişimi ve mekânsal imge zenginliği bakımından malzemenin önemi. Mimarlıkta Malzeme Dergisi, 22, 74–81.
• Demirel, E. (2004). Mekân Kurgusu: Boşluğun Mimarisi. Mimarlık Dergisi, 315. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=27&RecID=320 adresinden erişildi.
• Demir Kahraman, M. (2014). İnsan İhtiyaçları ve Mekânsal Elverişlilik Kavramları Perspektifinde Yaşanılırlık Olgusu ve Mekânsal Kalite. Planlama Dergisi, 24(2), 74-84.
• Demir, S., Turan, O. ve Günay, E. (2021). Açık ve kapalı mekanları birleştiren çocuk oyun alanlarının tasarım süreci: Bornova, çocuk dünyası örneği, İzmir. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35 (1), 85-102.
• Duman, G. ve Koçak, N. (2013). Çocuk oyun alanlarının biçimsel özellikleri açısından değerlendirilmesi (Konya İli Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11 (1), 64-81.
• Ender, E. (2017). Çocuk oyun alanlarında estetik başarım. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19 (1), 41-50.
• Erman, O. (2014a). Çocuk ve mimarlık. Güney Mimarlık Dergisi, 16, 9. https://www.adanamimod.org.tr/guney-mimarlik-16-sayi
• Erman, O. (2014b). Kent yaşamında çocuk. Güney Mimarlık Dergisi, 16, 10-13. https://www.adanamimod.org.tr/guney-mimarlik-16-sayi
• Erten Bilgiç, D. ve Keskin, E. (2021). Çocuk kütüphanelerinin okul öncesi çocukların görsel algı gelişimine uygun tasarlanması. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 6 (3), 370- 400.
• Francis, M. ve Lorenzo, R. (2002). Seven realms of children’s participation. Journal of Environmental Psychology, 22, 157-169.
• Gander, M.J. ve Gardiner, H.W. (2010). Çocuk ve Ergen Gelişimi. Çev. Dönmez, A., Çelen, N., Onur, B. İmge Kitabevi, 618s, Ankara.
• Geçen, F. (2018). Çocuğun Gelişim Basamaklarına Göre Figürleri Ele Alma Biçimleri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(10), 60-83.
• Goldstein, E.B. (2010). Sensation and Perception. Wadsworth Publication, 490p, Belmont.
• Güngör, A. (2009). Toplumsal ve Duygusal Gelişim. Ayten Ulusoy (Ed.), Gelişim ve Öğrenme içinde (93-124). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Herzog&de Meuron Vitrahaus. (2010). The Architectural Review, 1358. Erişim Adresi (18.10.2021): https://www.academia.edu/8470337/The_Architectural_Review_201004
• Köse Doğan, R. ve Baksi, S. (2019). Çocuk Mekânlarında Güncel Tasarım Yaklaşımları. Yakın Mimarlık Dergisi, 2(2), 90-102.
• Ormanlıoğlu Uluğ, M. (1999). Niçin Oyun? Çocuğun Gelişiminde ve Çocuğu Tanımada Oyunun Önemi. Özne Yayınları, 171s, İstanbul.
• Öztürk, A. ve Kuloğlu, N. (2018). Çocuklarda Ev ve Yakın Çevre Algısının İrdelenmesi. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı 3.Cilt, 9-12 Mayıs, Burdur, s.83-97.
• Piaget, J. (2000). Çocukta Zihinsel Gelişim. Çev. Portakal, H. Cem Yayınevi, 96s, İzmir.
• Roussou, M. (2004). Learning by doing and learning through play: An exploration of ınteractivity in virtual environments for children. ACM Computers in Entertainment, 2(1), 1-22.
• Selçuk, Z. (2005). Gelişim ve Öğrenme. Nobel Yayıncılık, 232s, Ankara.
• Tandoğan, O. (2014). Çocuk için daha yaşanılır bir kentsel mekân: Dünyada gerçekleştirilen uygulamalar. Megaron, 9 (1), 19-33.
• Tandoğan, O. (2021). Kapsayıcı çocuk oyun alanları için tasarım ölçütleri. Artium Architecture, Urbanism, Design and Construction, 9 (1), 11-20.
• Taştepe, T., Başbay, A.M. ve Yazıcı, Z. (2016). Kent Merkezlerindeki Ekolojik Temelli Oyun Alanlarının Mekansal Açıdan İncelenmesi: Ankara- Antalya Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (2), 85-95.
• Tuğrul, B., Boz, M., Uludağ, G., Metin Aslan, Ö., Sevimli Çelik, S. ve Sözer Çapan, A. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların okuldaki oyun olanaklarının incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 9 (2), 185-198.
• Türk Dil Kurumu. (2021). Güncel Türkçe Sözlüğü. Erişim Adresi (27.10.2021): https://sozluk.gov.tr/
• Türksoy, Ö. (1991). Çevre duyarlılığı eğitiminde bilişsel yaklaşım: Çocuk ve temel çevre özellikleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 15(80), 15-23.
• Tversky, B. (2003). Structures of mental spaces: How people think about space. Environment and Behavior, 35 (1), 65-79.
• Ulusoy, A. (2009). Eğitim-Öğrenme İlişkisi ve Temel Kavramlar. Ayten Ulusoy (Ed.), Gelişim ve Öğrenme içinde (137-148). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Uysal, M. (2017). Peter Zumthor’un Fenomenolojik Yaklaşımına Dayalı Deneysel ve Deneyimsel Bir Mekân Tasarımı (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi Veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (26.10.2021): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Ünal, M. (2009). Çocuk gelişiminde oyun alanlarının yeri ve önemi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2), 95-109.
• Ünver, G. (2009). Gelişimle ile İlgili Temel Kavramlar, Gelişimin Temel İlkeleri ve Gelişimi Etkileyen Etmenler. Ayten Ulusoy (Ed.), Gelişim ve Öğrenme içinde (1-17). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Veitch, J., Bagley, S., Ball, K. ve Salmon, J. (2006). Where do children usually play? A qualitative study of parents’ perceptions of ınfluences on children’s active free-play. Health&Place, 12, 383-393.
• Vitra. (2021). Resmî Web Sitesi Erişim Adresi: https://www.vitra.com/en-us/about-vitra/history
• Yavuzer, H. (2007). Çocuk Psikolojisi. Remzi Kitapevi, 344s, İstanbul.
• Yılmaz, G. (2010). Çocukta Mekân Algısının Gelişiminde Masalın Etkisi/Önemi (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi Veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (25.10.2021): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp