Examination of the Active Open Green Areas of Rize at the City Scale

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 559 - 571, 30.12.2022

Deryanur Dinçer , Elif Şatıroğlu , Fatih Bekiryazıcı , Havva Dündar

https://doi.org/10.30785/mbud.1111016

Öz

In this study, the distribution and quantities of existing green areas in the city of Rize were examined, and the distribution of active open green areas in the city and neighborhood scale, their size, adequacy, and functional qualities, and the active green area rates per capita were determined. Squares, parks, children's playgrounds, sports areas, school gardens, official institutions, cemeteries, pedestrian paths, and medians from the open-green areas of the city of Rize were examined. It has been determined that the open-green area per capita in the city of Rize constitutes 7,8 m2, and this rate is below the urban standards and thus insufficient. In addition, it has been observed that the open-green areas in the city do not exist in some of the areas reserved for planting, some are extremely limited, and the plant species used are not qualified to meet the needs of the urban people in terms of aesthetic and functional features in increasing the quality of the area, and the plant design is insufficient. As a result, it is suggested that the active green areas on the coastline and the active green areas in the city should be planned and designed by experts with a holistic approach, improving quality and quantity, and increasing the size and number of active open-green areas throughout the city.

Anahtar Kelimeler

Urban open green areas, Rize city, active green areas, urbanization

Teşekkür

The article complies with national and international research and publication ethics. Ethics committee approval was not required for the study.

Rize Kenti Aktif Açık Yeşil Alanlarının Kent Ölçeğinde İrdelenmesi

Öz

Bu çalışmada, Rize kenti mevcut yeşil alanlarının dağılımı ve miktarları incelenerek, aktif açık yeşil alanların kentteki büyüklükleri ve işlevsel nitelikleri ve kişi başına düşen aktif yeşil alan oranları tespit edilmiştir. Rize kenti açık-yeşil alanlarından meydanlar, parklar, çocuk oyun alanları, spor alanları, okul bahçeleri, resmi kuruluşlar, mezarlıklar, yaya yolları ve refüjler incelenmiştir. Rize kentinde kişi başına 7,8 m2 açık-yeşil alan düştüğü ve bu oranın kentsel standartların altında ve yetersiz olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, kentte yer alan açık-yeşil alanların bitkilendirmeye ayrılan alanların hiç olmadığı, ya da sınırlı olduğu ve kullanılan bitki türlerinin mekanın kalitesini artırmada kent insanının ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte olmadığı, bitkisel tasarımın yetersiz olduğu gözlenmiştir. Sonuç olarak mevcut yeşil alanların bütünsel bir yaklaşımla konunun uzmanları tarafından planlanıp, tasarlanarak nitelik ve nicelik olarak iyileştirilmesi ayrıca aktif açık-yeşil alan büyüklük ve sayısının kent genelinde arttırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel açık yeşil alanlar, Rize kenti, aktif yeşil alanlar, kentleşme

Kaynakça

• Akdoğan, G. (1987). Doğa Düzenleme Ders Notları, Yıldız Üniversitesi F.B.E. Peyzaj Planlama Yüksek Lisans, İstanbul. Access Address (12.02.2022): https://dergipark.org.tr/tr/pub/barofd/issue/46384/561198
• Aydemir, S. E. (2004). Kentsel açık ve yeşil alanlar: rekreasyon, kentsel alanların planlanması ve tasarımı. Akademi Kitabevi, Trabzon.285-337. Access Address (15.02.2022).
• Bekiryazıcı, F. (2015). Kentsel Açık-Yeşil Alanların Sağladığı Ekosistem Hizmetleri. Y. Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Berker, H. (2021). Kentsel Açık ve Yeşil Alanlar, yayınlayan Hande Meryem Berker. Access Address (01.03.2022): https://www.slideplayer.biz.tr/slide/13474521/
• Bilgili, C. B., Çığ, A. & Şahin, K. (2011). Van kenti kamusal yeşil alanlarının yeterliliğinin ulaşılabilirlik yönünden değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21:2 98-103. Access Address (10.01.2022): https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyutbd/issue/21980/236007
• Burgess, J., Harrison, C. M., & Limb, M. (1988). People, parks and the urban green: a study of popular meanings and values for open spaces in the city. Urban Studies, 25(6), 455-473.
• Cetin, M. (2015). Using GIS analysis to assess urban green space in terms of accessibility: a case study in Kutahya. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 22(5), 420-424.
• Doygun, H., Atmaca, M. & Zengin, M. (2015). Kahramanmaraş‟ta kentleşme ve yeşil alan varlığındaki zamansal değişimlerin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv. Doğa Bilimleri Dergisi, 18:4 55- 61. Access Address (10.01.2022). https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksudobil/issue/22847/243866
• Eminağaoğlu, Z. & Yavuz, A. (2010). Kentsel Yeşil Alanların Planlanması ve Tasarımını Etkileyen Faktörler: Artvin İli Örneği. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi 20-22 Mayıs 2010 Cilt: IV Sayfa: 1536-1547. Access Address (15.02.2022). http://karok3.artvin.edu.tr/IV.Cilt/(1536-1547).pdf
• Emür, S.H. & Onsekiz, D. (2007). Kentsel Yaşam Kalitesi Bileşenleri Arasında Açık ve Yeşil Alanların Önemi- Kayseri Kocasinan İlçesi Park Alanları Analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 2007/1,367-396. Access Address (01.04.2022): https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/219386
• Eroğlu, E., Acar, C. & Aktaş, E. (2016). Kentsel açık ve yeşil alanlara yeni bir soluk; Ordu şehir ormanı ve botanik parkı peyzaj proje çalışması. ARTİUM, 4 (2): 30-42. Access Address (05.04.2022) http://artium.hku.edu.tr/en/download/article-file/224128
• Gold, S. M. (1980). Recreation planning and design. Recreation planning and design. Access Address (10.01.2022): https://www.cabdirect.org/cabdirect/abstract/19811876018
• Grahn, P. & Stigsdotter, U. A. (2003). Landscape planning and stress. Urban Forestry and Urban Greening, 2: 1-18. Access Address (15.01.2022): https://doi.org/10.1078/1618-8667-00019
• Gozalo, G. R., Morillas, J. M. B., González, D. M. & Moraga, P. A. (2018). Relationships Among Satisfaction. Noise Perception. and Use of Urban Green Areas, Science of the Total Environment 624: 438–450. Access Address (01.04.2022): https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29268216/
• Gül, A. & Küçük, V. (2009). Kentsel açık-yeşil alanlar ve Isparta kenti örneğinde irdelenmesi. Turkish Journal of Forestry, 2 (1), 27-48. Access Address (30.12.2021): https://dergipark.org.tr/tr/pub/tjf/issue/20877/224196
• Gül, A., Dinç, G., Akın, T. & Koçak, A. İ. (2020). Kentsel açık ve yeşil alanların mevcut yasal durumu ve uygulamadaki sorunlar. İdealkent, Kentleşme ve Ekonomi Özel Sayısı, 1281-1312 Access Address: https://dergipark.org.tr/tr/pub/idealkent/issue/56755/650461
• Korgavuş, B. (2015). Rize Merkez İlçesi Kültürel Peyzaj Alanlarında Zamansal Değişimin Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 15 (2), 96- 113. https://doi.org/10.17474/acuofd.36327
• Kömür, Ardalı, Z. (2018). Beylikdüzü ilçesi açık yeşil alan sisteminin mevcut durumunun değerlendirilmesi. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ, 151 s. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1823655
• Lafortezza, R., Davies, C., Sanesi, G., & Konijnendijk, C. C. (2013). Green Infrastructure as a tool to support spatial planning in European urban regions. iForest-Biogeosciences and Forestry, 6(3), 102.
• Manavoğlu, E. & Ortaçeşme, V. (2016). Antalya kenti yeşil alanlarının çok ölçütlü analizi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28 (1), 0-0. Access Address: https://dergipark.org.tr/tr/pub/akdenizfderg/issue/25317/267424
• Morancho, A. B. (2003). A hedonic valuation of urban green areas. Landscape Urban Plan, 66, 35-41. http://dx.doi.org/10.1016/S0169-2046(03)00093-8
• Oğuz, D. (1998). Kent Parkı Kavramı Yönünden Ankara Kent Parklarının Kullanım Olgusu üzerinde bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim dalı Doktora Tezi.
• Önder, S. & Polat, A.T. (2012). Kentsel açık-yeşil alanların kent yaşamındaki yeri ve önemi. Kentsel Peyzaj Alanlarının Oluşumu ve Bakım Esasları Semineri, Konya, 73-96. https://www.researchgate.net/publication/277310689
• Ögçe, H., Şatıroğlu, E., Bekiryazıcı, F., & Dinçer, D. (2022). Comparing Urban Parks’ Woody Plant Diversity in Seven Different Locations of Turkey.
• Özbilen, A. (1991). Kent içi açık alanlar ve dağılımı, tarihi eserler ve gelişen yeni yapılaşma. Trabzon. K.T.Ü. Orman Fakültesi, Genel Yayın No:155, F.Y.N: 17.
• Öztan, Y. (1968). Ankara şehri ve çevresi yeşil saha sisteminin Peyzaj Mimarisi prensipleri yönünden etüd ve tayini, Ankara Üniversitesi Basımevi. Ankara.
• Öztürk, S. (2013). Kentsel Açık ve Yeşil Alanların Yaşam Kalitesine Etkisi “Kastamonu Örneği”. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 13 (1), 109-116. Access Address: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kastorman/issue/17231/179963
• Rakhshandehroo, M., Mohdyusof, M.J., Tahırholder, O.M. & Yunos, M.Y.M. (2015). The social benefits of urban open green areas: a literature review. Management Research and Practice, 7 (4): 60-71. https://www.academia.edu/19463162/THE_SOCIAL_BENEFITS_OF_URBAN_OPEN_GREEN_AREAS_A_LITERATURE_REVIEW
• Rize Belediyesi. (2021). Revizyon İmar Planı, Rize. Access Adress (01.03.2022): http://www.rize.bel.tr/duyuru/1-5000-olcekli-revizyon-nazim-imar-plani-ve-1-1000-olcekli-revizyon- uygulama-imar-plani-askiya-cikti-2
• Rostami, R., Lamit H. & Khoshnava, S. M. (2013). Urban green areas and city sustainability. Asian Journal of Microbiolog, Biotechnology and Environmental Sciences 15 (2): 441-446.
• Saatçioğlu, F. (1978). Açılış Konuşması, Büyük İstanbul’un Yeşil Alan Sorunlar Ulusal Sempozyumu İ.Ü. Yayın No:2587, Or. Fak., Yayınları:270, İstanbul.
• Saphores, J. D. & Li, W. (2012). Estimating the value of urban green areas: A hedonic pricing analysis of the single-family housing market in Los Angeles, CA. Landscape and Urban Planning, 104:3-4 373-387. Access address (20.12.2021). https://www.academia.edu/4644193/
• Tepe, A. C. (2018). Açık ve Yeşil Alanların Kentsel Yaşam Kalitesine Etkisinin Belirlenmesi: Sancaktepe Örneği, Doktora Tezi, Düzce Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Düzce. Access address (20.12.2021). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/159529
• TÜİK. (2021). Türkiye Nüfusu İl ilçe Mahalle Köy Nüfusları, 2021. Access Address (01.03.2022): https://www.nufusune.com/rize-nufusu
• Uluakşit, A., Yücedağ, C., Kaya, L. G. & Aşıkkutlu, H. S. (2020). Burdur kenti açık-yeşil alan potansiyelinin belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 21 (2), 284-291. DOI: 10.17474/artvinofd.732808
• Vural, H. (2020). Bingöl halkının yeşil alan kullanımı ve kent parkları yeterliliklerinin değerlendirilmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(1): 79-90, 15 Nisan, April, 2020. https://doi.org/10.24011/barofd.671442
• Yıldızcı, A. C. (1982). Açık alan, kentsel doku ve yeşil doku kavramları-kentsel peyzaj planlama. Basılmamış doçentlik tezİ, İTÜ. Access Address (01.03.2022) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/219386
• Yılmaz, S., Bulut, Z. & Yeşil, P. (2011). Kent ormanlarının kentsel mekana sağladığı faydalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37 (1), 131-136. Access Address: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunizfd/issue/2935/40625
• Yilmaz, S., Duzenli, T., & Dincer, D. (2017). Evaluation of factors related to well-being effects of urban green spaces on users. FEB-Fresenius Environmental Bulletin, 7789.