Kıyı Peyzajları için Tipolojik Bir Yaklaşım: Antalya Lara, Falez ve Konyaaltı Kıyı Peyzajlarının Analizi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 813 - 830, 30.12.2022

Emrah Yıldırım , Gamze Banoğlu

https://doi.org/10.30785/mbud.1121796

Cited By: 1

Öz

Kıyıların ve denizel alanların karakterlerinin analizine dayanan kıyı peyzajı karakter analizi, karanın sürekli etkileşim içinde olduğu su ile analizine imkân vermektedir. Bu çalışmada Antalya’nın doğal ve kültürel tarihi içinde önemli bir yere sahip Konyaaltı, kıyı Falezleri ve Lara kıyılarında öne çıkan peyzaj karakterleri değerlendirilmiştir. Konyaaltı kıyıları boyunca yer alan çakıllı plajı, kıyı gerisinde yükselen Toros dağlarının çevreleme etkisi ile ortaya çıkan olağanüstü manzarası kentin kimlik değerleri arasındadır. Kentin doğu kesiminde yer alan Lara kıyıları enine kumlu plajı, kıyı gerisinde kumulları ve kumul ormanları ile doğal miras niteliği taşımaktadır. Kıyı Falezleri her iki kıyı arasında bağlantılılığı sağlayan ve Antalya’nın kentleşme öncesi kadar doğa tarihi açısından canlı miras niteliğindeki önemli bir kıyı koridorudur. Üç kıyı örneğine peyzaj özellikleri itibariyle coğrafik açıdan Antalya kentine özgü karakterler sergilemesi bağlamında Konyaaltı Sahili ve Kıyı Gerisi Peyzaj Karakter Alanı, Antalya Kıyı Falezleri Peyzaj Karakter Alanı, Lara Plajı ve Kumulları Peyzaj Karakter Alanı tanımlaması getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Peyzaj, kıyı, kıyı peyzajı karakter analizi, Antalya

Teşekkür

Çalışma, Akdeniz Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nün olanakları kullanılarak yürütülmüştür. Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

A Typological Approach to Coastal Landscapes: Character Analysis of Antalya, Lara, Falez and Konyaaltı Coasts

Öz

The coastal landscape character analysis that based on the analysis of the features of the coasts and marine areas allows us to look the coast a whole, where land and water are in constant interaction. In this study, Konyaaltı, Falez and Lara coasts, which play an important role in the natural and cultural history of Antalya, were evaluated with their prominent coastal landscape characters. The pebbly beach along the Konyaaltı coast, and the extraordinary view that emerges with the surrounding effect of the Taurus Mountains rising behind the coast are among the identity of the city. Lara coast, located in the eastern part of the city, is a natural heritage with its transverse sandy beach, sand dunes and dune forests behind. Falezler are important coastal corridor that provides connectivity between both Konyaaltı and Lara coasts and is a living heritage in terms of natural history as much as Antalya's pre-urbanization. Regarding to their geographical characteristics that unique to Antalya city, definitions are made for three site as Konyaaltı Beach and Back Shore Landscape Character Area, Antalya Coastal Cliffs Landscape Character Area, Lara Beach and Sand Dunes Landscape Character Area.

Anahtar Kelimeler

Landscape, coast, coastal landscapes characterisation, Antalya

Kaynakça

• Atik, M. (2010). Environmental protection in coastal recreation sites in Antalya-Turkey. Coastal Management, 38 (6), 598-616. doi: https://doi.org/10.1080/08920753.2010.519433
• Atik, M., Işıklı, R. C., Ortaçeşme, V. ve Yıldırım, E. (2015). Definition of landscape character areas and types in Side Region, Antalya-Turkey with regard to Land Use Planning. Land Use Policy, 44, 90-100. doi: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2014.11.019
• Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin Onaylanmasını Uygun Bulunduğuna Dair Kanun. (2003, 27 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 25181). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/07/20030727.htm
• Bayraktar. (2018). Topografyalar. Yayınlanmamış ders notu, Uzaktan Eğitim Fakültesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul. Erişim adresi: http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/cografya_lisans_ao/topografyalar.pdf
• Bird, E. C. F. (2008). Coastal geomorphology: An introduction. Melbourne: Wiley (Second Edition).
• Blankson, J. E. ve Green, B. H. (1991). Use of landscape classification as an essential prerequisite to landscape evaluation. Landscape and Urban Planning, 21 (3), 149-162. doi: https://doi.org/10.1016/0169-2046(91)90014-D
• Brabyn, L. (2009). Classifying landscape character. Landscape Research, 34 (3), 299–321. doi: https://doi.org/10.1080/01426390802371202
• Cengiz, C. (2009). Kıyı Alanlarında Ekolojik Planlama: Yalova-Armutlu Örneği (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Clark, J. ve Harris, T. (2011). Landscape & Seascape. Dorset Marine and Coastal Paper Series 2011, Dorset Coast Forum. Erişim adresi: http://www.cscope.eu/_files/results/activity_1/dorset/topic_papers/Landscape%20and%20Seascape%20Topic%20Paper.pdf
• Council of Europe. (2000). European Landscape Convention. ETS No: 176, Florence. Erişim adresi: https://www.coe.int/en/web/landscape
• Dipova, N. (2005). Antalya Falezlerinde Gözlenen Stabilite Problemleri. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 29, (2), 11-26. Erişim adresi: https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/6002d0ee8ec2b7e_ek.pdf?dergi=JEOLOJ%DD%20M%DCHEND%DDSL%DD%D0%DD%20DERG%DDS%DD
• Dipova, N. (2016). Antalya Konyaaltı sahilinde kıyı erozyonu tehlikesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 223-231. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/makufebed/issue/24751/261691
• Duru, B. (2001). Kıyı Yönetiminde Bütünleşik Yaklaşımlar ve Ulusal Kıyı Politikası (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gunner, J. (2021). Examples of landforms: list of major and minor types. The World of Geography. Erişim adresi: https://examples.yourdictionary.com/examples-of-landforms.html
• Gültürk, P. ve Şişman, E.E. (2015). Tekirdağ Kent Merkezi Kıyı Şeridinin Görsel Peyzaj Kalitesi Yönünden Değerlendirilmesi ve Mekân Tercihine Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(1), 81-89. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/aduziraat/issue/26417/278119
• Heritage Council (2006). Landscape Character Assessment (LCA) in Ireland: Baseline Audit and Evaluation. Final Report to the Heritage Council, Prepared by Julie Martin Associates in Association with Alison Farmer Associates, Dublin-Ireland. Erişim adresi: https://www.heritagecouncil.ie/content/files/landscape_character_assessment_final_report_2006_1mb.pdf
• Holdgate, M.W. ve Synge, H. (1993). The World Conservation Union: Proceedings of a Symposium Held on the Occasion of the Inauguration of the New IUCN Headquarters. Gland, Switzerland.
• Hoşgören, M. Y. (2016). Jeomorfolojilerin Ana Çizgileri 2. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Kay, R. ve Alder, J. (1999). Coastal Planning and Management. London and New York: CRC press, Routledge.
• Kıyı Kanunu (1990, 4 Nisan). Resmi Gazete (Sayı: 20495). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20495.pdf
• Koç, K., Koşun, E. ve Karaman, E. (2015). Kıyı sedimentlerinde tane boyunu etkileyen faktörler: Antalya Körfezi’nde Konyaaltı ve Lara Plajlarının (Antalya) karşılaştırılması. Türkiye Jeoloji Bülteni, 58 (2), 86-102. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/318985616_Kiyi_Sedimentlerinde_Tane_Boyunu_Etkileyen_Faktorler_Antalya_Korfezi'nde_Konyaalti_ve_Lara_Plajlarinin_Antalya_Karsilast irilmasi
• Litton, B. ve Tetlow, R. J. (1978). A landscape inventory framework: scenic analayses of the northern great plains. California: Pacific Southwest Forest and Range Experiment Station. Erişim adresi: https://www.fs.fed.us/psw/publications/documents/psw_rp135/psw_rp135.pdf
• Mostafa, L. A. (2017). Urban and social impacts of waterfronts development, case study: Jeddah Corniche. Procedia Environmental Sciences, 37, 205-221. Doi: https://doi.org/10.1016/j.proenv.2017.03.035
• Natural England. (2012). An Approach to Seascape Character Assessment. Natural England Commissioned Report NECR105. Erişim adresi: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/396177/seascape-character-assessment.pdf
• Pawlukiewicz, M., Gupta, P. K. ve Koelbel, C. (2007). Ten Principle for Coastal Development. Washington, Urban Land Institute. Erişim adresi: https://uli.org/wp-content/uploads/ULI- Documents/Ten-Principles-for-Coastal-Development.pdf
• Sayan, M. S. (1991). Antalya Kenti Kıyı Bandının Gezi Alanı Olarak Değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sheibani, M., Razavi, N. ve Mofrad, F. (2017). Coastal Landscape Characterization. The Case of the Sartol Seacoast, Bushehr, Iran. Ri-Vista. Research for Landscape Architecture, 15(2), 82- 99. https://doi.org/10.13128/RV-22002
• Swanwick, C. (2002). Landscape Character Assessment, Guidance for England and Scotland. Cheltenham (UK); Edinburg: The Countryside Agency, Scottish National Heritage. Erişim adresi: (20.05.2022) https://www.nature.scot/sites/default/files/2018-02/Publication%202002%20- %20Landscape%20Character%20Assessment%20guidance%20for%20England%20and%20Scotland.pdf
• Swanwick, C. (2004). The Assessment of Countryside and Landscape Character in England: An Overview. In Countryside Planning: New Approaches to Management and Conservation by Kevin Bishop, Adrian Phillips (s. 109-124). Londra, İngiltere: Routledge.
• TDK (2005). Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu 4. Akşam Sanat Okulu Matbaası.
• Tudor, C. (2014). An Approach to Landscape Character Assessment. İngiltere: Natural England. ISBN: 978-78367-141-0. Erişim adresi: (20.05.2022) https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/691184/landscape-characte r-assessment.pdf
• UTTA. (1995). Antalya Anakenti Yapısal Planı- 1/ 25 000 Raporu. Antalya: Antalya Büyükşehir Belediyesi.
• Washer, D. M. (2005). European Landscape Character Areas. Typologies, Cartography and Indicators for the Assessment of Sustainable Landscapes. İngiltere: Landscape Europe. Erişim adresi: https://edepot.wur.nl/1778
• Yıldız, H., Demir, C., Gürdal, M.A., Akabalı, O. A., Demirkol, E.Ö., Ayhan, M. E. ve Türkoğlu, Y. (2003). Antalya-II, Bodrum II, Erdek ve Menteş Mareograf istasyonlarına ait 1984- 2002 yılları arası deniz seviyesi ve jeodezik ölçülerin değerlendirilmesi. Harita Dergisi, 17: 1-75.
• Yakan, O. E. (2018). Güzelcehisar (Bartın İli) Kıyı Yerleşiminde Görsel Peyzaj Değerlendirmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.