İdeal Ses Peyzajın Planlaması ve Tasarımı

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 919 - 934, 30.12.2022

Sima Pouya

https://doi.org/10.30785/mbud.1166229

Öz

Görsel ve işitsel değerleri kapsayan kaliteli tasarımların gerçekleştirilmesi için ses peyzajı kavramı, bileşenleri ve çalışma yöntemleri hakkında araştırmaların yapılması gerekmektedir. İdeal bir ses peyzajının ortaya çıkarılabilmesi için, akustik ilkelere dayalı olması ve mekânsal olarak doğru bir peyzaj tasarımın yapılması oldukça önemlidir. Bu bağlamda, “İdeal bir ses peyzajın bileşenleri ve tasarlama adımları nelerdir?” biçiminde araştırma soruları sorulmaktadır. Sözü edilen konu ile ilgili şimdiye kadar yapılan çalışmalarda, akustik boyutun değerlendirilmesi yerine daha çok fiziksel tasarıma odaklanılmıştır. Bu çalışmada, literatürde mevcut çalışmalar ve bu çalışmalarda kullanılan araştırma modelleri incelenerek, ses peyzajının değerlendirmesi ve tasarlaması için bir çerçeve sunulmuştur. Araştırma, betimsel-analitik bir yöntem kullanarak ideal bir ses peyzajı tasarımı için gerekli bilgi ve verilerin açıklanmasını ortaya koymuştur. Çalışma sonucunda, ses peyzaj için yeniden tasarım çalışmalarında sadece nicel veya nitel bir yönteme bağlı kalınmamakla birlikte, sesin fiziksel boyutları, bireylerin algısal nitelikleri ve sesli olmayan faktörlerin incelenmesinin de göz önünde bulundurması gerektiği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ses peyzaj, akustik değerler, ideal ses peyzajı tasarım modeli, kentsel alanlar

Teşekkür

Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

Ideal Soundscape Planning and Design

Öz

In order to realize quality designs that include visual and auditory values, it is necessary to conduct research on the concept of soundscape, its components, and working methods. To reveal a positive soundscape, it is very important to make a spatially correct landscape design based on acoustic principles. In this context, the “What are the components and design steps of a positive soundscape?” form of the research question. In the studies carried out so far, the focus has been on the physical design rather than the evaluation of the acoustic dimension. In this study, a framework for the evaluation and design of the soundscape is presented by examining the existing studies in the literature and the research models used in these studies. Using a descriptive-analytical method, the research revealed the necessary information and data for a positive soundscape design. As a result of the study, not only was a quantitative or qualitative method adhered to in the redesign studies for sound landscape but It has been suggested that examining the physical dimensions of voice, perceptual qualities of individuals and non-vocal factors should also be taken into account.

Anahtar Kelimeler

Soundscape, acoustic values, ideal soundscape design model, urban areas

Kaynakça

• Akkaya, B. (2014). Kentsel ses peyzajları: Kadıköy tarihi çarşı ve çevresinde işitsel katmanların değerlendirilmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel Tasarım Anabilim Dalı Kentsel Tasarım İstanbul Teknik Üniversitesi. Access Address (08.12.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Archi-Monarch. (2022). Acoustics in Landscape. Access Address (12.12.2022): https://archi-monarch.com/acoustics-in-landscape/
• Asdrubali, F., D'Alessandro, F., Sberna, A. ve Baldinelli, G. (2012). Redevelopment of an urban open public space using the soundscape approach: a case study in Città di Castello, Italy. In INTER-NOISE and NOISE-CON Congress and Conference Proceedings (Vol. 2012, No. 11, pp. 143-153). Institute of Noise Control Engineering. Access Address (08.12.2022): 0912f50b483c16e077000000/Piazza-del-Marchese-Paolo-An-architectural-and-soundscape-design-to-redevelop-an-outdoor-public-space.pdf
• Axelsson, Ö., Nilsson, M. E. ve Berglund, B. (2010). A principal components model of soundscape perception. The Journal of the Acoustical Society of America, 128(5), 2836-2846. Access Address (08.12.2022): https://www.researchgate.net/profile/Mats-Nilsson- 10/publication/49638569_A_principal_components_model_of_soundscape_perception/links/0046353abcba722ff6000000/A-principal-components-model-of-soundscape- perception.pdf
• Aydın E. (2012). Otomotiv yan sanayi tesislerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinin uygulaması, (Yüksek Lisans Tezi), Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli. Access Address (08.12.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Baquero, M. P. R., Parcerisas, C., Seger, K. D., Perazio, C., Acosta, N. B., Mesa, F., ... ve Debusschere, E., (2022). Comparison of Two Soundscapes: An Opportunity to Assess the Dominance of Biophony Versus Anthropophony. OBSERVING, 62. Access Address (08.12.2022): https://tos.org/oceanography/article/comparison-of-two-soundscapes-an-opportunity-to-assess-the- dominance-of-biophony-versus-anthropophony.
• Basner, M., Babisch, W., Davis, A., Brink, M., Clark, C., Janssen, S. ve Stansfeld, S. (2014). Auditory and non-auditory effects of noise on health. The Lancet, 383(9925), 1325-1332. Access Address (08.12.2022): https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S014067361361613X? casa_token=pDiy6WVBcOwAAAAA:trmO9xqfG7nYAjlOUSXnJ6i5X0LqUZIRQwD0U3TDZULFGqU0voZpJ6bGKhcXRrvoizBamHexNA
• Bayramoğlu, E., Özdemir, B. ve Demirel, Ö. (2014). Gürültü Kirliliğinin Kent Parklarına Etkisi ve Çözüm Önerileri: Trabzon Kenti Örneği. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 4(9), 35-42. Access Address (08.12.2022): https://dergipark.org.tr/en/pub/iujad/issue/8728/108989.
• Bennett, R. L. ve Pearsons, K. S. (1981). Handbook of aircraft noise metrics (No. NASA-CR-3406). NASA. Access Address (08.12.2022): https://ntrs.nasa.gov/api/citations/19810013341/downloads/19810013341.pdf
• Bozkurt Z. (2013). Karayolu ulaşımından kaynaklanan çevresel gürültü ve bu gürültüye yol kaplamalarının etkilerinin incelenmesi, (Doktora Tezi). Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı. Çukurova Üniversitesi Çukurova. Access Address (08.12.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Brambilla, G., Gallo, V. ve Zambon, G. (2013). The soundscape quality in some urban parks in Milan, Italy. International Journal of Environmental Research and Public Health, 10(6), 2348- 2369. Address (08.12.2022): file:///C:/Users/S%C4%B0MA%20POUYA/Downloads/ijerph-10-02348.pdf
• Cook, D. I. ve Van Haverbeke, D. F. (1974). Tree-covered landforms for noise control (Vol. 263). Forest Service, US Department of Agriculture. Access Address (08.12.2022): https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=ntFXAAAAYAAJ&oi=fnd&pg=PA2&dq=Tree-covered+land-forms+for+noise+control&ots=WrlC26Y9- 7&sig=JCZTV8I_NAruuJwSvpvXNGUSP9Y&redir_esc=y#v=onepage&q=Tree-covered%20land-forms%20for%20noise%20control&f=false
• Davies, W. J., Adams, M. D., Bruce, N. S., Cain, R., Jennings, P., Carlyle, A., Cusack, P., Hume, K. ve Plack, C. (2009). A positive soundscape evaluation tool, Euro Noise. Edinburg, Scotland. Access Address (08.12.2022): https://researchportal.hw.ac.uk/en/publications/a-positive-soundscape-evaluation-tool
• Delage, B. (1979). Paysage Sonore Urbain. Report. Plan construction, 79 (27). Access Address (08.12.2022): https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01563926/document
• Demirkale, S. Y. (2007). Çevre ve yapı akustiği: mimarlar ve mühendisler için el kitabı. Birsen yayınevi. ISBN: 9789755114729.
• Emre, S. (2010). Sanayi yapılarında ısı, ses ve yangın yalıtımının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Fen Bilimleri Enstitüsü, İnönü Üniversitesi, s. 124, Malatya. Access Address (08.12.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Erdogan, E. ve Yazgan, M. E. (2009). Landscaping in reducing traffic noise problem in cities: Ankara Case. African Journal of Agricultural Research, 4(10), 1015-1022. Access Address (08.12.2022): https://academicjournals.org/journal/AJAR/article-full-text-pdf/654EC8E35366
• Farina, A. (2014). Soundscape Ecology, Principles, Patterns, Methods, and Applications. New York: Springer. ISBN: 978-94-007-7374-5
• Fuller, S., Axel, A. C., Tucker, D. ve Gage, S. H. (2015). Connecting Soundscape To Landscape: Which Acoustic Index Best Describes Landscape Configuration? Ecological Indicators, 58, 207- 215. Access Address (08.12.2022): https://www.semanticscholar.org/paper/Connecting-soundscape-to-landscape%3A-Which-acoustic-Fuller- Axel/64c1a0d54e84a4a9707745e21499ba193a7c44c2.
• Goldsmith, M. (2012). Discord: The Story Of Noise. Oxford University Press. ISBN: 978-0199600687
• Handoyo, D. ve Nugroho, D. H. (2012). A Calculation of hydrodynamic noise of control valve on instrumentation and control system using smart plant; Perhitungan noise hidrodinamika dalam katup kontrol pada sistem instrument asi dan kendali menggunakan smart plant. Sigma Epsilon, 16. Access Address (08.12.2022): https://archi-monarch.com/acoustics-in- landscape/
• Ilgar, R. (2012). Çanakkale şehir içi trafiğindeki araç kaynaklı gürültü kirliliğine yönelik ön çalışma. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 4(1). Access Address (08.12.2022): https://web.s.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=0dc2e9d2-6fce-437d-8451-069952d645ac%40redis
• Kalıpcı, E. (2007). Giresun il merkezinde gürültü kirliliği ölçümü ve haritasının hazırlanması. (Yüksek Lisans Tezi), Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Selçuk Üniversitesi. Konya. Access Address (08.12.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kang, J. (2006). Urban Sound Environment, Taylor & Francis incorporating Spon, London, eBook ISBN: 9780429175794.
• Karaman, E. (2018). Otomobil motor sesinden modelinin tanınması, (Yüksek Lisans Tezi), Fen Bilimleri Enstitüsü, Akdeniz Üniversitesi, Antalya. Access Address (08.12.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kurra, S. (2009). Çevre gürültüsü ve yönetimi I-II-III. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları.
• Küçükcan, (2005). Üniversite’lerde Kütüphane Binaları Kullanım Verimliliğinin Yapı Biyolojisi Açısından İncelenmesi, (Doktora Tezi), Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi. İstanbul. Access Address (08.12.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Maraş, E. E. (2011). Coğrafi Bilgi Sistemi Desteğinde Kentlerin Avrupa Birliği Standartlarında Gürültü Haritalarının Üretimi: Samsun İli Örneği. (Doktora Tezi), / Fen Bilimleri Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul. Access Address (08.12.2022): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• My.landscapeinstitute. (2022). Access Address (08.12.2022):https://my.landscapeinstitute.org/case-study/thinking-with-my-ears%3A-guidance-on-sound-for-landscape- architects/e1b68fe7-502e-eb11-bf6f-00224801c8ab
• Önder, S. ve Gülgün, B. (2010). Gürültü kirliliği ve alınması gereken önlemler: bitkisel gürültü perdeleri. Ziraat Mühendisliği, (355), 54-64. Address (08.12.2022): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/946674.
• Payne, S. R., Davies, W. J. ve Adams, M. D. (2009). Research into the practical and policy applications of soundscape concepts and techniques in urban areas. HMSO. Address (08.12.2022): http://usir.salford.ac.uk/id/eprint/27343/1/Payne_et_al_Soundscapes_Defra_2009.pdf
• Pijanowski, B. C., Farina, A., Gage, S. H., Dumyahn, S. L. ve Krause, B. L. (2011). What is soundscape ecology? An introduction and overview of an emerging new science. Landscape ecology, 26(9), 1213-1232. Access Address (12.12.2022): https://link.springer.com/article/10.1007/s10980-011-9600-8
• Pijanowski, B. C., Villanueva-Rivera, L. J., Dumyahn, S. L., Farina, A., Krause, B. L., Napoletano, B. M., ... ve Pieretti, N. (2011). Soundscape ecology: the science of sound in the landscape. BioScience, 61(3), 203-216. Access Address (12.12.2022): https://academic.oup.com/bioscience/article/61/3/203/238162?login=false
• Porteous, J. D. ve Mastin, J. F. (1985). Soundscape. Journal of Architectural and Planning Research, 169-186. Access Address (08.12.2022): https://www.jstor.org/stable/43028767
• Pouya, S. (2017). The role of landscape architecture on soundscape experience. Turkish Journal of Forest Science, 1(2), 183-193. Access Address (12.12.2022): https://dergipark.org.tr/en/pub/turkjforsci/issue/31771/337416
• Rychtarikova, M., Vermeir, G. ve Domecka, M. (2008). The application of the soundscape approach in the evaluation of urban public spaces. Journal of the Acoustical Society of America, 123(5), 3810.
• Schafer, R. M. (1969). The new soundscape. Don Mills: BMI Canada Limited. Access Address (12.12.2022): https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/48180546/Schafer_R_Murray_The_New_Soundscape_A_Handbook_for_the_Modern_Music_Teacher-libre.pdf?1471630093=&response-content- disposition=inline%3B+filename%3DThe_New_Soundscape_A_Handbook_for_the_Mo.pdf&Expires=1670662282&Signature=Mi7bvjDc7UOdNDM~f- RYEogJXPwMvLO80YJuqdhPDESh8GI8QxxQswe5l2vTIBe1~M13EvfJbJn96coOdME~uRx5k6KuD6WTOeYpjiLFr3edaI1bKByYp44Mfq~2KP6bYopLJ6mzfVf- V1WB9Ggy6rOb39uCe4izrX0dV7AWbgwupuRO3eKDx6xS1E4sOcGU7NzKPub5Ah2BKugA6W126fefOBdhMIzTRJsc27gJSWn7o5wdIx8R1KX6050RhiNJXmxVU79xhHSW9axNNImj41rEawY9uk5XpK1 wl2UCDMiIJIJd-D-57dk21IoYe90GU7v~S82DyjaUrRSjh0yKog__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA
• Schafer, R. M. (1993). The soundscape: Our sonic environment and the tuning of the world. Simon and Schuster. Access Address (12.12.2022): https://books.google.com.tr/books? hl=tr&lr=&id=- FsoDwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT6&dq=The+soundscape:+Our+sonic+environment+and+the+tuning+of+the+world.+S&ots=kzs3AWbHIm&sig=hM5Fl7suiZbC4__id2M3trOON6o&redir_es c=y#v=onepage&q=The%20soundscape%3A%20Our%20sonic%20environment%20and%20the%20tuning%20of%20the%20world.%20S&f=false
• Schafer, M. (1977). The Tuning of the World, Toronto: The Canadian Publishers Access Address (12.12.2022): https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.2307/3345272?journalCode=jrma
• Schulte-Fortkamp, B. ve Nitsch, W. (1999). On soundscapes and their meaning regarding noise annoyance measurements. In Internoise (Vol. 3, pp. 1387-1394). New Zealand Acoustical Society; 1998. Access Address (12.12.2022): http://www.akustik.uni-oldenburg.de/staff/brigitteS-F/in99_1.pdf
• Smith, S. J. (1994). Soundscape. Area, 232-240. Access Address (12.12.20122): https://www.jstor.org/stable/20003453
• Vang, M., & Bikdash, M. (2009, March). Simulation study of low-frequency outdoor noise reduction using undulating landscaping. In IEEE Southeastcon 2009 (pp. 416-421). IEEE. Access Address (12.12.2019): https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/5174116?casa_token=E319fBXQnSkAAAAA:_LnM-YhARGCmqGPjL1PFrOM4R3X2VIDQTBwBxksNNOG68kpm3yeEcR- NPjiB_j-JkxNy4j9v9g
• Yang, W. & Kang, J. (2005). Acoustic comfort evaluation in urban open public spaces. Applied Acoustics, vol. 66, pp. 211-229. Access Address (12.12.2019): https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0003682X04001215?casa_token=qSxsnI0IHhYAAAAA:afurfLnt- TnqUsKuKc62tJYeqePAA9ndJXEXPoPAJ7XlB9I8rFM7_ZbHM1aI5phq1vZ6XvnlSw.