Afet Sonrası Toplanma Alanlarının Mevcut Durumunun İrdelenmesi: Malatya Kent Merkezi Örneği

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: Special Issue, 450 - 470, 26.12.2023

Ahmet Salih Günaydın , İbrahim Kürşat Şahin

https://doi.org/10.30785/mbud.1329217

Cited By: 1

Öz

Ülkemiz tarihsel süreç içerisinde birçok afet ile karşı karşıya kalmıştır. İnsanlar afet sonrası yaşadığı korku ve şoku atlatabilecekleri, temel ihtiyaçlarını karşılayabileceği, iletişim imkânı sunan, herkes için ulaşılabilir olan ve yeterli kapasiteye sahip, iyi tasarlanmış afet sonrası toplanma alanlarına ihtiyaç olduğu bir gerçektir. Dolayısıyla çalışmanın amacı, Malatya kentsel çekirdek sınırlar içerisinde bulunan afet sonrası toplanma alanlarını, literatür taraması sonucunda elde edilen kriterler eşliğinde değerlendirilerek, yeterliliklerin ortaya konulmasıdır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada öncelikle ulusal ve uluslararası literatür taraması yapılarak afet sonrası toplanma alanları değerlendirebilmek için kriterler belirlenmiştir. Bu kriterler arasından, uzaklık ve erişilebilirlik ile ana yol bağlantılı lığını belirleye bilmek için mekân dizim yönteminden yararlanılmıştır. Kapasite hesabı ise toplanma alanının yüzölçümünün kişi başına düşmesi gereken 2,5 m² ye bölünmesi ile elde edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, kentsel çekirdek sınırları içerisinde bulunan 10 afet sonrası toplanma alanı içerisinde sadece Abdullah Gül Parkının kriterleri karşıladığı, geri kalan toplanma alanlarının ise kriterleri karşılamadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet, afet sonrası toplanma alanları, mekân dizimi, Malatya

Teşekkür

Bu makale İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı’nda tamamlanan “Afet Sonrası Toplanma Alanlarının Mevcut Durumunun İrdelenmesi: Malatya Kent Merkezi Örneği” adlı Yüksek Lisans tezinden üretilmiştir.

Examination of the Current Situation of Post-Disaster Gathering Areas: The Case of Malatya City Center

Öz

Our country has faced many disasters throughout history. It is a fact that there is a need for well-designed post-disaster gathering areas where people can overcome the fear and shock they experience after the disaster, meet their basic needs, provide communication opportunities, are accessible to everyone and have sufficient capacity. Therefore, the aim of the study is to reveal the qualifications of the post-disaster gathering areas within the urban core of Malatya by evaluating them with the criteria obtained as a result of the literature review. For this purpose, the study first conducted a national and international literature review and determined criteria to evaluate post-disaster gathering areas. Among these criteria, the space syntax method was used to determine distance, accessibility and main road connectivity. The capacity calculation was obtained by dividing the surface area of the gathering area by 2.5 m² per person. As a result of the study, it was determined that among the 10 post-disaster assembly areas within the urban core boundaries, only Abdullah Gül Park met the criteria, while the remaining assembly areas did not meet the criteria.

Anahtar Kelimeler

Disaster, post-disaster gathering areas, space syntax, Malatya

Kaynakça

• Aman, D. D. (2019). Olası Marmara depreminde toplanma alanlarının yer seçim kriterlerinin belirlenmesi: İstanbul Bağcılar örneği. Doktora Tezi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, İstanbul Teknik Üniversitesi ….
• Aman, D. D. & Aytac, G. (2022). Multi-criteria decision making for city-scale infrastructure of post-earthquake assembly areas: Case study of Istanbul. International Journal of Disaster Risk Reduction, 67, 102668.
• Anhorn, J., & Khazai, B. (2015). Open space suitability analysis for emergency shelter after an earthquake. Natural Hazards and Earth System Sciences, 15(4), 789-803.
• Aşıkkutlu, H. S., Yasin, A., Yücedağ, C. & Kaya, L. G. (2021). Olası deprem durumunda mahalle ölçeğinde Burdur kenti acil toplanma alanlarının yeterliliğinin saptanması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 442-456.
• Cengiz, S. & Günaydın, A. S. (2021). Peyzaj metrikleri kullanılarak kentlerin mekânsal özelliklerinin ölçülmesi; Malatya Kenti. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 11(24), 1-16.
• Çalışkan, M. C. (2019). Afet yönetim planlarının uygulanabilirliğinin incelenmesi: Çorlu örneği. Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çınar, A. K., Akgün, Y. & Maral, H. (2018). Afet sonrası acil toplanma ve geçici barınma alanlarının planlanmasındaki faktörlerin incelenmesi: İzmir-Karşıyaka örneği. Planlama, 28(2), 179-200.
• EM DATA. (2023). The international disaster database. https://www.emdat.be/
• Freire, S., Aubrecht, C. & Wegscheider, S. (2013). Advancing tsunami risk assessment by improving spatio- temporal population exposure and evacuation modeling. Natural hazards, 68, 1311-1324.
• Garipağaoğlu, N. (2010). Türkiye’de kentleşmenin, kent sayısı, kentli nüfus kriterlerine göre incelenmesi ve coğrafi dağılışı. Marmara Coğrafya Dergisi, 22, 1-42.
• Gerdan, S. & Alper, Ş. (2019). Afet ve acil durumlar için belirlenmiş toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi: İzmit örneği. İdealkent, 10(28), 962-983.
• Gunaydin, A. S. & Tascioglu, S. (2021). Investigation of Historical City Centers in terms of accessibility: Case of Trabzon Castle, Turkey. Journal of Urban Planning and Development, 147(4), 05021036. https://doi.org/10.1061/(ASCE)UP.1943-5444.0000729
• Günaydın, A. S. & Yücekaya, M. (2020). The evaluation of the perceptibility and accessibility: The case of Gaziantep. ICONARP International Journal of Architecture and Planning ISSN: 2147-9380, 8(2), Article 2. https://doi.org/10.15320/ICONARP.2020.123
• Günaydin, A. S. & Yücekaya, M. (2020). Evaluation of the history of cities in the context of spatial configuration to preview their future. Sustainable Cities and Society, 102202. https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102202
• Hillier, B. (1996). Cities as movement economies. Urban design international, 1(1), 41-60.
• Hillier, B. (1998). A note on the intuiting of from: Thre issuen in the theory of design. Environment and Planning B: Planning and Desing Anniversary Issue, 37-40.
• Hillier, B. (1999). The hidden geometry of deformed grids: Or, why space syntax works, when it looks as though it shouldn’t. Environment and Planning B: Planning and Design, 26(2), 169-191. https://doi.org/10.1068/b4125
• Hillier, B. (2007). Space is the machine: A configurational theory of architecture. Space Syntax. http://discovery.ucl.ac.uk/3881/1/SITM.pdf
• Hillier, B., Hanson, J. & Graham, H. (1987). Ideas are in things: An application of the space syntax method to discovering house genotypes. Environ. Plann. B, 14, 363-385.
• Hillier, B. & Iida, S. (2005). Network and psychological effects in urban movement. Içinde A. G. Cohn & D. M. Mark (Ed.), Spatial Information Theory (C. 3693, ss. 475-490). Springer Berlin Heidelberg. https://doi.org/10.1007/11556114_30
• Hillier, B. & Lida, S. (2005). Network effects and psychological effects: A theory of urban movement. Network effects and psychological effects: a theory of urban movement, 1, 553-564.
• IFRC. (2023). What is a disaster? | IFRC. https://www.ifrc.org/our-work/disasters-climate-and-crises/what- disaster
• JICA (Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı). (2002). Türkiye Cumhuriyeti İstanbul ili sismik mikro-bölgeleme dahil afet önleme/azaltma temel planı çalışması. İstanbul: Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı ( JICA) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB).
• Jia, P., Qiu, Y. & Gaughan, A. E. (2014). A fine-scale spatial population distribution on the High-resolution Gridded Population Surface and application in Alachua County, Florida. Applied Geography, 50, 99-107.
• Kalkan, M. (2022). Uşak Kentinde Belirlenen afet ve acil durum toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi. Resilience, 6(2), 269-285.
• Kılcı, F., Kara, B. Y., & Bozkaya, B. (2015). Locating temporary shelter areas after an earthquake: A case for Turkey. European journal of operational research, 243(1), 323-332.
• Koohsari, M. J., Mavoa, S., Villanueva, K., Sugiyama, T., Badland, H., Kaczynski, A. T., Owen, N. & Giles-Corti, B. (2015). Public open space, physical activity, urban design and public health: Concepts, methods and research agenda. Health & Place, 33, 75-82. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2015.02.009
• Li, Y., Xiao, L., Ye, Y., Xu, W. & Law, A. (2016). Understanding tourist space at a historic site through space syntax analysis: The case of Gulangyu, China. Tourism Management, 52, 30-43. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2015.06.008
• Maral, H. (2016). Afet sonrası geçici yerleşim yerlerinin planlanmasındaki faktörlerin incelenmesi: Karşıyaka örneği [Yüksek Lisans]. Gediz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Maral, H., Akgün, Y., Çınar, A. & Karaveli, A. (2015). İzmir’deki Afet Sonrası Toplanma ve Acil Barınma Alanları Üzerine Bir Değerlendirme. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı.
• Özbil, A., Özer, Ö. & Kubat, A. S. (2013). Sultanahmet Meydanı’nda hareket ve algı esaslı kentsel tasarım analizi. Mimarlık, 371. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=385&RecID=3158
• Özer, Ö. & Sema, A. (2014). Walkability: Perceived and measured qualities in action. 17.
• Partigöç, N. S. (2023). Afet sonrası toplanma alanlarına yönelik kapasite yeterliliğinin değerlendirilmesi: Merkezefendi İlçesi (Denizli) örneği. Afet ve Risk Dergisi, 6(1), 128-147.
• Penn, A. (2003). Space Syntax And Spatial Cognition: Or Why the Axial Line? Environment and Behavior, 36(1), 30-65. https://doi.org/10.1177/0013916502238864
• Peponis, J. & Wineman, J. (2002). Spatial structure of environment and behavior. İçinde Handbook of environmental psychology (ss. 271-291). John Wiley & Sons Inc.
• Şenik, B. & Uzun, O. (2021). An assessment on size and site selection of emergency assembly points and temporary shelter areas in Düzce. Natural Hazards, 105, 1587-1602.
• Şentürk, E. & Erener, A. (2017). Determination of temporary shelter areas in natural disasters by gis: A case study, Gölcük/Turkey. International Journal of Engineering and Geosciences, 2(3), 84-90.
• ŞİRİN, M., & Fatih, O. (2020). Gümüşhane Şehri’nde afet ve acil durum toplanma alanlarının coğrafi bilgi sistemleri ortamında değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(44), 85-106.
• Tarabanis, K. & Tsionis, I. (1999). Using network analysis for emergency planning in case of an earthquake. Transactions in GIS, 3(2), 187-197.
• T.C. İzmir Valiliği. (2019). İl Afet ve Acil Müdürlüğü, İzmir İl Afet Müdahale Planı. https://izmir.afad.gov.tr/
• Trivedi, A. (2018). A multi-criteria decision approach based on DEMATEL to assess determinants of shelter site selection in disaster response. International journal of disaster risk reduction, 31, 722-728.
• Trivedi, A. & Singh, A. (2017). A hybrid multi-objective decision model for emergency shelter location-relocation projects using fuzzy analytic hierarchy process and goal programming approach. International Journal of Project Management, 35(5), 827-840.
• TÜİK. (2022). Kent-Kır Nüfus İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kent-Kir-Nufus-Istatistikleri- 2022-49755
• Ünal, G. (2010). Acil Lojistik Yardım Operasyonlarında (Deprem Lojistiği) Kullanılacak Bir “Model Tabanlı Lojistik Karar Destek Sistemi” Geliştirilmesi (A mathematical model based decision support system for emergency operations) [PhD]. Turkish Military Academy Defense Sciences Institutes.
• Ünal, M., & Uslu, C. (2016). GIS-Based Accessibility Analysis of Urban Emergency Shelters: The Case of Adana City. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, XLII- 2/W1, 95-101. https://doi.org/10.5194/isprs-archives-XLII-2-W1-95-2016
• Xu, W., Ma, Y., Zhao, X., Li, Y., Qin, L. & Du, J. (2018). A comparison of scenario-based hybrid bilevel and multi- objective location-allocation models for earthquake emergency shelters: A case study in the central area of Beijing, China. International Journal of Geographical Information Science, 32(2), 236-256.
• Yu, J. & Wen, J. (2016). Multi-criteria satisfaction assessment of the spatial distribution of urban emergency shelters based on high-precision population estimation. International Journal of Disaster Risk Science, 7, 413- 429.
• Zhao, L., Li, H., Sun, Y., Huang, R., Hu, Q., Wang, J. & Gao, F. (2017). Planning emergency shelters for urban disaster resilience: An integrated location-allocation modeling approach. Sustainability, 9(11), 2098.
• Zhao, X., Xu, W., Ma, Y., Qin, L., Zhang, J. & Wang, Y. (2017). Relationships between evacuation population size, earthquake emergency shelter capacity, and evacuation time. International Journal of Disaster Risk Science, 8, 457-470.
• Zhu, C., Wang, Y., Ren, W., Luo, I., Yin, Y., Xie, W. & Liu, W. (2016). The planning of green spaces to prevent and avoid Urban Disasters in Dujiangyan, Vol. 17, Number 46, p. 27.1-27.6.