Okul Öncesi Eğitim Yapılarının Sürdürülebilir Mimari Yaklaşım ile Analizi: Konya Selçuklu’da İki Örnek

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 277 - 301, 30.07.2024

Mine Sungur

https://doi.org/10.30785/mbud.1382686

Öz

Çalışma kapsamında Konya ili, Selçuklu ilçesinde yer alan biri devlet, diğeri özel bir kuruma bağlı olan ekolojik yaklaşımı benimsemiş iki anaokulu seçilmiştir. Örneklem okulların herhangi bir sürdürülebilir mimari sertifikası olmasa bile ekolojik yaklaşımı benimsemiş olması açısından seçilmelerinde etkili olmuştur. Çalışma metodolojisi üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama; kaynak taramasıdır. İkinci aşama; alan çalışması olarak seçilen yapılarla ilgili gözlem, görüşme, fotoğraflama, ölçü alma gibi eylemlerin gerçekleştiği saha çalışmasıdır. Son aşama ise ekolojik, sosyal ve ekonomik sürdürülebilir mimari bileşenlerin örneklem okullarda mevcudiyetinin tespit edilerek, iyileştirmeye yönelik önerilerin sunulduğu değerlendirme aşamasıdır. Sonuç olarak yapıların sürdürülebilir mimari yaklaşımıyla inşa edilmesi çevreye duyarlı toplumların temeli için gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, çevresel bilinç, okul öncesi eğitim yapıları, sürdürülebilir mimari.

Examining Preschool Education Buildings with Sustainable Architectural Approach: Two Examples in Konya, Selçuklu

Öz

Within the scope of the study, two kindergartens that use an ecological approach and are located in the Selçuklu district of Konya province—one connected to the state and the other to a private institution—were chosen in this regard. Even though the sample schools did not have any sustainable architecture certificates, they were selected because they adopted an ecological approach. Three steps make up the study methodology. The source scanning phase is the first. The second phase, the field study, entails gathering information about the structures chosen for the field study through observation, interviews, photography, and measurement. The evaluation stage is the final step, during which it is determined whether the model schools have ecologically, socially, and economically sustainable architectural elements, and recommendations for improvement are made. As a result, building buildings with a sustainable architectural approach is necessary for the foundation of environmentally sensitive societies.

Anahtar Kelimeler

Child, environmental awareness, preschool education buildings, sustainable architecture.

Kaynakça

• Al-Mashaqbeh, S. N. (2022). Toward sustainable school design. Arab Journal for Scientific Publishing (AJSP). ISSN: 2663-5798, 8-28. Access Address (05.07.2023): https://www.ajsp.net/research/Toward%20Sustainable%20School%20Design.pdf
• Atasoy, E. (2006). Çevre için eğitim ve çocuk doğa etkileşimi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Aydin, D. & Okuyucu, S. E. (2009). Yeniden kullanıma adaptasyon ve sosyo-kültürel sürdürülebilirlik bağlamında Afyonkarahisar millet hamamının değerlendirilmesi. Megaron 4 (1), 1-14.
• Children’s House Dragen. (2012). Access Address (17.02.2024): https://www.cfmoller.com/p/Childrens-House- Dragen-i2380.html
• Cömert, D. (2004). Erken çocukluk eğitiminde çevre bilincinin geliştirilmesi, Yaşadıkça Eğitim, 81, 24-28.
• Çabuk, B. (2003). Okulöncesi dönemde çevre eğitimi: Proje yaklaşımı, Yaşadıkça Eğitim. 77: 29-33, Access Address (05.07.2023): https://dspace.ankara.edu.tr.
• Des Jardins, J. R. (2006). Çevre Etiği: Çevre Felsefesine Giriş. (Çev.: Ruşen Keleş). Ankara: İmge Kitabevi.
• Doğan, M. & Akaydın, G. (2000). Ulusal gündem 21; Türkiye’de fen eğitimi programları ve çevre eğitimi, 4. Fen Bilimleri Eğitim Kongresi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 82-85.
• Dorsey, J. & L'Esperance, C. (2000). Sustainable design guidelines for the construction of new facilities and the renovation of existing structure. USA: Education Resources Information Center (ERIC) Access Address (29.05.2023): http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED454689.pdf,
• Evran, A., (2012). Sürdürülebilir yapım ve eğitim binaları üzerine bir araştırma, (Unpublised Master’s Thesis). Access Address (25.08.2023): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Uludağ University, Bursa.
• Gelder, J. (1998). Teaching environmentally sustainable design in schools, PEB Exchange, Programme on Educational Building, No. 1998/09, OECD Publishing, Paris. Access Address (11.07.2023): https://doi.org/10.1787/484581157383.
• Geray, C. (1997). Çevre için eğitim, İnsan, Çevre, Toplum (Ed: Rusen Keles). Ankara: İmge Kitapevi, 323-341.
• Glaser, B. G. & Strauss, A. L. (1967). The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. Chicago: Adline Publishing Company.
• Google Map, (2023). Access Address (18.08.2023): https://www.google.com/maps.
• Government Architect New South Wales (2018). Better placed, environmental design in schools, nsw government, Education School Infrastructure, Access Address (06.07.2023): https://www.governmentarchitect.nsw.gov.au/resources/ga/media/files/ga/manuals-and guides/better- placed-environmental-design-in-schools-2018-10-29.pdf
• Göka, E. (1997). Çevre olarak dünyamız, çocuk ve çevre. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, 47-59.
• Göktekin, E. (2015). Sürdürülebilir okul binalarının tasarımı, Access Address (13.05.2023): http://surdurulebilir- mimari.blogspot.com/2015/01/surdurulebilir-okul-binalarnn-tasarm.html
• Gültekin, A. B., Aruntaş, H. Y. & Gün, B. (2014). 4306 sayılı kanun kapsamında ilköğretim okul binalarının mekânsal yeterliliklerinin incelenmesi: Ankara örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34 (1), 43-61. DOI: 10.17152/gefd.10735.
• Haktanır, G. & Çabuk, B. (2000). Okul öncesi dönemdeki çocukların çevre algıları. Ankara: IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Bildiriler Kitabı, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 76-81.
• Kalemci, F. (1998). Okulöncesi eğitim kurumlarının çevre düzenlemesi ve çalışan eğitimci personelin nitelikleri yönünden incelenmesi. Ankara: Aydoğdu Ofset.
• Kandemir, Y. (2015). Devlet Okulu öğretmenlerinin özel okullara ilişkin tutumlarının incelenmesi, (Unpublised Master’s Thesis). Access Address (10.02.2023): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Yeditepe University, İstanbul.
• Karadayı, T., Yüksek, İ. & Tunçbiz, İ. (2017). İlkokul binalarının ekolojik açıdan iyileştirilmesi: İstanbul tuzla tapduk emre ilkokulu örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 22-33. https://doi.org/10.29048/makufebed.270690
• Kaya, P. & Kaya, B. (2019). Sürdürülebilir mimarlık anlayışının bahriye üçok anaokulu örneklem alanı üzerinden analizi, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication (TOJDAC) 9(1) ISSN: 2146-5193, 28-41. DOI: 10.7456/10901100/005
• Kayıhan, K.S. & Tönük, S. (2008). Sürdürülebilir temel eğitim binası tasarımı bağlamında arsa seçimi ve analizi konusunun irdelenmesi, Megaron (3) 2, 137-154.
• Kayıhan, K. S & Tönük, S. (2010). Sürdürülebilirlik bilincinin inşa edileceği binalar olma yönü ile temel eğitim okulları. Uluslararası Sürdürülebilir Yapılar Sempozyumu, Ankara.
• Kim, J. J. & Rigdon, B. (1998). Sustainable architecture module: ıntroduction to sustainable design. national pollution prevention center for higher education. Michigan: The University of Michigan, 8-15.
• Kocakurt, Ö. & Güven, S. (2005). Çevre, aile ve çocuk, Eğitim ve Bilim. 30 (135). Access Address (31.07.2023): http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5049/1267
• Kocabaş, İ. & Bademcioğlu, M. (2017). A comparative analysis of the certification systems of green schools, Energy and Sustainability VII, 187-199. DOI: 10.2495/ESUS170181
• LEED Certified in Turkey Buildings, (2022, 8, November) Access Address (13.02.2024): https://www.xn-- leedsertifikas-jgc.com/turkiyede-leed-sertifikali-binalar/
• Mehrabansehgonbad, Z., Falahatdoost, S. & Mohammadkhani, A. (2019). Requirements of designing a kindergarten based on green architecture, Science Arena Publications Specialty Journal of Architecture and Construction, 5 (1), 44-51. ISSN: 2412-740X
• Ministry of National Education (2012). Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara: Milli Eğitim.
• Morelli, J. (2011). Environmental sustainability: a definition for environmental professionals. Journal of Environmental Sustainability, 1(1): 1-9. DOI: 10.14448/jes.01.0002
• Murphy, C. & Thorne, A. (2010). Health and Productivity Benefits of Sustainable Schools: A Review, England: IHS Brepress.
• Newton, C., Wilks, S. & Hes, D. (2009). Educational sustainability, pedagogy and space. Open House International, 34(1), 17-25.
• Nair, P., & Fielding, R. (2013). The language of school design: Design patterns for 21st century schools (3rd ed.).USA: Minneapolis.
• Nazlıoğlu, M. D. (1991). Çevre duyarlılığı ve eğitim. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi 2 (4), 6-8. Access Address (17.08.2023): https://dergipark.org.tr/tr/pub/atad/issue/53059/702711
• Oktay, A. (1999). Yaşamın sihirli yılları: okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon Yayınları, 17-26.
• Özçevik, Ö., Ertekin, Ö., Eyüboğlu, E., Oğuz, M., Akbulut, A., Çelik, Ö., Sandıkçı, N., Kantemir, M. (2018). Sürdürülebilirlik, kentsel form, kentsel dönüşüm ve yeşil sertifika sistemleri ilişkisi üzerine bir değerlendirme: Ulusal Yeşil Sertifika YeS_TR Deneyimi, “DeğişKent” Değişen Kent, Mekân ve Biçim. Türkiye Kentsel Morfoloji Araştırma Ağı II. Kentsel Morfoloji Sempozyumu, Access Address (15.02.2024):https://www.researchgate.net/publication/328734061_Surdurulebilirlik_Kentsel_FoKentsel_Donusu m_ve_Yesil_Sertifika_Sistemleri_Iliskisi_Uzerine_Bir_Degerlendirme_Ulusal_Yesil_SrtifikaYeSTR_Deneyimi.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Poyraz, H., & Dere, H. (2003). Okul öncesi eğitimin ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ramli, N. H., Masri, M. H., Taib, M. Z. H. M., & Hamid, N. A. (2012). A comparative study of green school guidelines. In Procedia-Social and Behavioral Sciences 50, 462–471). http://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.08.050.
• Reid, D. (1995). Sustainable development: an introductory guide. Scotland: Earthscan Publications Ltd.
• Sakınç, E. (2006). Sürdürülebilirlik Bağlamında Mimaride Güneş Enerjili Etken Sistemlerin Tasarım Ögesi Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım, (Unpublised Phd’s Thesis). Access Address (20.09.2023): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Yıldız Teknik University, İstanbul.
• Sev, A. (2009). Sürdürülebilir Mimarlık, İstanbul: YEM Yayınları, Güzel Sanatlar Matbaası.
• Shahli, F. M. & Akasah, Z. A. (2019). Green design for the comfort environment of kindergarten building in Malaysia: a review, IOP Conference Series: Materials Science and Engineering (601), doi:10.1088/1757- 899X/601/1/012020.
• Sivri Gökmen, H. (2012). Çevre duyarlı mimarlık, sürdürülebilir okul örneklerine bir bakış, Mimarlık Dergisi, 368.
• Sungur, M. (2023). Personal Photo Archive.
• Şahin, B. E. & Dostoğlu, N. (2015). Okul binaları tasarımında sürdürülebilirlik, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 20 (1), 75-91. https://doi.org/10.17482/uujfe.54815
• Şahin, E. (2005). Okul Öncesi Eğitimi, Ankara: Ani Yayıncılık.
• Şen, H., Kaya, A. & Alparslan, B. (2018). Sürdürülebilirlik üzerine tarihsel ve güncel bir perspektif, Ekonomik Yaklaşım, 29 (107): 1-47. DOI:10.5455/ey.39101
• Tavşan, F. &Yanılmaz, Z. (2019). Eğitim yapılarında sürdürülebilir yaklaşımlar, STD ARALIK, 359-383 e-ISSN 2149 – 6595). Access Address (17.02.2023): https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/903057
• Tonguç, B. (2012). Sürdürülebilir tasarımın okul öncesi eğitim yapıları örneğinde irdelenmesi, (Unpublised Master’s Thesis). Access Address (11.02.2024): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Kocaeli University, Kocaeli.
• Tonguç, B. & Özbayraktar, M. (2017). Sürdürülebilir okul öncesi eğitim yapılarının sosyal ve kültürel sürdürebilirlik açısından incelenmesi, Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 2(1), 27-46. https://doi.org/10.26835/my.299396
• Turaşlı, N., (2007). Okul öncesi eğitime giriş, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Turkey's education-training statistics announced (2020, 5, September). Hürriyet Gazetesi. Access Address (17.01.2023): https://www.hurriyet.com.tr/egitim/turkiyenin-egitim-ogretim-istatistiklerini-aciklandi-41603792
• Türküm, S. (2006). Çağdaş toplumda çevre sorunları ve çevre bilinci, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, 163-182. Access Address (18.07.2023): https://silo.tips/download/ada-toplumda-evre-sorunlar-ve-evre-bilinci
• Ural, S. (1993). Okulöncesi dönemde çevre için eğitim, Çevre Eğitimi. Ankara: Türkiye Çevre Eğitim Vakfı Yayınları.
• Utkutuğ, G. (2011). Sürdürülebilir bir geleceğe doğru mimarlık ve yüksek performanslı yeşil bina örnekleri. X. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, İzmir, 13/16 Nisan 2011, (s.1517-1538).
• Uysal, F. (2006). Okulöncesi çocuk eğitim merkezlerinde iç ve dış mekân organizasyonlarının eğitim yaklaşımları çerçevesinde incelenmesi. (Unpublised Master’s Thesis). Gazi University, Ankara. Access Address (12.08.2023):https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ünal, S., Mançuhan, E. & Soyar, A. (2001). Çevre bilinci, bilgisi ve eğitimi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
• Vivien, F. D. (2008). Sustainable development: an overview of economic proposals. Surveys and Perspectives Integrating Environment and Society, 1(2): 1-8. Access Address (01.08.2023):http://journals.openedition.org/sapiens/227
• Yağlıkara, S. (2006). Okulöncesi dönem çocuklarına çevre bilinci kazandırmada fen ve doğa etkinliklerinin etkileri konusunda öğretmen görüşleri. (Unpublised Master’s Thesis). Access Address (16.07.2023): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Anadolu University, Eskişehir.
• Yaman, Z. (2021). Öğrenci ve ebeveynlerin özel okul tercihlerinde plasebo pazarlaması. The Journal of International Education Science, 8 (29), 297-307. DOI:10.29228/INESJOURNAL.54702
• Yanılmaz, Z. & Tavşan, F. (2021). Sürdürülebilir eğitim yapılarında konfor koşullarına ilişkin kullanıcı görüşleri, The Journal of Graduate School of Natural and Applied Sciences of Mehmet Akif Ersoy University 12(2): 240-254. https://doi.org/10.29048/makufebed.928538
• Yavuzer, H. (2002). Çocuk eğitimi el kitabı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 14.basım.
• Yıldız, K., Sipahioglu, Ş. & Yılmaz, M. (2000). Çevre bilimi. Ankara: Gündüz Eğitimi ve Yayıncılık.
• Yurtgün, H. Ö. & Çınar, H. (2023). A new approach to the space design process in the interior architecture basic design studio. Journal of Architectural Sciences and Applications, 8 (1), 290-300. Access Address (03.09.2023): https://doi.org/10.30785/mbud.1194031.
• Yürekli, H. & Yürekli, F. (1999). İlköğretim: bina da bir öğretmendir. Yapı Dergisi, 216, 67-71.
• Zhang, Y., Wang, W., Wang, Z., Gao, M., Zhu, L. & Song, J. (2021). Green building design based on solar energy utilization: Take a kindergarten competition design as an example. International Conference on Energy Engineering and Power Systems (EEPS2021), China.
• Zurita, V. (2008). Towards Whole School Sustainability: A view from London Schools, London: Government Office for London. Access Address (5.07.2023): http://www.londonsustainableschools.org/uploads/1/5/7/4/15747734/towards_whole_school_sustai1.pdf