Proje Yaklaşımı Temelli Hazırlanan Farklı Kültürleri Tanıma Etkinliklerinin Uygulanması: Bir Eylem Araştırması

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 50 - 69, 20.12.2023

Betül Sürek , İlknur Tarman

https://doi.org/10.52826/mcbuefd.1332313

Öz

Bu çalışmada; proje yaklaşımı temelli hazırlanan farklı kültürleri tanıma etkinliklerinin Okul Öncesi Eğitim Programında yer alan “farklı kültürel özellikleri açıklama ve farklılıklara saygı gösterme” kazanımlarına ulaşmada, çocukların farkındalıklarının arttırılmasına yönelik etkilerini incelemek amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden Eylem Araştırması Modeli kullanılmıştır. Çalışma grubu bir anaokulunda öğrenim görmekte olan 5 yaşındaki 20 çocuktan oluşmaktadır. Çalışmada proje yaklaşımının ögeleri olan tartışma, alan çalışmaları, araştırma, temsil ve sergileme kapsamında aile katılımı etkinlikleri, drama, müzik ve sanat etkinlikleri gibi uygulamalar yapılmış ve proje yaklaşımının önemli bir unsuru olan okul dışı öğrenme ortamlarından faydalanılarak alan gezileri düzenlenmiştir. Veriler gözlem, görüşme, doküman, sesli ve görsel materyaller aracılığıyla toplanmıştır. Toplanan veriler betimsel analiz ve doküman analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak proje yaklaşımı temel alınarak hazırlanmış olan uygulamaların okul öncesi çocuklarının kendi kültürünü tanıma, farklı kültürleri tanıma, ülkelerin ortak ve farklı değerleri olduğunu kavrama, farklılıklara saygı konusunda farkındalık kazanmalarında etkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çokkültürlülük, Eylem araştırması, Okul öncesi dönem, Proje yaklaşımı

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Implementation of Recognition of Different Cultures Activities Based on Project Approach: An Action Research

Öz

The aim of this study is to examine the effects of the activities of recognizing different cultures, prepared based on the project approach, on raising children's awareness in reaching the achievements of "explaining different cultural characteristics and respecting differences" in the Preschool Education Program. In the study, the Action Research Model, one of the qualitative research methods, was used. The study group consists of 20 children studying in a kindergarten. In the study, practices such as family participation activities, drama, music and art activities were implemented, and field trips were organized. Data were collected through observation, interviews, documents, audio and visual materials. The collected data were analyzed using descriptive and document analysis methods. As a result, it has been determined that the applications prepared based on the project approach are effective in getting preschool children to know their own culture, to recognize different cultures, to understand that countries have common and different values, and to gain awareness about respect for differences.

Anahtar Kelimeler

Multiculturalism, Action research, Preschool period, Project approach

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Aktın, K., Karakaya, M., Türk, Z., & Aslan, Y. (2015). Okul öncesi dönemde farklı kültürlerin öğretimine yönelik uygulamalı bir çalışma. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 258-277.
• Angın, D.E., & Arı, R. (2014). Proje temelli eğitim programının 60-71 aylık çocukların kavram gelişimine etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 22-34.
• Arıkan, A. (2020). Dezavantajlılık bağlamında proje yaklaşımı: Öğretmenler, çocuklar ve ailelerin deneyimleri. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(1), 106-134. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202041215
• Arıkan, A., & Kimzan, İ. (2016). Okul öncesi eğitimde proje yaklaşımı: Ağaç bilimcilerin araştırmaları projesi. İlköğretim Online, 15(2), 498-528. http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.37190
• Başarır, F., Sarı, M., & Çetin, A. (2014). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitim algılarının incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(2), 91-110.
• Bedir, D., Aktan Kerem, E., & Alyüz, S. (2006, Kasım). Çokkültürlülük temasının erken çocukluk döneminde kazandırılmasına yönelik bir proje çalışması. 3. Uluslararası Çocuk ve İletişim Kongresi ve 3. Uluslararası Çocuk Filmleri Festivali ve Kongresi Bildirileri, İstanbul, Türkiye.
• Cırık, İ. (2008). Çok kültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 27-40.
• Creswell, J. W. (2005). Research design: qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Çağlar Kabacık, S., & Deretarla Gül, E. (2016). Anasınıfına devam eden çocukların sebzelere ilişkin tepkilerinin incelenmesi: Proje yaklaşımı örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2323-2334.
• Çetingöz, D. (2017). Okul öncesi dönemde sosyal çevre konusunda uygulanan proje yaklaşımlı eğitim. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 7 (14), 109-123. doi: 10.13114/MJH.2017.351
• Daysal Ersoy, D. (2011). Erken çocukluk döneminde sosyo-kültürel eğitim: Ünlü Türk büyükleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Derince, Z. M., & Özgen, B. (2015). Eylem araştırması. F. N. Seggie, Y. Bayyurt (Ed.), Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları, içinde (s. 146-161). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Derman-Sparks, L., & Edwards, J. O. (2010). Anti-bias education for young children and ourselves. Washington, DC: National Association for the Education of Young Children.
• Ekmişoğlu, M. (2007). Erken çocukluk döneminde farklılıklara saygı kavramı hakkında öğretmen görüşlerinin incelenmesi ve farklılıklara saygı ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Erol, A., & Gülay Ogelman, H. (2021). Proje yaklaşımına dayanan aile katılımlı çevre eğitimi programının 5-6 yaş çocuklarının çevreye yönelik tutumlarına etkisinin incelenmesi. Milli Eğitim, 50 (232), 133-160. https://doi.org/10.37669/milliegitim.737551
• Gay, G. (1994). A synthesis of scholarship in multicultural education. Washington, DC: Urban Monograph Series. Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Işıkçı Başkaya, G., Alisinanoğlu, F., Demircan, H.Ö., & Tahta, F. (2020). Erken çocukluk dönemi öğretmenlerinin çok kültürlülüğe dair bakış açıları ve uygulamaları üzerine bir inceleme. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4 (2), 9-29. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202042223
• Johnson, A.P. (2014). Eylem araştırması el kitabı. (Y.Uzuner ve M.Özten Anay, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Katz, L., & Chard, S. C. (2000). Engaging children’s minds: The project approach. Stamford, CT: Ablex Publishing Corporation.
• Kok, X. W., & Yang, W. (2021). ‘Quilting’a play-based anti-bias curriculum for very young children: The Mosaic Approach. European Early Childhood Education Research Journal, 30(1), 1-25. http://dx.doi.org/10.1080/1350293X.2021.2009534
• Kuru Turaşlı, N. (2012). Intercultural approach in early childhood education. Journal of Education and Future, 1, 37- 47.
• Kendall, F. E. (1983). Diversity ın the classroom: a multicultural approach to the education of young children. Early Childhood Education Series. New York: Teacher College Press.
• Metin, Ş., & Aral, N. (2016). Proje yaklaşımına dayalı eğitimin beş yaş (60-72 ay) çocuklarının görsel algılarına etkisinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 41(186), 149-162. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2016.4594 Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitim programı. http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
• Murray, J. (2012). Learning to live together: An exploration and analysis of managing cultural diversity in centre- based early childhood development programmes. Intercultural Education, 23(2), 89-103. https://doi.org/10.1080/14675986.2012.686019
• Nguyen, A. (2022). “Children have the fairest things to say”: Young children’s engagement with anti-bias picture books. Early Childhood Education Journal, 50(5), 743-759.https://doi.org/10.1007/s10643-021-01186-1
• Obalı, H. (2009). Okul öncesi eğitimi almakta olan altı yaş grubu çocuklarına verilen proje yaklaşımıyla beslenme eğitiminin beslenme bilgi düzeyine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Önder, A., & Unutkan Polat, Ö. (2007). Mısır’ı ülke ve kültür olarak 5-6 Yaş çocuklarına tanıtan eğitim programının etkisi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 27-35.
• Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Mesut B. ve Selçuk Beşir D, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
• Perkins, D. M., & Mebert, C. J. (2005). Efficacy of multicultural education for preschool children: A domain-specific approach. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36(4), 497–512. https://doi.org/10.1177/0022022105275964
• Polat, Ö. (2007). Çin’i ülke ve kültür olarak 5-6 yaş çocuklarına tanıtan eğitim programının etkisinin deneysel olarak incelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 26(26), 155-162.
• Polat, Ö., & Önder, A. (2006). Çokkültürlü eğitime bir örnek: Hindistan’ı 5-6 yaş çocuklarına ülke ve kültür olarak tanıtan bir eğitim programının etkililiğinin incelenmesi. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi III. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu, Çanakkale, Türkiye.
• Polat, Ö., & Özkabak Yıldız, T. (2018). 5-6 yaş grubu için geliştirilen aile katılımlı farklılıklara saygı programının çocukların farklılıklara saygı düzeyine etkisinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(4), 389-403. https://doi.org/10.17244/eku.466812
• Simangan, K. P. (2012). The effect of implementing culturally relevant and anti-bias activities with young children in a preschool classroom (Master’s Thesis). University of Washington, ABD.
• Şahin, F., Güven, İ., & Yurdatapan, M. (2011). Proje tabanlı eğitim uygulamalarının okul öncesi çocuklarında bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 157-176.
• Şallı, D., Dağal, A.B., Küçükoğlu, E.K., Niran, Ş.S., & Tezcan, G. (2013). Okul öncesinde geri dönüşüm kavramı: Aile katılımlı proje tabanlı bir program örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 234-241.
• Şentuna, A.B. (2011). Okul öncesi eğitim alan 48-60 aylık çocukların farklı kültürleri tanımalarının dünyadaki farklı kültürlere karşı bakış açılarında yaratacağı farkların incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tarman, B., & Tarman, İ. (2011). Developing effective multicultural practices: A case study of exploring a teacher’s understanding and practices. The Journal of International Social Research, 4(17), 573-593.
• Taştekin, E., Bozkurt Yükçü, Ş., İzoğlu, A., Güngör, İ., Işık Uslu, A.E., & Demircioğlu, H. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının ve algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 2 (1), 2-20.
• Tuzcuoğlu, N., & Tunç, A.B. (2014). Aile katılımlı proje tabanlı öğrenme yaklaşımının 60-72 aylık çocukların farklı kültürlere bakış açısına etkisinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (7), 510-521. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.405
• Üner, E. (2011). Okul öncesi eğitim programındaki 36-72 aylık çocuklara farklılıklara saygı eğitimi kazandırmanın öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Ünsal, F.Ö., Yıldız T.Ö., Küçükoğlu, E.K., & Dağal A.B. (2013). Dikkat burası İstanbul!: Okul öncesinde aile katılımlı proje tabanlı bir program örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 263-270.
• Vandenbroeck, M. (2007). Beyond anti‐bias education: Changing conceptions of diversity and equity in European early childhood education. European Early Childhood Education Research Journal, 15(1), 21– 35. http://dx.doi.org/10.1080/13502930601046604
• Yalçın, F., & Tekbıyık, A. (2013). GEMS tabanlı etkinliklerle desteklenen proje yaklaşımının okul öncesi eğitimde kavramsal gelişime etkisi. Turkish Studies, 8(9), 2375-2399. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5574
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız Bıçakçı, M., & Gürsoy, F. (2010). Proje yaklaşımına dayalı eğitimin altı yaş çocuklarının gelişimine etkisinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (1), 307-316.