COVID- 19 PANDEMİSİNİN BDS 570 İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ STANDARDI KAPSAMINDA BİST’TE İŞLEM GÖREN ŞİRKETLERİN DENETİM RAPORLARINA ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 66, 171 - 194, 06.04.2022

Zeynep Yaroğlu , Ganite Kurt

https://doi.org/10.55322/mdbakis.982862

Cited By: 2

Öz

2019 Aralık ayında Çin Halk Cumhuriyeti’nde ortaya çıkan ve Mart 2020’de Dünya Sağlık Örgütü
tarafından pandemi ilan edilen COVID-19, küresel ekonomiyi derinden etkileyerek tüm sektörler
üzerinde yüksek düzeyde belirsizlik doğurmaktadır. Belirsizlik ortamı sonsuz ömre sahip şirketlerin
faaliyetlerini sürdürebilmesi varsayımı üzerinde şüphe oluşturarak, işletmenin sürekliliği esasına dikkatleri
çekmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, COVID-19 pandemi döneminde ortaya çıkan
önemli belirsizliklerin BDS 570 İşletmenin Sürekliliği Standardı kapsamında bağımsız denetim raporlarına
olan etkilerinin araştırılmasıdır. Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren toplam 391 halka açık
şirketin 30.06.2020 tarihli ara dönem sınırlı denetim raporları ve 31.12.2020 tarihli bağımsız denetim
raporları çalışma kapsamına dahil edilmiş ve nitel araştırma tekniklerinden dökümantasyon yöntemi
yoluyla incelenmiştir.
Araştırma bulguları, halka açık şirketlerden 38’inin 2020 yılı sınırlı denetim raporlarında COVID-19
ve etkileri ile ilgili açıklamaya yer verilirken ve/ veya ilgili finansal tablo dipnotlarına dikkat çekilirken, 391 şirketten yalnızca yüzde birinin sınırlı denetim raporunda işletmenin sürekliliği esası ile ilgili
ciddi şüphe oluşturan önemli bir belirsizliğin bulunduğu sonucuna varıldığını göstermektedir. 2020
yılı bağımsız denetim raporlarından ise 69’unun COVID-19 pandemisi nedeniyle ortaya çıkan çeşitli
olay ve şartlara dikkat çektiği ve işletmenin sürekliliğini devam ettirme kabiliyeti ile ilgili ciddi şüphe
oluşturabilecek önemli bir belirsizliğin mevcudiyetini üç bağımsız denetim raporunun açıkladığı
anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, işletmenin sürekliliği, BDS 570, önemli belirsizlik, denetim raporu, kilit denetim konuları

EFFECTS OF COVID- 19 PANDEMIC ON THE AUDIT REPORTS OF THE COMPANIES LISTED IN BIST WITHIN THE CONTEXT OF ISA 570 GOING CONCERN

Öz

COVID-19 emerged in the People’s Republic of China in December 2019 and was declared a pandemic
by the World Health Organization in March 2020. The pandemic deeply affects the global economy
and raises a high level of uncertainty on all sectors. The uncertainty environment draws attention to
the going concern basis of accounting by creating doubts over the assumption that companies have an
eternal life. In this context, the aim of the study is to investigate the effects of significant uncertainties
that emerged during the COVID-19 pandemic on independent audit reports and reports on the review
within the scope of ISA 570 Going Concern. Reports on the review of the interim financial statements
and independent audit reports of 391 publicly traded companies operating in Borsa Istanbul for the
financial year 2020 are included in the scope of the study and examined through the documentation
method, one of the qualitative research techniques.
Research findings show that 38 out of 391 reports on the review of the interim financial statements for
2020 include and/or draw attention to disclosures about COVID-19 and its effects. Only one percent
of the reports on the review conclude that a material uncertainty related to COVID-19 that may cast
significant doubt on the entity’s ability to continue as a going concern exists. Independent auditors of
69 publicly traded companies communicate a matter or matters that arose due to the COVID-19 pandemic
for 2020. However, three independent audit reports concluding a material uncertainty that may
cast serious doubt on the ability of the entity to continue as a going concern is observed.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, going concern, ISA 570, material uncertainty, audit report, key audit matters

Kaynakça

• Accountancy Europe (2020, Mart 20). Coronavirus crisis: implications on reporting and auditing. Erişim Tarihi: 10.04.2021, https://www.accountancyeurope.eu/publications/coronavirus-crisis-implications-on-reporting-and-auditing/
• Adana, B. A. ve Özbirecikli, M. (2020). Bağımsız denetim sürecinin Covid-19 salgınının etkileri açısından değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 2080-2093.
• Akdoğan, N. ve Aydın, H. (1987). Muhasebe Teorileri, Gazi Üniversitesi Yayın No: 98, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayın No: 44. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Anadolu Ajansı (2020, Mart 11). Dünya Sağlık Örgütü yeni tip koronavirüsü küresel salgın ilan etti. Erişim Tarihi: 17.02.2021, https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/dunya-saglik-orgutu-yeni-tip-koronavirusu-kuresel-salgin-ilan-etti/1762600
• Arnold C. (2020). Summary of Covid-19 Audit Considerations. Erişim Tarihi: 28.04.2021, https://www.ifac.org/knowledge-gateway/supporting-international-standards/discussion/summary-covid-19-audit-considerations
• Cavlak, H. (2020). Covid-19 pandemisinin finansal raporlama üzerindeki olası etkileri: BİST 100 Endeksi’ndeki işletmelerin ara dönem finansal raporlarının incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2020 Özel Sayı, 143-168.
• Crucean, A. C. ve Hategan, C. D. (2021). Effects of the Covid-19 Pandemic estimated in the financial statements and the auditor's report. Audit Financiar, 14 (161), 105-118.
• Çil Koçyiğit, S., Güngör Tanç, Ş. ve Elitaş, B. L. (2018). İşletmenin sürekliliği ve bağımsız denetçi raporlarının Türkiye Bağımsız Denetim Standartları (BDS 570 ve BDS 700) açısından incelenmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış, (53), ss.143-162.
• Deloitte (2020a). COVID-19 financial reporting trends - different news or more of the same? Financial Reporting Alert, 20-5. Erişim Tarihi: 03.02.2021, https://dart.deloitte.com/USDART/home/publications/deloitte/financial-reporting-alerts/2020/covid-financial-reporting-trends-sep-20
• Deloitte (2020b). Financial reporting considerations related to COVID-19 and an economic downturn, Erişim Tarihi: 01.02.2021, https://dart.deloitte.com/USDART/home/publications/deloitte/financial-reporting-alerts/2020/financial-reporting-considerations-economic-downturn-covid#SL630882441-519762
• Dohrer, B. ve Mayes, C. (2020, Mayıs 15). Auditing during COVID-19: 6 areas to focus on. Journal of Accountancy, Erişim Tarihi: 30.04.2021, https://www.journalofaccountancy.com/issues/2020/may/auditing-during-coronavirus-pandemic.html
• Dohrer, B. ve Tysiac, K. (2020, Nisan 3). Going concern tips for auditors during the pandemic, Journal of Accountancy, Erişim Tarihi: 30.11.2020, https://www.journalofaccountancy.com/news/2020/apr/going-concern-tips-for-auditors-during-coronavirus-pandemic.html
• Dünya Bankası (2020, Kasım). Recovery from the Pandemic Crisis: Balancing Short- Term and Long- Term Concerns. Research Development, Erişim Tarihi: 18.02.2021, https://www.google.com/url?sa=t&rct =j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjChai72cDtAhVDCRAIHePqBhIQFjACegQIBxAC&url=http%3A%2F%2Fpubdocs.worldbank.org%2Fen%2F518601605539084074%2FRecovery-from-the-Pandemic-Crisis-11-November-2020-REV.pdf&usg=AOvVaw1kBEtm N83pLR4SjGq4ZzCd
• IAASB (2020a). Going concern in the evolving environment- audit considerations for the impact of COVID-19, Erişim Tarihi: 30.11.2020, https://www.ifac.org/system/files/publications/files/IAASB-Staff-Alert-Going-Concern-April-2020.pdf
• IAASB (2020b). Auditor Reporting in the Current Evolving Environment Due to COVID-19, Erişim Tarihi: 25.04.2021, https://www.ifac.org/system/files/publications/files/Staff-Alert-Auditor-Reporting-Final.pdf?utm_source=IFAC+Main+List&utm_campaign=87173fe1a0-EMAIL_CAMPAIGN_2018_11_15_07_08_COPY_01&utm_medium=email&utm_term=0_cc08d67019-87173fe1a0-80438125
• IFRS (2021). Going concern -a focus on disclosure, Erişim Tarihi: 25.05.2021, https://cdn.ifrs.org/content/dam/ifrs/news/2021/going-concern-jan2021.pdf?la=en
• IMF (2020, Ekim). World economic outlook: A long and difficult ascent, Erişim Tarihi: 10.02.2021, https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2020/09/30/world-economic-outlook-october-2020
• KGK (2020). COVID-19 salgınının yürütülen bağımsız denetimlere etkisi. Erişim Tarihi: 12.02.2021, https://www.kgk.gov.tr/ContentAssignmentDetail/4657/COVID-19-Sa
• KGK (2019). Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi (BDS 701). Erişim Tarihi: 10.06.2021, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2021_Seti/BDS%20701.pdf
• KGK (2020). Bağımsız Denetçi Raporunda Olumlu Görüş Dışında Bir Görüş Verilmesi (BDS 705). Erişim Tarihi: 15.06.2021, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2021_Seti/BDS%20705.pdf
• KGK (2020). Bağımsız Denetçi Raporunda Yer Alan Dikkat Çekilen Hususlar ve Diğer Hususlar Paragrafları Standardı (BDS 706). Erişim Tarihi: 18.06.2021, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2021_Seti/BDS%20706.pdf
• KGK (2018) Finansal Tabloların Sunuluşu (TMS 1). Erişim Tarihi: 05.05.2021, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS_TFRS_Setleri/2021/K%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1_Kitap/TMS%201(1).pdf
• KGK (2020). İşletmenin Sürekliliği (BDS 570). Erişim Tarihi: 18.01.2021, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TDS/TDS_2021_Seti/BDS%20570.pdf
• Köse, T. ve Ağdeniz, Ş. (2020). COVID-19 salgınının BDS 570 İşletmenin Sürekliliği Standardının uygulama sürecine etkileri. Mali Çözüm Dergisi, 30, ss.69-94.
• KPMG (2020a). İş dünyası gözünden COVID-19'un etkileri anketi vol- 2. KPMG Türkiye Strateji ve Operasyonlar Danışmanlığı Çalışmaları, Erişim Tarihi: 5.02.2021, https://home.kpmg/tr/tr/home/gorusler/2020/06/is-dunyasi-gozunden-covid-etkileri-vol2.html
• KPMG (2020b). Impact of COVID-19 on the going concern assessment and disclosures, Erişim Tarihi: 06.02.2021, https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2020/03/covid-19-going-concern-3a.html
• KPMG. COVID-19: Financial reporting. Erişim Tarihi: 08.02.2021, https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2020/03/covid-19-financial-reporting-resource-centre.html
• Mert, H., Güner, M. ve Duyar, G. (2019). İşletmenin Sürekliliği Standardının denetim raporlarına etkilerinin BİST kapsamındaki şirketler üzerinde araştırılması. Muhasebe ve Denetime Bakış, 19(57), ss.119-140.
• PCAOB (2020). Spotlight COVID-19: Reminders for audits nearing completion, Erişim Tarihi: 20.02.2021, https://pcaob-assets.azureedge.net/pcaob-dev/docs/default-source/documents/covid-19-spotlight.pdf?sfvrsn=24e6b033_0
• PwC (2020). Insights: Examples for reporting the impact of COVID-19 on going concern and subsequent events in financial statements, Erişim Tarihi: 20.05.2021, https://www.pwc.com/my/en/assets/publications/2020/pwc-insights-examples-reporting-impact-of-covid-19-on-going-concern-and-subsequent-events.pdf
• S&P Global (2020). Industries most and least impacted by COVID-19 from a probability of default perspective– September 2020 update, Erişim Tarihi: 22.02.2021, https://www.spglobal.com/marketintelligence/en/news-insights/blog/industries-most-and-least-impacted-by-covid19-from-a-probability-of-default-perspective-september-2020-update
• Savova, K. (2021). Global impact of COVID 19 on the concept of “Going Concern”. SHS Web of Conference, 92, 01045.
• Sevilengül, O. (2014). Genel Muhasebe, 17. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Terzi, S. ve Atmaca, M. ve Öktem, B. (2016). İşletmenin sürekliliği varsayımının değerlendirilmesi: Borsa İstanbul (BİST) Sınaî Endeksi örneği. Öneri Dergisi, 12(45), ss.515-535.
• Tibiletti, V., Marchini, P. L., Gamba, V. ve Todaro, D. L. (2021). The impact of COVID-19 on financial statements results and disclosure: First insights from Italian listed companies. Universal Journal of Accounting and Finance, 9(1), 54 - 64.
• Tysiac, K. (2020, Aralık 9). Tips for auditing in a COVID-19 environment. Journal of Accountancy. Erişim Tarihi: 15.02.2021, https://www.journalofaccountancy.com/news/2020/dec/auditing-tips-in-coronavirus-environment.html