TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI KAPSAMINDA KARBON EMİSYONLARININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 67, 73 - 98, 06.09.2022

Aylin Poroy Arsoy , Seval Kardeş Selimoğlu , Tuba Bora Kılınçarslan

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1084753

Öz

2005 yılında yürürlüğe giren Kyoto Protokolü ile küresel ısınmaya ve iklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonlarının alınıp satıldığı piyasalar oluşturulmuştur. Karbon muhasebesi bağlamında bu piyasalarda alım satıma konu olan sera gazı emisyonlarının doğru, gerçek ve güvenilir bir şekilde ölçülmesi ve emisyon bilgilerinin finansal tablolara aktarılması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, Uluslararası Muhasebe Standartları ile uyumlu Türkiye Muhasebe Standartları kapsamında karbon emisyonlarının finansal tablolara aktarımına yönelik yaklaşımları incelemek ve bu yaklaşımların finansal tablolarda yarattığı etkileri örnek olay yöntemiyle ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Karbon emisyonları, karbon muhasebesi,, Türkiye Muhasebe Standartları

RECOGNITION OF CARBON EMISSIONS UNDER TURKISH ACCOUNTING STANDARDS

Öz

With the Kyoto Protocol, which entered into force in 2005, markets were created in which greenhouse gas emissions that cause global warming and climate change are bought and sold. In the context of carbon accounting, it is necessary to measure the greenhouse gas emissions, which are the subject of trading in these markets, in a true, fair and reliable way and to transfer the emission information to the financial statements. The aim of this study is to examine the approaches to the transfer of carbon emissions to financial statements within the scope of Turkish Accounting Standards, which are compatible with International Accounting Standards, and to show the effects of these approaches on the financial statements with the case study method.

Kaynakça

• Altınbay, A. ve Golagan, M. (2016). Küresel ısınma sorununa muhasebecilerin bakışı: Karbon muhasebesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2106-2119.
• Cook, A. (2009). Emission rights: From costless activity to market operations. Accounting, Organizations and Society, 34, 456-468. https:// dx.doi.org/10.1016/j.aos.2007.12.001
• CPA Canada (2017). Accounting for Cap and Trade Systems.
• Çankaya, F. ve Şeker, Y. (2013). Karbon sertifikalarının Türkiye Muhasebe Standartlarına göre muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Bilim Dünyası Dergisi, 15(4), 105-134.
• Çevre ve Orman Bakanlığı (Aralık 2008). Kyoto protokolü esneklik mekanizmaları ve diğer uluslararası emisyon ticareti sistemleri, 13/05/2008 tarih ve B.18.ÇYG.02.00.04-020/8366 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (Şubat 2012). Karbon piyasalarında ulusal deneyim ve geleceğe bakış, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Durgut, M. (2015). Karbon ticaretinin Uluslararası Muhasebe Standartlarına göre muhasebeleştirilmesi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 23-40.
• Ernst&Young (2009). Accounting for Emission Reductions and Other Incentive Schemes.
• Gürbüz, C., Karataş, Ö. N. ve Bekçi, İ. (2019). Dünya’da ve Türkiye’de karbon ticareti ve karbon muhasebesi uygulamaları üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 424-438. https:// dx.doi.org/10.20875/makusobed.568835.
• Haupt, M. ve Ismer, R. (2011). Emissions Trading Schemes under IFRS - Towards a “true and fair view”. Carbon Pricing for Low-Carbon Investment Project, Berlin: Climate Policy Initiative.
• IASB (2005). IASB Withdraws IFRIC Interpretation on Emission Rights, http://www.iasplus.com/en/binary/pressrel/0507withdrawifric3.pdf, (21.04.2019).
• ICAP (2019). ICAP ETS map, https://icapcarbonaction.com/en/ets-map, (12.02.2020).
• Kardeş Selimoğlu, S. ve Özsözgün Çalışkan, A. (2016). Sürdürülebilirlik bağlamında Uluslararası Güvence Denetimi Standardı GDS (GDS) 3410-Sera gazı beyanları – II. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 48, 1-20.
• KGK (2018). Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı Taslağı.
• Lefevere, J. (2005). The EU greenhouse gas emission allowance trading scheme, climate change and carbon markets – A handbook of emissions reduction mechanisms, Ed. Farhana Yamin, London: Earthscan.
• Narin, M. (2013). Kyoto protokolü esneklik mekanizması: Emisyon ticareti. International Conference on Eurasian Economies, St. Petersburg, Rusya, 17-18 Eylül 2013, 941-952.
• Öker, F. ve Adıgüzel, H. (2013). Karbon kredilerinin Uluslararası Muhasebe Standartları kapsamında muhasebeleştirilmesi. Mali Çözüm Dergisi, 116, 17-38.
• REC Türkiye (2015). A’dan Z’ye iklim değişikliği başucu rehberi: Çok geç olmadan harekete geçmek isteyenler için, Ankara: REC Türkiye.
• Romic, V. (2010). Development of emission rights and their accounting (Master’s thesis). University of Ljubljana, Ljubljana.
• Samaduzzaman, M., Zaman, F. ve Shamsuzzaman Irfan, M. (2013). Carbon accounting, green building and sustainability: Effects on Gross National Product (GDP). IOSR Journal of Business and Management, 6(5), 41-45.
• Tunahan, H. (2010). Küresel iklim değişikliğini azaltmanın bir yolu olarak karbon finansmanı. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 46, 199-215.
• UNDP (2016). Carbon Markets, http://www.undp.org/content/dam/sdfinance/doc/Carbon%20Markets%20_%20UNDP.pdf, (10.10.2019).
• UNEP, UCCEE ve UNCTAD (2002). An emerging market for the environment: A guide to emissions trading, Denmark: United Nations Publications.
• Uyar, S. ve Cengiz, E. (2011). Karbon (sera gazı) muhasebesi. Mali Çözüm Dergisi, 105, 47-68.
• WBSCD ve WRI (2004). The Greenhouse Gas Protocol- A Corporate Accounting and Reporting Standard, Revised Edition.
• WEglobal (2019). İklim Krizi ile Mücadelenin Makroekonomik Yüzü, İklim Değişikliği Alanında Ortak Çabaların Desteklenmesi Projesi (iklimİN) - İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 9, Ankara, http://www.iklimin.org/wp-content/uploads/egitimler/seri_09.pdf, (10.01.2020).
• Yetiş, Ş. ve Özden, S. (2019). Türkiye’de karbon piyasalarının gelişimi ve ormancılığa etkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 457-477.