APPLICABILITY OF CORPORATE GOVERNANCE PRINCIPLES TO BE FOLLOWED WITHIN THE FRAMEWORK OF THE CORPORATE GOVERNANCE COMMUNIQUE OF THE CAPITAL MARKETS BOARD OF TÜRKİYE: AN EXAMPLE OF AGRICULTURAL CREDIT COOPERATIVES OF TÜRKİYE

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 69, 169 - 182, 10.05.2023

Seda Karabaş , Ali Rıza Zafer Sayar

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1201378

Öz

In this study, the applicability of corporate governance principles that must be complied within the framework of the Communiqué on Corporate Governance Principles of the Capital Markets Board, makes regulations on corporate governance in our country, was examined through the example of Agricultural Credit Cooperatives of Türkiye.
The most striking shortcomings revealed as a result of the study are the lack of independent membership and the absence of committees. There are no independent members on the boards of directors. It is clear that the presence of independent members on the board of directors will make a positive contribution in terms of transparency and accountability principles. On the other hand, corporate governance, early detection of risk, nomination and establishment of remuneration committees for the establishment of various arrangements in the articles of association will be beneficial both from the point of view of management and audit. From the point of view of cooperatives that serve social purposes, such as areas referred to as the third sector rather than for profit, every application that will increase accountability and transparency should be implemented as a matter of urgency.

Anahtar Kelimeler

Corporate Governance Principles, Cooperatives

SERMAYE PİYASASI KURULU’NUN KURUMSAL YÖNETİM TEBLİĞİ ÇERÇEVESİNDE UYULMASI ZORUNLU KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİNİN UYGULANABİLİRLİĞİ: TÜRKİYE TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ ÖRNEĞİ

Öz

Dünya örnekleri ile kıyaslandığında sayıca oldukça fazla kooperatifin mevcut olduğu ülkemizde bu sayısal üstünlüğe rağmen kooperatifçilik ile ilgili bazı problemlerin olduğu görülmektedir. Özellikle yönetsel alanda yaşanan sıkıntıların kooperatiflerin gelişimini olumsuz etkilediğini söylemek mümkündür. Türk Ticaret Kanunu ile düzenlenen kooperatifçilik konusunda son yıllarda yapılan çalışmalar kurumsal yönetişim uygulamalarının yaşanan sorunların giderilmesinde etkili olacağı sonucunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada ülkemizde kurumsal yönetime ilişkin düzenlemeler yapan Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim İlkeleri Tebliği çerçevesinde uyulması zorunlu kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanabilirliği Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri örneği üzerinden incelenmiştir. Çalışma sonucunda ortaya çıkan en çarpıcı eksikler bağımsız üyelik konusunda ve komitelerin mevcut olmamasıdır. Yönetim kurullarında bağımsız üyeler bulunmamaktadır. Bağımsız üyelerin yönetim kurulunda yer almasının şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri açısından olumlu katkı sağlayacağı açıktır. Diğer yandan kurumsal yönetim, riskin erken saptanması, aday gösterme ve ücret komitelerinin tesis edilmesi için ana sözleşmelerde çeşitli düzenlemelere gidilmesi hem yönetim hem de denetim açısından faydalı olacaktır. Kar amacı gütmek amacından ziyade üçüncü sektör olarak anılan alanlar gibi sosyal amaçlara hizmet eden kooperatifler açısından bakıldığında hesap verebilirlik ve şeffaflığı artıracak her uygulamanın ivedilikle hayata geçirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Yönetim İlkeleri, Kooperatifçilik, Corporate Governance Principles

Kaynakça

• Bostancı, F., Özbay, E., Telçeken, N., Yalçıner, B. & Öcal, N. (2018). Kurumsal yönetim: gelişimi, teorileri ve uygulamaları. (Ed.) E. Kadıoğlu. Gazi Kitabevi.
• Dinç, E. & Abdioğlu, H. (2009). işletmelerde kurumsal yönetim anlayışı ve muhasebe bilgi sistemi ilişkisi: İMKB-100 şirketleri üzerine ampirik bir araştırma, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 157-184. https://dergipark.org.tr/tr/pub/baunsobed /issue/50238/647989
• Gürkan, S. (2019). Türkiye’deki kooperatiflerde kurumsal yönetişim uygulamalarının uygulanabilirliği, BJSS - Balkan Journal of Social Sciences, 8(16), 157-167. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsbd/issue/47296/574131
• Kara, M. A. & Genç, K. Y. (2021). kooperatiflerde kurumsal yönetişimin uygulanabilirliğinin kurumsal yönetişim teorileri bağlamında tartışılması: teorik bir çerçeve, R&S - Research Studies Anatolia Journal, 4(4), 244-254. https://doi.org/10.33723/rs.982232
• SPK. (2022). Kurumsal yönetim komitesi çalışma esasları, https://mevzuat.spk.gov.tr
• TBMM. (1969). 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu, 10.05.1969 Tarih ve 13195 Sayılı Resmi Gazete, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1163.pdf
• TBMM. (1972). 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu, 18.04.1972 Tarih ve 14172 Sayılı Resmi Gazete, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1581.pdf
• T.C. Ticaret Bakanlığı. (2021). Kooperatifçilik ilkeleri, Esnaf Sanatkarlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, https://ticaret.gov.tr/kooperatifcilik/kooperatifler-hakkinda-bilgiler/kooperatifcilik-ilkeleri
• Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri. (1972). Tarım Kredi Kooperatifi Anasözleşmesi, https://www.tarimkredi.org.tr/media/1w3b33ha/koop-ana-sozlesme.pdf
• Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri. (1972). Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Anasözleşmesi, https://www.tarimkredi.org.tr/media/zl5j45cc/turkiye-tarim-kredi-kooperatifleri-merkez-birligi-ana-sozlesmesi.pdf
• Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri. (1972). Tarım Kredi Kooperatifleri Bölge Birliği Anasözleşmesi, https://www.tarimkredi.org.tr/media/hupposhl/tarim-kredi-kooperatifleri-bolge-birligi-ana-sozlemesi.pdf
• TÜSİAD (2002). Kurumsal yönetim en iyi uygulama kodu: yönetim kurulunun yapısı ve işleyişi, T/2002-12/336.
• Uysal, M. C. & Acar, D. (2020). Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri için kurumsal risk yönetimi ve iç denetim model önerisi, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(3), 698-708. https://doi.org/10.33712/mana.736650
• Yalçın, A. Z. & Çetin, H. (2021). 21. Yüzyılda Türkiye’de kooperatifçilik ve kalkınma üzerine bir değerlendirme. Nobel Yayıncılık.