DİJİTAL DÖNÜŞÜMDE MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ YAŞADIĞI SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ: NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 70, 289 - 306, 15.09.2023

Halime Karaca , Arif Gümüş

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1248101

Öz

Dijital dönüşüm kapsamında, muhasebe mesleğinde yeni kuralları olan farklı e-sistemler ortaya çıkmıştır. Önceden kâğıt, defter gibi geleneksel yöntemler kullanılarak yapılan muhasebe işlemleri e-defter, e-fatura ve e-beyanname benzeri dijital sistemler vasıtasıyla yapılmaktadır. Bu dönüşümün gerek özel sektöre gerek kamu sektörüne avantajlar sağlayacağı kabul görmektedir. Ancak avantajlarla birlikte uygulamada birtakım sorunlarla karşılaşılması ihtimal dâhilindedir. Çalışmada, e-uygulamaları aktif kullanan muhasebe meslek mensuplarının dijital dönüşüm sürecinde karşılaştıkları problemlerin belirlenmesi ve söz konusu problemlere çözüm önerilerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma
yönteminin kullanıldığı çalışmada; nitel araştırma modellerinden fenomenoloji deseni kullanılmış,
yarı-yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırma bulguları neticesinde, sisteme uyum sağlayamayan mükelleflerin meslek mensuplarının iş yükünü artırdığı, teknik alt yapı sağlanmadan uygulamaya geçilmesinin sorunlara neden olduğu ve eğitim sisteminin güncellenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Dönüşüm, Muhasebe,, Muhasebe Mesleği,, Nitel Araştırma

Kaynakça

• Akdemir, A. B. & Kılıç, A. (2021). Nitel Makalelerin Yöntem Analizi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [MSKU Journal of Education], 8(2), 486-502. DOI: 10.21666/muefd.834707.
• Akdoğan, N. & Akdoğan, M. U. (2018). Büyük Veri Bilişim Teknolojisindeki Gelişmelerin Muhasebe Uygulama-larına ve Muhasebe Mesleğine Etkisi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 18 (55), 1-14.
• Arslan, M. C., & Karkacıer, A. (2019). Dijital Dönüşüm Sürecinde Yönetim Muhasebesinin Geleceğini Etkileyen Faktörlere Kavramsal Bir Bakış, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(6), 430-442.
• Arslan, M. C. & Demirkan, S. (2019). Endüstri 4.0 ve Muhasebe Sistemine Etkisi Üzerine Kuramsal Bir İnceleme. Enderun, 3(1), 40-56.
• Aslan, Ü. & Özerhan, Y. (2017). Big Data, Muhasebe ve Muhasebe Mesleği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(4), 862-883.
• Aydemir, O. (2015). Muhasebe Meslek Mensuplarının Karşılaştıkları Sorunlar ve Beklentiler. Muhasebe ve Fi-nansman Dergisi, 67, 71-84. DOI: 10.25095/mufad.396577
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Beder, N. (2021). Muhasebe Meslek Mensuplarının Yeni Dünya ile İmtihanı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (1), 163-184. DOI: 10.18037/ausbd.902591
• Bengtsson, M. (2016). How to plan and perform a qualitative study using content analysis. Nursing Plus Open, 2, 8-14.
• Coşkun Arslan, M. & Karkacıer, A. (2019). Dijital Dönüşüm Sürecinde Yönetim Muhasebesinin Geleceğini Etki-leyen Faktörlere Kavramsal Bir Bakış. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6 (6), 430-442.
• Coyne, I. T. (1997). Sampling in Qualitative Research. Purposeful And Theoretical Sampling; Merging Or Clear Boundaries?. Journal of Advanced Nursing, 26(3), 623-630.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri -Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.Ed). Siyasal Kitapevi.
• Elçin, R., Gerekan B. & Usta M. (2018). E-Fatura, E-Defter ve E-Arşiv uygulamalarına geçiş sürecinde yaşanan sorunlar: Serbest muhasebeci mali müşavirler üzerine bir araştırma. Mali Çözüm Dergisi, Mart, 13-42.
• Erturan, İ. E. & Ergin, E. (2018). Büyük Verinin Muhasebe ve Denetim Alanlarına Uyumu. Akademik Sosyal Araş¬tırmalar Dergisi, 6(81), 208-222. doi:10.16992/ASOS.14255
• Güngör Karyağdı, N. (2022). Uzaktan Denetimin Denetim Sürecine ve Verimliliğine Katkısının İncelenmesi: De-netçi Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 14-36.
• Güvemli, O., Aytulun, A. & Şişman, B. (2013). Türkiye’de Muhasebe Mesleğinin Gelişmesi ve İlk Meslek Ör-gütlenmesi: Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği - 1942. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (4), 19-49.
• Gönen, S., & Solak, B. (2017). Maliye Bakanlığı E-Dönüşüm Sürecinin Muhasebe Meslek Mensupları Açısından Değerlendirilmesine İlişkin Bir Alan Araştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (76), 63-80.
• Htaybata K. A., Alberti-Alhtaybata L., & Alhatabatb, Z. (2018). Educating Digital Natives for The Futu¬re: Accounting Educators’ Evaluation of the Accounting Curriculum, Accounting Education, 27(4), 333- 357. DOI: 10.1080/09639284.2018.1437758
• İşgüden Kılıç, B., & Anadolu, Z. (2018). Dijital Çağın Yarattığı Muhasebe Uygulamalarının Muhasebe Hilelerinin Önlenmesine Etkisi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi (MUVU), Özel Sayı, 66–97.
• Karasioğlu, F. & Garip, O. (2019). E-Muhasebe Uygulamaları Kapsamında Güncel Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Karaman’da Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22 (2), 433-446.
• Kardeş Selimoğlu, S., Cengiz, A. A., Özdemir, A. & Yalı, B. (2021). COVID-19 İle Birlikte Muhasebe Mesleğin-deki Stresin Yeni Halleri, Muhasebe ve Denetime Bakış, 21 (63), 1-18.
• Kurnaz, E., Tekbaş, İ., Bozdoğan, T., & Çetin, Ö. O. (2020). Dijitalleşmeyle Birlikte Muhasebe Eğitiminin Muha-sebe Meslek Mensupları Açısından Değerlendirilmesi, World Of Accounting Science, 22, 81–96.
• Marinagi, C., Trivellas, P., Reklitis, P., & Skourlas, C. (2015). Adoption and Use of E-invoicing in Greece. International Conference on Integrated Information, 1644 (1), 279-286.
• Meriç, A. (2022). Blockchain Teknolojisinin Muhasebe ve Denetim Mesleğine Etkisi, İksad Yayınevi.
• Meriç, A. (2020). Denetimde Seçme Konular 3, BDS Örnek Uygulamalar ve Araştırmalar, Kurt, G. & Özbek, C.Y. (Ed.) Büyük Veri ve Bağımsız Denetim Kanıtları, Gazi Kitabevi, 77-95.
• Palmqvist, E., & Emme, A., (2018). The impact of the digitalization in accountant’s work Högskolan i Skövde, Institutionen för handel och företagande, Sweden.
• Spoz, A. (2014). A Look At E-Invoices From Enterprises And Government’s Perspective. Research Papers of Wroclaw University of Economics, 254-264.
• Tekbaş, İ. (2019). Muhasebenin dijital dönüşümü ve mali mühendislik. Hümanist Kitap Yayıncılık.
• Tekindal, M. & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Fenomenolojik Yaklaşımın Kapsamı ve Sürecine Yönelik Bir Derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20 (1), 153-172.
• Tektüfekçi, F. (2017). E-dönüşüm sürecinde e-muhasebe uygulamaları: Türkiye örneği. Bilgi Ekonomisi ve Yöne¬timi Dergisi, 12(1), 79–88.
• Tuğay, O. & Güler, A. (2021). Elektronik muhasebe uygulamaları konusunda muhasebe meslek mensuplarının görüşleri: Isparta ilinde bir araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 14(2), 695-726. doi: 10.29067/ muvu.705569
• Türker, M. (2018). Dijitalleşme Sürecinde Küresel Muhasebe Mesleğinin Yeniden Şekillenmesine Bakış. Muhase-be Bilim Dünyası Dergisi, 20 (1), 202-235. DOI: 10.31460/mbdd.383319.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüş¬me. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24 (24), 543-559.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, G. (2010). Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği ve Kayseri İl Merkezinde Bir Uygulama. Erciyes Üniversi-tesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (36) , 155-178.
• Yüksel, A. N. (2020). Nitel bir araştırma tekniği olarak görüşme. International Social Sciences Studies Journal, 4(56), 547-552.