KORUMA SORUMLULUĞUNUN BİR ELEŞTİRİSİ: “KORUMA ÖNCELİKLİ SORUMLULUK”

Yıl 2018, Sayı: 12, 0 - 0, 12.12.2018

Sezai Çağlayan

https://doi.org/10.18771/mdergi.496822

Öz

Uluslararası hukukta kuvvet kullanımına
ilişkin olarak geliştirilen insani müdahale ve koruma sorumluluğu, uygulamadaki
eksikleri nedeniyle eleştiri almışlardır. 2011 tarihli Libya müdahalesi ile
birlikte koruma sorumluluğunun rejim değişikliğine neden olması, Koruma
Öncelikli Sorumluluk (Responsibility
While Protecting, bundan sonra KöS)
kavramının Brezilya tarafından gündeme getirilmesine neden olmuştur. İlk dile
getirildiğinde, koruma sorumluluğuna bir alternatif olarak ortaya atıldığı
düşünülen KöS, kavramın sahibi Brezilya’nın içerde ve dışarda yeterli desteği
bulamamasından dolayı önemli bir etki bırakamamıştır. Öyle ki, KöS zaman
içerisinde koruma sorumluluğunun bir alternatifi değil tamamlayıcısı olarak
lanse edilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkçe yazında yeterince üzerinde
durulmayan bu yeni kavramı literatüre kazandırmaya çalışmaktır. Bu amaç
doğrultusunda, koruma sorumluluğu ve insani müdahale ile karşılaştırılan KöS
kavramının farklarına değinilerek, diğer iki görüş kadar kalıcı olamamasının
sebepleri üzerinde durulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Koruma sorumluluğu, Koruma öncelikli sorumluluk, İnsani müdahale, Brezilya, Kuvvet kullanma

Kaynakça

• “12th Security Council Open Debate on the Protection of Civilians in Armed Conflict”, New York, ICRtoP, November 2011.
• “About IBSA Background”, IBSA, http://www.ibsa-trilateral.org/about-ibsa2#, 15.11.2017.
• “Background Note”, New York, UN, Mart 2014.
• “Brazil’s “Responsibility While Protecting” Proposal: A Canadian Perspective”, Kanada, Canadian Centre for the Responsibility to Protect, Şubat 2013.
• “Implementing The Responsibility To Protect”, New York, UN, Haziran 2009.
• “Information about BRICS”, BRICS http://brics.itamaraty.gov.br/about-brics/information-about-brics, 15.11.2017.
• “Learn About the International Coalition for the Responsibility to Protect”, ICRtoP.
• “Press Release SG/SM/7136 GA/9596: Secretary-General Presents His Annual Report To General Assembly”, New York, BM Genel Kurulu, Eylül 1999, https://www.un.org/press/en/1999/19990920.sgsm7136.html, 11.11. 2017.
• “Resolution 1674”, New York, UNSC, Nisan 2006.
• “Resolution 1973”, New York, UNSC, Mart 2011.
• “Resolution 1975”, New York, UNSC, Mart 2011.
• “Resolution adopted by the General Assembly”, New York, UN, September 2005.
• “Responsibility to Protect”, Kanada, ICISS, Aralık 2001.
• “Responsibility While Protecting: Elements for the Development and Promotion of a Concept”, New York, UN, Kasım 2011.
• “The Final Report of the High Level Panel on Threats, Challenges and Change”, Berlin, UN, Kasım 2004.
• “United Nations Informal Discussion on “Responsibility While Protecting”” ICRtoP, 21 Şubat 2012.
• AKSAR Yusuf, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2017.
• ALEXANDER Klinton W., “Nato’s "Interventıon in Kosovo: The Legal Case for Violating Yugoslavia’s “National Sovereignty” in the Absence of Security Council Approval”, Hous. J. Int'l L., C 22, 2000.
• ALMEIDA Paula Wajcikiewicz, “From Non-indifference to Responsbility While Protecting: Brazil’s Diplomacy and the Search for Global Norms”, Global Powers and Africa Programme Occasıonal Paper, S 138, 2013.
• ANNAN Kofi, “In Larger Freedom: Towards Development, Security and Human Rights for All”, 2005, http://www.un.org/en/events/pastevents/pdfs/larger_freedom_exec_summary.pdf, 11.11.2017.
• AREND Anthony C., “International Law and the Preemptive Use of Military Force”, The Washington Quarterly, 2003.
• ARSAVA Füsun, “Egemenlik ve Koruma Sorumluluğu”, Gazi Üniversitesi HFD, C 15, S 1, 2011.
• ARSAVA Füsun, “Kuvvet Kullanma Yasağı-Egemenlik Prensibi ve İnsani Müdahale”, 21. Yüzyıl, S 34, 2011.
• ARSAVA Füsun, “Kuvvet Kullanma Yasağı-Egemenlik Prensibi ve İnsani Müdahale”, 21. Yüzyıl, S 34, 2011.
• ARSAVA Füsun, “Libya Örneğinde İnsan haklarının Korunması İçin Yapılan Askeri Müdahale”, TAAD, No 12, 2013. AYHAN Veysel, “Libya İç Savaşı: Kaddafi Rejiminin Sonu”, 26.02.2011, http://www.tuicakademi.org/libya-ic-savasi-kaddafi-rejiminin-sonu/ 24.10.2018.
• BAŞARAN Halil Rahman, “Identifying the Responsibility to Protect”, The Fletcher Forum of World Affairs, C 38, S 1, 2014.
• BELLAMY Alex J., “The Three Pillars of the Responsibility to Protect”, Pensamiento Propio, S 41, 2015.
• BETHELL Leslie, “Brazil: Regional Power, Global Power”, 8.06.2010, https://www.opendemocracy.net/leslie-bethell/brazil-regional-power-global-power, 15.11.2017.
• BOZKURT Enver, Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanımı, Ankara, Asil Yayıncılık, 2007.
• BURKEY Anthony et al, Ethics and Global Security A Cosmopolitan Approach, Londra, Routledge, 2014.
• CHESTERMAN Simon, “Legality versus Legitimacy: Humanitarian Intervention, the Security Council, and the Rule of Law”, SAGE Publications, C 33, S 3, 2002.
• DEMİREL Naim, “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde Reform Arayışları”, TAAD, C 4, S 12, 2013.
• DEMİREL Naim, BM Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Barışın Korunması, İstanbul, Derin Yayınları, 2015.
• DENG Francis M., “The Responsibility While Protecting (RwP) Talking Points for Remarks”, http://www.responsibilitytoprotect.org/FD%20statement%20on%20Brazil%20initiative,%2021_2_12.pdf ,14.11.2017.
• EMİROĞLU Sema, “Libya’ya askerî müdahalenin önü açıldı”, 18.03.2011, http://www.dw.com/tr/libyaya-asker%C3%AE-m%C3%BCdahalenin-%C3%B6n%C3%BC-a%C3%A7%C4%B1ld%C4%B1/a-14921870, 13.11.2017.
• ERCAN Pınar Gözen, “İkinci On Yılına Girerken Koruma Sorumluluğunu Yeniden Düşünmek: Lex Ferenda Olarak R2P”, Hacettepe HFD, C 5, S 2, 2015.
• ERCAN Pınar Gözen, “R2P: From slogan to an International Ethical Norm”, Uluslararası İlişkiler, C 11, S 43, 2014.
• EVANS Gareth, “R2P and RWP After Libya and Syria”, 23.08.2012, http://www.gevans.org/speeches/speech485.html, 14.11.2017. GRAY Christina, International Law and Use of Force, Oxford, OUP, 2008.
• GÜRBÜZ Emir Abbas, “Uluslararası Hukukta Koruma Sorumluluğu Çıkmazı”, Bahçeşehir Üniversitesi HFD, S 113-114, 2014.
• HOLE Leo V. D., “Anticipatory Self-Defence Under International Law”, American University International Law Review, C 19, S 1, 2003.
• HOLZGREFE Jeff L., “The Context for Humanitarian Intervention”, Jeff L. HOLZGREFE ve Robert O. KEOHANE (der.), Humanitarian Intervention Ethical, Legal, and Political Dilemmas, Cambridge, Cambridge University Press, 2003.
• KENKEL Kai Michael, “Brazil and the “Responsibility While Protecting” Initiative”, 09.06.2016, https://sustainablesecurity.org/2016/06/09/brazil-and-the-responsibility-while-protecting-initiative/, 13.11.2017. Legality of Use of Force (Serbia and Montenegro v. Belgium).
• LUPU Yonatan, “Rules, Gaps and Power: Assessing Reform of the U.N. Charter”, Berkeley Journal of Internatıonal Law, C 24, S 3, 2006.
• Monica Hirst ve Reginaldo Mattar Nasser, “Brazil’s Involvement in Peacekeeping Operations: The New Defence-Security Foreign Policy Nexus”, NOREF, 2014.
• MURPHY Sean D., Humanitarian Intervention The United Nations in an Evolving World Order, Philadelphia, PENN, 1996.
• NOORTMANN Math et al (der), Non-State Actors in International Law, Oxford, Hart Publishing, 2015.
• O’DONNELL Chelsea, “The Development of the Responsibility to Protect: An Examination of the Debate over the Legality of Humanitarian Intervention”, Duke Journal of Comparatıve & Internatıonal Law, C 24, 2014, s. 557-588.
• OVERHUS Marcos, “NATO’s Operation in Libya Not a Model for Military Operations”, SWP Comments, C 36, 2011.
• ÖĞÜT Selman, “Uluslararası Hukuk Açısından Suriye”, Dünya Bülteni Araştırma Merkezi, 2013.
• ÖZDEMİR Ahmet, “Uluslarararası İnsancıl Hukukun Uygulamaya Yönelik Caydırıcı ve Zorlayıcı İlkesi: Koruma Sorumluluğu”, Akademik Hassasiyetler, C 3, S 5, 2016.
• PATRIOTA Antonio de Aguiar, “Statement by Antonio de Aguiar Patriota, Minister of External Relations of the Federative Republic of Brazil, at the UNSC Open Debate on the Protection of Civilians in Armed Conflict”, 12.02.2013,
• http://responsibilitytoprotect.org/Brazil%20english(1).pdf, 19.11.2017.
• PATTISON James, “The Ethics of “Responsibility While Protecting”: Brazil, the Responsibility to Protect, and Guidlines for Humanitarian Intervention”, Human Rights & Human Welfare, S 71, 2013.
• PETRESKI Milorad, “The International Public Law and the Use of Force by the States”, Journal of Liberty and International Affairs, C 1, S 2, 2015.
• POWERS Maggie (der), Responsibility While Protecting Implementation and the Future of the Responsibility to Protect Conference Report, New York, Global Policy Initiative Columbia University, 2015.
• REÇBER Sercan, İnsancıl Müdahale ve Koruma Sorumluluğu, İstanbul, OnikiLevha Yayınları, 2016.
• ROUSSEFF Dilma, “Statement by Dilma Rousseff at 67th UN General Assembly”, 25.09.2012, http://www.voltairenet.org/article175999.html, 16.11.2017.
• ROUSSEFF H.E. Dilma, “UNGA 66. Açılış Konuşması”, 21 Eylül 2011, https://gadebate.un.org/en/66/brazil, 16.11.2017.
• SAK Yıldıray, “Uluslararası Hukukta İnsancıl Müdahale ve Libya Örneği: Suriye’de Yaşanan ya da Yaşanacaklar için Dersler”, Uluslararası İlişkiler, C 11, S 44, 2015.
• SELLERS Mortimer N. S., “Intervention under International Law”, Maryland Journal of International Law, C 29, S 1, 2014.
• SHAW Malcolm, International Law, Cambridge, Cambridge University Press, 2008.
• SIMMS Brendan ve TRIM D.J.B. (der), Humanitarian Intervention A History, Cambridge, Cambridge University Press, 2011.
• SPEKTOR Matias, “Humanitarian Intervention Brazilian Style?”, Americas Quarterly, 2012.
• STEFAN Cristina G., “On non-Western norm Shapers: Brazil and the Responsibility While Protecting”, European Journal of International Security, C 2, S 1, 2017.
• STUENKEL Oliver ve TOURIGHO Marcos, “Regulating Intervention: Brazil and the Responsibility to Protect”, Conflict, Security & Development, C 14, S, 4, 2014.
• STUENKEL Oliver, “Keep BRICS and IBSA Separate”, 13.08.2012, https://thediplomat.com/2012/08/keep-the-brics-and-ibsa-seperate/, 16.11.2017.
• STUENKEL Oliver, “Responsibility While Protecting”, BELLAMY Alex J. ve DUMME Tim (der.), The Oxford Handbook of the Responsibility While Protecting, Oxford, OUP, 2016.
• STUENKEL Oliver, “The Hindu: BRICS and the “Responsibility while protecting” Concept”, 11.03.2012, http://www.postwesternworld.com/2012/03/11/the-hindu-brics-and-the-%E2%80%98responsibility-while-protecting%E2%80%99-concept/, 16.11.2017.
• ŞAHİN Güngör, Küresel Güvenlik ve NATO Teori-Aktör-Tehdit-Risk, Ankara, Detay Yayıncılık, 2016.
• TELLİ Azime, “İnsani Müdahaleden Koruma Sorumluluğuna Geçiş: Eski Sorun, Yeni Kavram”, Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C 1, S 2, 2012.
• TOPAL Ahmet Hamdi, “Uluslararası Barış ve Güvenliğin Sürdürülmesi Kapsamında Barış İçin Birlik Kararı’nın Uygulanabilirliği”, TAAD, S 19, 2014.
• TOPAL Ahmet Hamdi, Uluslararası Terörizm ve Terörist Eylemlere Karşı Kuvvet Kullanımı, İstanbul, Beta Yayınevi, 2005.
• TOURINHO Marcos et al, “Responsibility While Protecting”: Reforming R2P Implementation”, Global Society, C 30, S 1, 2016.
• ULUSOY Ülkü Halatçı, “Uluslararası Hukuk Açısından Libya ve Suriye Örneğinde Koruma Sorumluluğu”, TAAD, C 4, S 14, 2013. WEISS Thomas G., Humanitarian Intervention, Cambridge, Polity, 2016.
• WRIGHT Thomas, “Brazil Hosts Workshop on “Responsibility While Protecting””, 29.08.2012, http://foreignpolicy.com/2012/08/29/brazil-hosts-workshop-on-responsibility-while-protecting/, 14.11.2017.
• YAVAŞGEL Emine ve POLAT Veli, “Ortadoğu’da Leviathan’a Karşı Sivil Devrimler”, ÇOMAK Hasret ve SANCAKTAR Caner (der), Ortadoğu Analizi İki Kutuplu Sistem Sonrası Ortadoğu ve Arap Baharı, İstanbul, Beta Yayıncılık, 2014.
• YOSHIAKI Sakaguchi ve KATSUHIKO Mayama, “Significance of the War in Kosovo for China and Russia”, NIDS Security Reports, S 3, 2002.