DEVLET OLGUSU ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Sayı: 16, 317 - 352, 28.12.2020

Ömer Özkaya

https://doi.org/10.18771/mdergi.848419

Cited By: 3

Öz

Ortaya çıkışı kadim zamanlara dayanan devlet olgusu 1648 yılında
imzalanan Westphalia (Vesfalya) Antlaşması ile modern bir yapıya
dönüşmeye başlamış, günümüzde ise hayatın her alanında keskin bir
dönüşüme neden olan küreselleşme ile birlikte ikinci bir kırılganlık
dönemine girmiştir. Tarih boyunca Sokrates’ten İbn Haldun’a,
Aristoteles’ten Rousseau’ya kadar birçok düşünür devlet olgusu üzerinde
fi kir yürütmüştür. Günümüzde de devletlerin yapısı ve etkinlikleri
üzerinde tam bir mutabakat söz konusu değildir. Hukuki anlamda
devlet kavramının unsurları üzerinde genel bir kabul olmakla birlikte
bu geniş fenomen tartışılmaya devam etmektedir. Yapılan bu çalışmada
devlet olgusunun tarihsel gelişim sürecinde düşünürlerce nasıl tasvir
edildiği üzerinde durulduktan sonra devletin temel kurucu unsurları
kısaca açıklanacaktır. Akabinde modern ulus-devlet üzerine bazı tespitler
yapılacak ve küreselleşmenin ulus-devletlere etkisi değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Devlet, küreselleşme, ulus-devlet

Kaynakça

• ACER, Yücel,KAYA İbrahim. 2014. Uluslararası Hukuk. 5. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• AKINCI, Abdulvahap. 2012. «Modern Ulus Devletlerin Doğuşu.» Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Dumlupınar Üniversitesi) (34): 61-70.
• AKÇURA, Yusuf. 2016. Muâsır Avrupa'da Siyâsî ve İctimâî Fikirler ve Fikrî Cereyanlar. Çeviren E. Kılınç. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• AKBULUT, İlhan. 2015. «Devlet, Unsurları ve Kişiliği.» Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Aralık: 159-177.
• AKSOY, Numan Durak, ARSLANTAŞ Halis Adnan. 2010. «Ulus, Uluşçuluk ve Ulus-Devlet.» Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi XXVIII: 31-39.
• ARSLAN, Hüseyin. 2018. «Vekalet Savaşlarının Transformasyonu.» Düzenleyen: Recai Aydın ve Hakan Yıldız. Third Mediterranean International Congress On Social Sciences - MECAS III. Bandırma On Yedi Eylül Üniversitesi. 375-386.
• ARSLAN, Hüseyin. 2020. <<Vekâlet Savaşları Bağlamında Suudi Arabistan-Husi Çatışmasının ve Aramco Saldırısının Bölgesel ve Küresel Güvenliğe Etkileri>>Anadolu Strateji Dergisi, 1(2): 19-32
• ASLANOĞLU, Rana A., ÇINAR Menderes, CANGIZBAY Kadir, VERGİN Nur, KALAYCIOĞLU Ersin, İNALCIK Halil, COŞAR Simten. 1998. Küreselleşme, Sivil Toplum ve İslam. Düzenleyen: Yaşar Ali Sarıbay ve E. Fuat Keyman. 1. Ankara: Vadi Yayınları.
• ATAY, Ender Ethem. 2006. İdare Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali, KÖKER Levent. 2011. İmparatorluktan Tanrı Devletine. İstanbul: İmge Kitabevi.
• BAŞARAN, İsmail. 2005. «Küreselleşme Karşısında Ulus Devletler: Direnen Geleneksel Egemenlik.» Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Temmuz: 39-59.
• BAUMANN, Gerd. 2006. Çokkültürlülük Bilmecesi. Düzenleyen: Abdurrahim ÖZMEN. Çeviren Işıl Demirakın. 1. Ankara: Dost Kitabevi.
• BEAUD, Michel. 2003. Kapitalizmin Tarihi. 1. Çeviren Fikret Başkaya. Ankara: Dost Kitabevi.
• BELLİ, Aziz. 2016. Devlet (State). 1. Kamu Politikaları Ansiklopedisi içinde, düzenleyen: Hatice Altunok ve Fatmagül Gedikkaya, 70-74. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• BERİŞ, Hamit Emrah. 2014. Egemenlik / Bir Kavramın Geçmişi, Bugünü ve Geleceği. Düzenleyen: Öner Çubukçu. İstanbul: Tezkire Yayıncılık.
• BEZCİ, Bünyamin. 2013. «Cumhuriyetin Kurucu İradesini Modern Devletin Doğası Üzerinden Okumak.» Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi 56 (586): 23-35.
• BOZKURT, Enver, KÜTÜKÇÜ Akif, POYRAZ Yasin. 2012. Devletler Hukuku. 7. Ankara: Yetkin Yayıncılık.
• BULGAN, Birden Güngören. Georg Jellinek’in Hak ve Devlet Kuramı. 1. İstanbul: Onikilevha Yayıncılık, 2017, s. 129-137
• CEBECİ, Kemal. 2008. «Küreselleşme Bağlamında Ulus-Devletin Egemenlik Gücünün Dönüşümü.» Sayıştay Dergisi, Temmuz: 23-39.
• COŞKUN, Vahap. 2009. Ulus Devletin Dönüşümü ve Meşruluk Sorunu. Ankara: Liberte Yayınları.
• DÜVENCİ, Serhat. 2018. «Devletin Köken Teorileri Açısından Devleti Doğuran Etmenler: Çeşitli Uygarlıklar ve Topluluklar Üzerinden Bir Değerlendirme.» Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi1 (2): 66-93.
• DOYTCHEVA, Milena. 2013. Çokkültürlülük. Düzenleyen: Can BELGE. Çeviren Tuba Akıncılar Onmuş. 2. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• EKEN, Hurigül. 2006. «Küreselleşme ve Ulus Devlet.» Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Selçuk Üniversitesi) (16): 243-262.
• ERDİNÇ, Tahsin. 2010. İnsan Odaklı Devlet ve Özgürlük Öncelikli Anayasa. 1. İstanbul: XII Levha Yayıncılık.
• ERGİN, Barış. 2016. İki şirket 180 ülkeden büyük. 15 Eylül. Erişildi: Aralık 15, 2019. h􀄴 ps://www.sabah.com.tr/ekonomi/2016/09/15/iki-sirket- 180-ulkeden-buyuk.
• EROĞLU, Hamza. 1992. Atatürk ve Milliyetçilik. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• ERYILMAZ, Bilal. 2011. Kamu Yönetimi Düşünceler/Yapılar/ Fonksiyonlar/Politikalar. 4. Ankara: Okutman Yayıncılık.
• GIDDENS, Anthony. 2000. Sosyoloji. Çeviren Hüseyin Özel, Talip Kabadayı, Mine Turhan Kara, Nursen Oral, Işıl Bayar ve Hamdi Bravo . Ankara: Ayraç Yayınevi.
• GIDDENS, Anthony 2008. Ulus-Devlet ve Şiddet. Çeviren Cumhur Atay. 2. Kalkedon Yayınları.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref. 2008. Anayasa Hukuku. 16. Ankara: Turhan Kitabevi.
• GÖZE, Ayferi. 2007. Siyasal Düşünceler ve Yönetimler. 11. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• GÖZLER, Kemal. 2011 a. Anayasa Hukukunun Genel Esasları. İkinci Baskıdan Tıpkı Ek Baskı. Bursa: Ekin Yayınevi.
• GÖZLER, Kemal. 2011 b. Anayasa Hukukunun Genel Teorisi.1. 2 cilt. Bursa: Ekin Basım Yayım Dağıtım.
• GÖZLER, Kemal. Anayasa Hukukunun Genel Esasları. 9. Bursa: Ekin Yayıncılık, 2017
• GÜL, Serhan, ZEREN H. Emre. 2016. «Küreselleşmenin İtici Gücü Olarak Ulus-Devlet: Yeni Kamu Yöneti(şi)minde Farklı Yaklaşımlar.» Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi (Bülent Ecevit Üniversitesi) 12 (27): 217-227.
• GÜNSOY KAYA, Funda. 2012/2. «Ulus, Devlet ve Yur􀄴 aşlık: Fransa Modeli.» Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi(Uludağ Üniversitesi) 13 (23): 297-317.
• GÜZEL, M. Şehmus. 1995. Devlet-Ulus. 1. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• GRAY, John. 2003. Liberalizmin İki Yüzü. Çeviren Koray Değirmenci.1. Ankara: Dost Kitapevi.
• HAZIR, Hayati. 2007. Anayasa Hukuku. 4. Ankara: Alter Yayıncılık.
• HEYWOOD, Andrew. 2010. Siyaset. Düzenleyen: Buğra KALKAN.
• Çeviren Bekir Berat Özipek, Bican Şahin, Mete Yıldız , Zeynep Kopuzlu, Baha􀄴 in Seçilmişoğlu ve Atilla Yayla. 3. Ankara: Adres Yayıncılık.
• KÜÇÜK, Adnan. 2015. «Egemenlik (Hakimiyet), Halk Egemenliği ve Milli Egemenlik Tartışmaları ve Egemenlik Anlayışında Esaslı Dönüşüm.» Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 311-361.
• KAPANİ, Münci. tarih yok. Politika Bilimine Giriş. 35. Bilgi Yayınevi.
• KOÇAK, Mustafa. 2006. Batı’da ve Türkiye’de Egemenlik Anlayışının Değişimi- Devlet ve Egemenlik. 1.Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• KONAK, Nahide. 2011. «Ekonomik Küreselleşme ve Ulus-Devlet: Kuramsal Yaklaşımlar.» Edebiyat Fakültesi Dergisi (Hace􀄴 epe Üniversitesi) 28 (1): 149-164.
• LOCKE, John. 2009. Hoşgörü Üzerine Bir Mektup. Çeviren Melih YÜRÜŞEN. 5. Ankara: Liberte Yayıncılık.
• MARX, Karl, ENGELS Frederick. 2011. Komünist Manifesto ve Komünizmin İlkeleri. 9. Çeviren Muzaff er Erdost. Ankara: Sol Yayıncılık.
• MARX, Karl, ENGELS Frederick. 2013. Devlet ve Hukuk Üzerine. Çeviren Rona Serozan. 3. İstanbul: Çağdaş Hukukçular Derneği Yayınları. MCNEILL, H. William. 2006. Dünya Tarihi. 12. Çeviren Alâeddin Şenel. İstanbul: İmge Kitabevi.
• MOSCA, Gaetano. 2005. Siyaset Biliminin Temelleri. Çeviren Hasan İlhan. Ankara: Alter Yayıncılık.
• MUMCU, Ahmet, çev. 2015. Genel Devlet Kuramı. 6. İstanbul: İnkılap Yayıncılık.
• NOZICK, Robert. 2006. Anarşi, Devlet ve Ütopya. 2. Çeviren Alişan Oktay. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• OPPENHEIMER, Franz. 1984. Devlet. Çeviren Alâeddin Şenel ve Yavuz Sabuncu. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• ÖNEN, Nizam, REYHAN Cenk. 2011. Mülkten Ülkeye Türkiye’de Taşra İdaresinin Dönüşümü (1839-1929). Düzenleyen: Bora Tanıl. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• ÖZÇELİK, Selçuk. 1984. Anayasa Hukuku 1 (Umumi Esaslar). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• ÖZDEMİR, Hakan. 2012. «Ulus Devlet ve Ulusçuluğun Küreselleşmeyle Etkileşimi: Vazgeçilmeyen Ulus Devlet, Yükselen Ulusçuluk.» Sosyal Bilimer Dergisi (Afyon Kocatepe Üniversitesi) XIV (1): 39-59.
• ÖZER, A􀄴 ila. 2002. Türklerde Devlet Anlayışı ve Demokratik Rejim. Ankara: Lazer Ofset.
• ÖZKAYA, Ömer. 2019. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde İdarenin Bütünlüğü İlkesi. 1. Ankara: Adalet Yayınevi.
• ÖZTÜRK, Namık Kemal. 2018. Anayasa Hukuku. 1. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• ÖZYURT, Cevat. 2005. Küreselleşme Sürecinde Kimlik ve Farklılaşma. İstanbul: Açılım Kitap.
• ROSKIN, Michael G. 2013. Çağdaş Devlet Sistemleri Siyaset, Coğrafya, Kültür. Çeviren Baha􀄴 in Seçilmişoğlu. 4. Ankara: Adres Yayınları.
• SIDAL, Süleyman. 2016. «Vatandaşlık.» Kamu Politikaları Ansiklopedisiiçinde, düzenleyen: Hatice Altunok ve Fatma Gül Gedikkaya. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• SAY, Ömer. 1998. Milli devlet kültürü Türkiye yansımaları. 1. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• SAYGILIOĞLU, Nevzat, ARI Selçuk . 2003. Etkin Devlet. İstanbul: Sabancı Üniversitesi.
• ŞENER, Bülent. 2014. «Küreselleşme Sürecinde Ulus-Devlet ve Egemenlik Olguları.» Tarih Okulu Dergisi 7 (XVIII): 51-77.
• ŞİMŞEK, Osman. 2000. «Devlet Kavramının Gelişimi ve Küreselleşmedeki Anlamı.» Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası.Temmuz. Erişildi: Temmuz 15, 2017. h􀄴 p://www.kamu-is.org.tr/pdf/5413.pdf.
• TEKELİ, İlhan, İLKİN Selim. 2000/1. «Küreselleşme Ulus-Devlet Etkileşimi Bağlamında AB-Türkiye İlişkilerinin Yorumlanması.» Doğu Batı, Şubat: 113-138.
• TEZİÇ, Erdoğan. 2007. Anayasa Hukuku. 12. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• TUNCEL, Gökhan. 2014. «Ulus Devletin Dönüşümünde Hükümet Dışı Örgütlerin Etkisi.» Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi (Atatürk Üniversitesi) 28 (2): 39-54.
• TURAN, Erol. 2011. «Milliyetçilik Teorisinin Gelişimi ve Türk Milliyetçiliği.» Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi(Selçuk Üniversitesi) 1 (1): 135-147.
• ULUDAĞ, Süleyman. 1982. İbn Haldun Mukaddime. İstanbul: Dergah Yayınları.
• YALÇINKAYA, M. Hakan, ÇILBANT Coşkun, YALÇINKAYA Neslihan. 2012. «Küreselleşme İle Yeniden Şekillenen Ulus-Devlet Anlayışı.» Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 4 (8).
• ZİYAL, Nur. 2007. «Aristoteles.» Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Teorisi Üzerine Bir Deneme içinde, yazan Howard Williams ve Moorhead Wright, düzenleyen: Tolga Erdal ve Fatih Durmuş, 53-72. Ankara: Siyasal Yayınevi.