MİLLİKAN DENEYİNDE KULLANILAN “PARLAYAN YILDIZLAR” METAFORU VE BU METAFOR HAKKINDA ÖĞRETMEN ADAYLARININ ALGILARI

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 38 - 46, 30.06.2019

Havva Sibel Kurt , Musa Sarı

Öz

Fen eğitiminde temsillerin ve deneysel modellerin birçok boyutu vardır.
Öğrenciler fizik derslerinde kavramların birçok farklı temsiliyle
karşılaşırlar: bunlar denklemler, tablolar, resimler, diyagramlar ve kelimeler
gibi bazı temsillerdir. Fizikte, bazı öğrenme zorluklarının dilin bu zihin
karıştıran yapısından kaynaklanabileceği ifade edilmektedir ancak bu alanda
yapılan araştırmalar son derece sınırlıdır. Bu araştırmada, Milikan deneyinin
anlatımında kullanılan “parlayan yıldızlar” metaforuna ve öğretmen adaylarının
bu metafor hakkındaki algılarına yer verilmek istenmiştir ve nitel bir
araştırma yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim-öğretim
yılında bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesinde okuyan 3. sınıftaki (n =
10) gönüllü fizik öğretmeni adayları oluşturmaktadır. Araştırma, iki aşamadan
oluşmaktadır. İlk aşamada öğretmen adaylarına açık uçlu bir metafor sorusu
sunulmuştur. Bu metafor sorusunda görsel öğeler ve çizimler bulunmaktadır. İlk
aşamada en yüksek puanı alan fizik öğretmeni adayları (n = 4) ikinci aşamaya
gönüllü olarak davet edilmiştir. İkinci aşama, mülakattan oluşmaktadır.
Verilerin analizi sonucunda, metaforların soyut kavramları somutlaştırmada
başarılı bir öğrenme aracı olduğunu ancak Millikan Deneyinde aktarımında
kullanılan metaforun tüm deneyin doğru anlaşılmasını engellediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Metafor, fizik eğitimi, Millikan Deneyi, bilimsel modeller

Kaynakça

• Ağa, S. (2017). Öğretmen adaylarının modern fizikte kullanılan metaforlara ilişkin algılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara. Bolat, T. (2018). Ortaöğretim ders kitaplarında kullanılan metaforik kavramların tespiti ve sınıflandırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Brookes, D.T. (2006). The role of language in learning physics. PhD Thesis. The State University in New Jersey, New Brunswick. Brookes, D.T & Etkina, E. (2007). Conceptual metaphor and functional grammar to explore how language used in physics affects student learning. Physcial Review Special Topics- Physics Education Research, 3(1-16). Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K.E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma teknikleri. Ankara: Pegem Akademi. Carroll, S. M. (2005). From experience to metaphor by way of imagination. https://preposterousuniverse.com/wpcontent/uploads/metaphor05.pdf adresinden erişilmiştir. Coll, R. K. (2006). The role of models, mental models and analogies in chemistry teaching. P. J. Aubusson, A.G. Harrison, & S. M. Ritchie (Ed.), Metaphors and science education içinde (s. 65-77). Netherlands: Springer. Gilbert, J. K. & Boulter, C. J. (2000). Developing models in science education. Netherlands: Academic. Justi, R. & Gilbert, J. (2006). The role of analog models in the understanding of the nature of models in chemistry. P. J. Aubusson, A.G. Harrison, & S. M. Ritchie (Ed.), Metaphors and science education içinde (s. 119-131). Netherlands: Springer. Kurt, H. S. (2010). Kuantum fiziğinde kullanılan metaforların öğrencilerin fizik algısı üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Kurt, H. S. & Sarı, M. (2018). Fizik öğretmeni adaylarının elektrik konusunda bazı kavramlara ait metaforik algıları. Erciyes Journal of Education [EJE], 2(1), 64-90. Kurt, H. S. (2019). Fizik Öğretmen Adaylarının Elektrik Konusundaki Metaforları ve Metaforik Algıları. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Leane, E. (2001). Knowing quanta: The ambiguous metaphors of popular physics. The Review of English Studies. 52(207), 411-431. Mashadi, A. (1997). Figurative thinking and the nature of physics. 7th International Conference on Thinking’de sunulmuş bildiri. Mason, J. (2002). Qualitative researching. (2.b.). London: Sage. Otyzbayeva, Z. (2006). Kazak yazar Dükenbay Dosjanov’un İpek Yolu romanında metaforlar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Pulaczewska, H. (1999). Aspects of metaphor in physics-examples and case studies. Tübingen: Niemeyer. Ricoeur, P. (2007). Yorum teorisi söylem ve artı anlam. (G. Y. Demir, Çev.). İstanbul: Paradigma. Rojo, A. (1999). Physics and poetry. www.oakland.edu sayfasından erişilmiştir. Serway, R. A & Beichner, R. J. (2011). Fen ve mühendislik için fizik (Çev.K. Çolakoğlu). Ankara: Palme. Taverniers, M. (2002). Metaphor. J. Verschueren, J.O. Östman, J. Blommaert & C. Bulcaen (Ed.) Handbook of pragmatics. Amsterdam: Benjamin. Volkmann, M. J., & Anderson, M. A. (1998). Creating professional identity: Dilemmas and metaphors of a first‐year chemistry teacher. Science Education, 82(3), 293-310.