DEHB’Lİ ÖZEL YETENEKLİ ÇOCUKLARIN YAŞADIĞI SOSYAL-DUYGUSAL SORUNLAR VE ÇÖZÜM YOLLARI HAKKINDA ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 87 - 96, 30.12.2019

Merve Şimşek , İbrahim Hakan Karataş

Öz

Bu araştırmanın
amacı, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan üstün yetenekli
öğrencilerin yaşadığı sosyal-duygusal problemlere ilişkin öğretmen görüşlerini
ortaya koymak ve öğretmenlerden gelen geri dönütler ışığında DEHB olan üstün
yetenekli öğrencilerin yaşadığı sosyal-duygusal problemlerin giderilmesi için
önerilerde bulunmaktır. Araştırmada, amaca uygun olarak nitel bir fenomenoloji
çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul ilindeki Milli
Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda görev yapan 30 öğretmen oluşturmaktadır.
Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme soruları vasıtasıyla
toplanarak, içerik analizi yöntemi aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırma
bulgularının analiz edilmesi sonucunda, DEHB olan üstün yetenekli öğrencilerin
sosyal-duygusal alanda farklı problemler yaşadığı belirlenmiştir. Bunun
yanında, yaşanan problemlerin çözümü için öğrencilerin kişilik özellikleri,
problemlerle başa çıkma yolları ve eğitimde kullanılan yöntemler tespit
edilmiştir. Sonuç olarak yapılan bu araştırmada, yaşanan sosyal-duygusal problemlerin
öğretmen ve ailelerin işbirliği ile çözülebileceği kanaati ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üstün Yetenek, DEHB, İki Kere Farklılık

Kaynakça

• Abalı, O. (2009). Hiperaktivite ve dikkat eksikliği. İstanbul: Adeda Yayıncılık. Ayaz, A. B., Ayaz, M., & Yazgan, Y. (2013). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda sosyal cevaplılıkta görülen değişiklikler. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(2), 101-110. Barber, S., Grubbs, L., & Cottrell, B. (2005). Self-perception in children with attention deficit/hyperactivity disorder. J Pediatr Nurs, 20(4), 235-245. Baum, S., & Owen, S. V. (1988). High ability/learning disabled students: How are they different. Gifted Child Quarterly, 32(3), 321-326. Büyüköztürk, Ş. (Ed.). (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. Creswell, J. (2014). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. M. Bütün, S. B. Demir (Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi. Csikszentmihalyi, M. (1996). Creativity: Flow and the psychology of discovery and invention. New York: Harper Collins. Fugate, C. M., Zentall, S. S., & Gentry, M. (2013). Creativity and working memory in gifted students with and without characteristics of attention deficit hyperactive disorder: Lifting the mask. Gifted Child Quarterly, 57(4), 234-246. Gökaydın, B. (2017). Üstün Zekâlı Bireylerin Yaşadıkları Sosyal Ve Duygusal Sorunlara Yönelik Psikolog Görüşlerinin Belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa. Göl, İ. ve Bayık, A. (2013). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu tanıma yeterlilikleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(4), 207-213. Gümüş, Y. (2015). Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuyla (DEHB) nasıl başa çıkabilirim? İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri. Kanay, A. (2006). Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan 9-13 Yaş Grubu İlköğretim Öğrencilerinin Uyumsal Davranışları, Benlik Kavramı Ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkiler. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2005). Dikkat eksikliği ve hiperaktivite /aşırı hareketlilik bozukluğu olan çocukların eğitiminde öğretmen el kitabı. Ankara: Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Neihart, M. (2008). Identifying and providing services to twice exceptional children. In S. Pfeiff er (Ed.), Handbook of giftedness in children (pp. 115-138). Boston: Allyn & Bacon. Öpengin, E. ve Sak, U. (2012). Üstün zekâlı öğrencilerin bakış açısıyla üstün zekâ etiketinin öğrencilerin çeşitli algıları üzerindeki etkileri. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 1, 37-59. Parker, W. (1996). Psychological adjustment in mathematically gifted students. Gifted Child Quarterly, 40(3), 154-157. Shaffer, D. (1994). Attention deficit hyperactivity disorder in adults. Am J Psychiatry, 151, 633-638. Strauss, A. & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage Publications, Inc. Udvari, S. J., & Rubin, K. H. (1996). Gifted and non-selected children's perceptions of academic achievement, academic effort, and athleticism. Gifted Child Quarterly, 40(4), 311-219. Yüksel, P. & Yıldırım, S. (2015). Theoretical frameworks, methods, and procedures for conducting phenomenological studies in educational settings. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 6(1), 1-20.