TARİH EĞİTİMİ İLE İLGİLİ YAPILMIŞ TEZLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, , 329 - 348, 30.03.2021

Davut Adlığ

https://doi.org/10.32579/mecmua.810048

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada ülkemizdeki üniversitelerde tarih eğitimi alanında hazırlanmış tezlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bir alanda yazılmış tezlerin çeşitli eğilimlerin ortaya konulması alanyazına ilişkin büyük resmi görme ve bütüncül bir değerlendirme yapma bakımından önemlidir. Böylece ilgili alanyazın birikimi gelişip ilerleyecektir. Bu amaç doğrultusunda bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmada kapsamındaki veriler doküman incelemesi yöntemiyle elde edilmiştir. Bu kapsamda YÖK tez sistemindeki tezler doküman olarak incelenmiştir. İlgili arama motoruna “Tarih Eğitimi ve Tarih Öğretimi” anahtar kelimeleriyle tarama işlemi yapılmıştır. Tarama sonucunda, 1991-2018 yılları arasında tarih eğitimi ve öğretimini konu alan 105 adet yüksek lisans, 27 adet doktora olmak üzere toplam 132 teze ulaşılmıştır. Araştırma verileri araştırmacı tarafından hazırlanan “tez inceleme formu” kullanılarak sistematik hale getirilmiştir. Elde edilen veriler; yüzde, frekans analizi ve içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda tarih eğitimi ve öğretimi alanında yapılmış tezlerin genel profiline, tezlerin türüne, yılına, yazıldığı dile, hazırlandığı üniversiteye, erişilebilirlik durumuna ve temalarına ilişkin çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır. Genel olarak tarih eğitimi ve öğretimi kapsamında hazırlanmış tezlerin “Yöntem-bilimsel çalışmalar”, “Konu incelemesi”, “Yabancı ülkelerde tarih öğretimi” ve “Tarih öğretimi tarihçesi” gibi konuları içerdiği saptanmıştır. Araştırma sonuçlarının ilgili alanyazındaki bilgi birikimini bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirme fırsatı sunarak yeni araştırma alanlarına yön vermesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tarih Eğitimi, Tarih Öğretimi, Alanyazın İncelemesi

Kaynakça

• Referans1: Agayev, E. (2006). Sovyet ideolojisi çerçevesinde Türk cumhuriyetlerinin tarih yazımı ve tarih eğitimi: Azerbaycan örneği. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans2: Akçalı, A. A. (2013). Tarih öğretiminde merkeze bağımlılığın azaltılması yolunda bir çözüm önerisi: Yerel tarih. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Referans3: Akkuş, Z. (2007). Tarih öğretiminde edebî ürünlerin kullanımının öğrenci başarısına etkisi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Referans4: Aktaş, E. (2011). 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi ve tarih öğretimine etkileri. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Referans5: Aktaş, Ö. (2012). Tarih eğitiminde savaş ve barış: Ortaöğretim öğrencilerinin savaş ve barış konularıyla ilgili bilgilerinin ve tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans6: Aktekin, S. (2009). “Türkiye’de tarih eğitimi”. Çok Kültürlü Bir Avrupa İçin Tarih ve Sosyal Bilgiler Eğitimi. (Editörler: Aktekin, S., Harnett, P., Ozturk, M., & Smart, D. Ankara: Harf Eğitim ve Yayıncılık.
• Referans7: Arık, H. (2000). Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği orta öğretim kurumlarında tarih öğretimi ve programları "Türkmenistan örneği" (1917-1990). Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Referans8: Aslan, E. (1998). Çağdaş tarih öğretiminin yeri ve sorunları. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Referans9: Aslan, E. (2005). Türkiye'de tarih eğitiminin sorunları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (18). 106-114.
• Referans10: Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihi mekanlarla tarih öğretimi: tarih öğretmenlerinin "müze eğitimine" ilişkin görüşleri. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans11: Bal, M. Türkiye’de tarih öğretiminin sorunları ve çözüm yolları konusunda öğretmen adayı ve öğretmen görüşlerinin karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 371-387.
• Referans12: Bircan, T. Ş. (2013). Animasyon destekli haritalarla tarih öğretiminin öğrencilerin akademik başarılarına ve mekân algılarına etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans13: Candan, A. S. (2003). Tarih öğretiminde ayrıntılı okuma becerilerinin geliştirilmesi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans14: Cücük, E. (2017). Türkiye’de “Eğitim Tarihi” Alanında Yapılmış Doktora Tezlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Referans16: Dilek, G. (2012). Tarih öğretiminde toplumsal cinsiyet: 6. sınıf öğrencilerinin perspektifinden tarihsel süreçte kadın hakları ve kadın imgesi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Referans17: Erol-Şahin, A. N. (2014). Tarih öğretiminde analoji yönteminin kullanılmasının orta öğretim öğrencilerinin tutumlarına, başarılarına ve tarihsel düşünme becerilerine etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans18: Gürkan, H. (2016). Osmanlı'dan Cumhuriyet'e ilköğretimde tarih öğretiminin dönüşümü (1869-1950). Doktora Tezi. Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Referans19: Güven, A. (2005). Tarih öğretiminde öğrencilerin demokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Erzurum örneği). Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Referans20: Hali, S. (2013). Tarih öğretmenlerinin tarih eğitimindeki yeni yaklaşımlara ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi Ankara örneği. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans21: Işık, H. (2008). Tarih öğretiminde doküman kullanımının öğrencilerin tarihsel düşünme becerilerine ve başarılarına etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans22: Kiriş. A. (2009). Tarih eğitimi ve tarihçilik mesleği: Lise tarih derslerinde yazma becerilerinin kullanılması ve geliştirilmesi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans23: Koçak, K. (1998). Cumhuriyetten günümüze tarih anlayışı ve ortaöğretim kurumlarında tarih öğretimi (1923-1992). Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans24: Köken, N. (2002). Cumhuriyet Dönemi tarih anlayışları ve tarih eğitimi (1923-1960). Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Referans25: Köse, M. (2011). Tarih öğretiminde kadın imajının yeniden inşası. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans26: Metin, E. (2011). Tarih eğitimi ve dil: tarihçilerin, tarih ders kitabı yazarlarının, tarih öğretmenlerinin ve öğrencilerin tarihsel dil kullanımı. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Referans27: Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2016). Nitel veri analizi. (Çev. Ed: Sadegül Akbaba Altun ve Ali Ersoy). Ankara: Pegem Akademi.
• Referans28: Orosoo, B. A. (2012). Moğolistan'da ortaokul ve liselerde tarih eğitiminin gelişimi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans29: Öztaş, S. (2007). Tarih öğretimi ve filmler: "Tarih öğretiminde film kullanılmasının öğrenci başarısı üzerine etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans30: Sungur, H. (2012). Amerika Birleşik Devletleri'nde tarih eğitimi ve ulusal tarih standartlarının oluşturulması. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Referans31: Şahin, L. (2014). Rusya Federasyonu tarih öğretiminde ulusal kimlik arayışları: Tataristan Cumhuriyeti örneği. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Referans32: Turan, R. (2011). Azerbaycan'da ilk ve ortaöğretimde tarih öğretimi ve ders kitapları (Sovyet döneminden bağımsız Azerbaycan Cumhuriyetine). Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Referans33: Türk, İ. C. (2006). Osmanlı Devleti`nde tarih eğitimi (1839-1922). Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Referans34: Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Referans35: Yıldız, Ö. (2003). Türkiye’de tarih öğretiminin sorunları ve çağdaş çözüm önerileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(15), 181-190.