Kur'an Dışı Vahyin İmkân ve Vukuûna Dair Farklı Bir Bakış

Yıl 2021, , 133 - 148, 30.09.2021

Hasan Maçin

https://doi.org/10.32579/mecmua.958270

Cited By: 1

Öz

Kur'an dışında vahiy olup olmadığı Hz. Peygamber’in vefatı sonrasından günümüze dek süren bir tartışmadır. İlgili literatür incelendiğinde bu konuda üç temel yaklaşımın olduğu görülmektedir. Bu yaklaşımlar; Kur'an ile birlikte Sünnet’in de vahiy olduğunu söyleyen görüş, Kur'an dışında vahiy kabul etmeyen görüş ve Sünnet’i bütünüyle vahiy kabul etmemekle birlikte Kur'an dışında da vahyin varlığını kabul eden görüş olarak sıralanabilir. Söz konusu yaklaşım sahipleri görüşlerini bir takım aklî ve naklî delillere dayandırmışlardır. Bu çalışmada üçüncü yaklaşımın kabulünden hareketle, peygamberler tarafından görülen ya da kendilerine gösterilen görüntülerin vahiy olarak kabul edilip edilemeyeceği, vahiy kabul edilmesi durumunda bunun Kur'an dışında vahyin varlığına delil olup olamayacağı sorgulanmaktadır. Bu tartışmaya sağlıklı bir cevap verilebilmesi için öncelikle vahyin ne olduğunun, Kur'an ekseninde ortaya konulması gerekmektedir. Bu çalışmada, vahiy kavramı Kur'an bağlamında tanıtıldıktan sonra Kur'an’ın yer verdiği bazı peygamberlerle ilgili tecrübelerin ve bu tecrübeler ile ilgili Peygamberlerin aktarımlarının vahiy kapsamında görülüp görülemeyeceği ile ilgili değerlendirmelere yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kur'an, Vahiy, Metlüv, Gayr-i Metlüv, Delil

Teşekkür

Hayırlı çalışmalar!

Kaynakça

• Abdulbâkî, Muhammed Fuad. el-Mu‘cemu’l-mufehres li elfâzi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1991.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. Müessesetu’r-Risâle, 2001.
• Akcaoğlu, Faik. “Hz. Peygamber’in Kur’an Vahyi Dışında Bilgilendirilmesi”. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• Âmidî, Ebu’l-Hasan Seyfuddîn Ali b. Muhammed. el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm. 4 c. Beyrut: el-Mektebu’l-İslâmî, ts.
• Ateş, Abdurrahman. “Ölülerin Nasıl Diriltildiğinin Kuşlar Üzerinden Hz. İbrahim’e Gösterilmesi”. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7, sy 1 (2016): 9-34.
• Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit. el-Fakîh ve’l-Mutefakkih. 2. bs. 2 c. Suudi Arabistan: Dâr-u İbni’l-Cevziyye, ts.
• Bağdâdî, Ebû’l-Vefa Ali b. Akîl b. Muhammed. el-Vâdıh fî Usûli’l-Fıkh. 5 c. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1999.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Huseyn. el-Esmâ ve’s-Sıfât. 2 c. Cidde: Mektebetü’s-Süvâdî, 1993.
• Birışık, Abdulhamit. “Kur’âniyyûn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 26:428-29. Ankara: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, 2002.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’s-sahîh. 9 c. Dimaşk: Dâru Tavki’n-Necât, 2001.
• Câbirî, Muhammed Âbid. Fehmü’l-Kur’an Nüzul Sırasına Göre Tefsir. Çeviren Muhammed Coşkun. 3 c. İstanbul: Mana Yayınları, 2013.
• ———. Medhal ile’l-Kur’âni’l-Kerîm (Kur’an’a Giriş). Çeviren Muhammed Coşkun. 3. bs. İstanbul: Mana Yayınları, 2013.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. 6. bs. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1988.
• Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Alî er-Râzî. el-Fusûl fi’l-Usûl. 2. bs. 4 c. Kuveyt: Vizârutu’l-Evkâf el-Kuveytiyye, 1994.
• Cündioğlu, Dücane. Sözün Özü (Kelâmı İlahi’nin Tabiatına Dair). 3. bs. İstanbul: Kaknûs Yayınları, 2005.
• Cürcânî, Ali b. Muhammed. Kitâbu’t-Ta’rifât. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1983.
• Çalışkan, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahman. es-Sünen. b.y.: Dâru’l-Muğnî, 2000.
• Debbûsî, Ebû Zeyd Abdullah b. Ömer. Takvîmu’l-edille fî usûli’l-fıkh. b.y.: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2001.
• Demirci, Muhsin. Kurân’ın Ana Konuları. 4. bs. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2008.
• ———. Tefsir Terimleri Sözlüğü. 7. bs. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2018.
• Derveze, Muhammed İzzet. et-Tefsîru’l-Hadîs. 10 c. Kahire: Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-Arabiyye, 1983.
• Dini Cevaplar. Kur’an dışı vahiy var mıdır? https://www.youtube.com/watch?v=UufV7-U5MSc.
• Ebû Dâvûd, Süleyman bin el-Eşas. es-Sünen. 7 c. b.y.: Dâru’r-risâleti’l-âlemiyye, 2009.
• Ebû Zeyd, Nasr Hâmid. İlahi Hitabın Tabiatı. Çeviren Mehmet Emin Maşalı. 3. bs. Ankara: Otto Yayınlar, 2013.
• Erdoğan, Mehmet. “Teşri Açısından Hadis ve Sünnet”. Kur’an Sünnet İlişkisi Kur’an’da Risâlet ve Sünnet’in Teşriî Değeri, editör Bünyamin Erul, 331-48. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2020.
• Erul, Bünyamin. “Hz. Peygamber’e Kur’an Dışında Vahiy Geldiğini İfade Eden Rivayetlerin Tahlil ve Tenkidi”. İslâmiyât 1, sy 1 (1998): 55-72.
• ———. “Kur’an Dışı İletişim (Vahy-i Gayri Metluv)”. Kur’an Sünnet İlişkisi Kur’an’da Risâlet ve Sünnet’in Teşriî Değeri, editör Bünyamin Erul, 249-84. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2020.
• Fahreddin er-Râzî, Ebû Abdillah Fahruddin Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. el-Mahsûl. b.y.: Müessesetu’r-Risâle, 1997.
• ———. Mefâtîhu’l-Gayb (et-Tefsîru’l-Kebîr). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1999.
• Fazlurrahman. İslâm. Çeviren Mehmet Aydın ve Mehmet Dağ. 3. bs. İstanbul: Selçuk Yayınları, 1993.
• Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kūb. El-Kāmûsü’l-Muhît. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 2005.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed et-Tûsî. el-Menhûl min Ta’lîkâti’l-Usûl. 3. bs. Dimeşk: Dâru’l-Fikr, 1998.
• ———. el-Müstasfâ. b.y.: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1993.
• Genç, Mustafa. “Sünnet-Vahiy İlişkisi”. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005.
• Gölcük, Şerafettin - Toprak, Süleyman. Kelam. 9. bs. Konya: Tekin Kitabevi, 2016.
• Hamidullah, Muhammad. Kur’ân-ı Kerîm Tarihi. Çeviren Salih Tuğ. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1993.
• Hatiboğlu, Mehmed Said. Hz. Peygamber ve Kur’an Dışı Vahiy. 2. bs. Ankara: Otto Yayınlar, 2009.
• İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdu’l-Hak b. Gâlib. el-Muharreru’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-azîz. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2001.
• İbn Düreyd, Ebû Bekr Muhammed b. el-Hasen el-Ezdî el-Basrî. Cemheretu’l-luğa. 3 c. Beyrut: Dâru’l-İlm lil Melâyin, 1987.
• İbn Ebi Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdris b. er-Râzî. Tefsîru’l-Kur’âni’l-’azîm. 3. bs. Suudi Arabistan: Mektebetü Nizâr Mustafa el-Bâz, 1998.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Said. el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm. 8 c. Beyrut: Dâru’l-Âfâki’l-Cedide, ts.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdillah b. Müslim. Te’vîlu Müşkili’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, ts.
• İbn Manzûr, Ebû’l-Fadl Cemâluddin Muhammed b. Mukerrem. Lisânu’l-Arab. 3. bs. 15 c. Beyrut: Dâr-u Sadr, 1993.
• İbnu’l-Ferrâ, el-Kâdî Ebû Ya’la Muhammed b. el-Huseyn b. Muhammed b. Halef. el-Udde fi Usûli’l-Fıkh. 2. bs. 5 c. b.y., 1990.
• İmam Mâlik, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes el-Asbahî. el-Muvatta’. Ebu Zabi: Müessesetu Zâyed b. Sultan, 2004.
• İslamoğlu, Mustafa. Hayat Kitabı Kur’an Gerekçeli Meal-Tefsir. 2. bs. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2008.
• Karaman, Hayreddin, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez ve Sadrettin Gümüş. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 3. bs. 5 c. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
• Kırbaşoğlu, M. Hayri. İslâm Düşüncesinde Sünnet. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 1997.
• Kurtûbî, Abû Abdillâh Muhammed b. Ahmed. el-Câmiʽ li ahkâmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru’l-Kutubi’l-Mısriyye, 1964.
• Maçin, Hasan. “Fıkıh Usûlü Açısından Geleneksel Sünnet Anlayışına Farklı Bir Bakış”. Kavramlar ve Kuramlar -Din Bilimleri-, editör M. Nesim Doru ve Kamuran Gökdağ, 289-317. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları, 2020.
• Mâlik b. Enes, Ebû Abdillah. el-Muvatta’. Ebu Zabi: Müessesetu Zâyed b. Sultan, 2004.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed. Tefsiru’l-Mâtürîdî (Te’vîlâtu Ehl-i Sünne). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2005.
• Mevdûdî, Ebu’l-Âlâ. Tefhîmu’l-Kur’an. Çeviren Muhammed Han Kayânî. 2. bs. İstanbul: İnsan Yayınları, 1991.
• Muhammed Esed. Kur’an Mesajı: Meal-Tefsir. Çeviren Cahit Koytak ve Ahmet Ertürk. 7. bs. Ankara: İşaret Yayınları, 2000.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’s-sahîh. 5 c. Beyrut: Daru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb. es-Sünen. Halep: Mekteb-u Matbuâti’l-İslâmiyye, 1986.
• Nesefî, Ebu’l-Berekât. Menâru’l-Envâr. Çeviren Soner Duman, Osman Güman ve Süleyman Kaya. İstanbul: Beka Yayıncılık, 2018.
• Önkal, Ahmet. “Vahiy-Sünnet İlişkisi ve Vahy-i Gayr-i Metluv”, 55-69. Ankara, 1997.
• Özafşar, Mehmet Emin, İsmail Hakkı Ünal, Yavuz Ünal, Bünyamin Erul, Huriye Martı ve Mahmut Demir, ed. Hadislerle İslam. 7 c. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Paçacı, Mehmet. Kur’an’a Giriş. İstanbul: İsam Yayınları, 2013.
• Peker, Hasan. “İman-Bilgi Münasebeti Bağlamında ‘İtmi’nan’ Kavramı Üzerine Bir Kritik”, 1071-82. Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, 2019.
• Râgıb el-İsfahânî, Ebü’l-Kāsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal. Müfredâtü elfâzi’l-Kur’ân. Dimeşk: Dâru’l-Kalem, 1992.
• Salih, Subhi. Kur’ân İlimleri. Çeviren M. Sait Şimşek. 3. bs. İstanbul: Hikmetevi Yayınları, 2015.
• Sancaklı, Saffet. “Sünnet Vahiy İlişkisi”. Diyanet İlmî Dergi 34, sy 3 (1998): 53-70.
• Serahsî, Muhammed b. Ahmed b. Ebi Sehl. Usûlu’s-Serahsî. 2 c. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, ts.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî. el-İtkān fî ʿulûmi’l-Kurʾân. 4 c. el-Hey’etu’l-Mısrıyye el-âmme lil Kitab, 1974.
• Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs. el-Umm. 8 c. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1990.
• Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed. İrşâdü’l-fuhûl ilâ tahkîki’l-hak min ʿilmi’l-usûl. 3. bs. 2 c. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabiyyi, 2003.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed. Fethu’l-Kadîr. Dimeşk: Dâr-u İbn Kesir, 1993.
• Şeybânî, Ebu Amr İshâk b. Merrâr. el-Cîm. 3 c. Kahire: el-Hey’etu’l-Âmme li Şuûni’l-Metâbi’l-Emîriyye, 1974.
• Şimşek, M. Sait. Hayat Kaynağı Kur’an Tefsiri. İstanbul: Beyan Yayınları, 2012.
• Taberî, Muhammed b. Cerir b. Yezîd. Câmiu’l-beyan fî te’vîli’l-Kur’ân. 24 c. Muessesetu’r-Risâle, 2000.
• Tehânevî, Muhammed A‘lâ b. Alî b. Muhammed Hâmid. Keşşâfü ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-‘ulûm. Beyrut: Mektebetu Lübnan, 1996.
• Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed b. Selâme. Şerhu müşkili’l-âsâr. 16 c. b.y.: Müessesetu’r-Risâle, 1994.
• Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ. es-Sünen. 2. bs. 5 c. Mısır: Matbaat-u Mustafa el-Bâbî, 1975.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. 9 c. İstanbul: Yenda Yayınevi, 1997.
• Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed. Tâcü’l-ʿarûs min cevâhiri’l-kâmûs. 40 c. Dâru’l-Hidâye, ts.
• Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Mahmud b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf. 3. bs. 4 c. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabiyyi, 1987.