İZZET’İN “KATİLLER YAHUT AHZ-I İNTİKAM” ADLI TİYATROSU ÜZERİNE BİR İNCELEME (İNCELEME-METİN)

Yıl 2021, Sayı: 11, 48 - 77, 30.03.2021

Adem Gürbüz

https://doi.org/10.32579/mecmua.862492

Öz

Tiyatro türü, Tanzimat dönemiyle birlikte edebiyatımıza girmiş ve 1870’li yıllarda halkın büyük beğenisini toplamış bir türdür. Bu yıllarda tiyatro türü hızla yayılmış ve sahne sanatı oldukça ilerlemiştir. Fakat Tanzimat’ın ikinci döneminden itibaren bireysel temalara olan rağbet, romantizm akımına olan ilgi ve II. Abdülhamit döneminin tiyatroya elverişli olmayanı ortamı bu türe olan rağbeti azaltır. Sanatçılar, tiyatro türüyle ilgilenmeyi bırakır ve bireysel konuları daha rahatça işleyebilecekleri roman, öykü ve şiire yönelir. Bu bağlamda tiyatro türü,1880-1908 yılları arasında duraklama veya gerileme dönemi olarak nitelendirilebilecek bir dönem yaşar. Tiyatro sayısı oldukça azalır, yazılanlarsa sahnelenme imkânı bulamaz.
Bu çalışma, tiyatro türünün ilgi görmediği bir dönemde yayımlanmış olan Katiller Yahut Ahz-ı İntikam adlı bir tiyatroyu incelemeyi amaçlamaktadır. Adı geçen eser, İzzet adlı bir yazar tarafından hicri 1304 (miladi 1886-1887) yılında yayımlanmıştır, Latin harflerine aktarılmamıştır. Eser, toplumsal bir problem olan eşkıyalığı konu edinmekte ve dram niteliği arz etmektedir. Çalışmayla hem Tanzimat döneminde yayımlanmış olan bir tiyatro eseri Latin harflerine aktarılarak gün ışığına çıkarılacak hem de eser, tiyatro unsurlarına göre irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Katiller Yahut Ahz-ı İntikam, İzzet, Tiyatro, Tanzimat

Kaynakça

• AKYÜZ, Kenan (2013). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri 1860-1923. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• AND, Metin (1970). 100 Soruda Türk Tiyatrosu Tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• AND, Metin (1972). Tanzimat ve İstibdat Döneminde Türk Tiyatrosu: 1839-1908. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• AND, Metin (2014). Başlangıcından 1983’e Türk Tiyatro Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• BARDAKOĞLU, Ali (1995). “Eşkıya”, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 11, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 463-466.
• İZZET (1304). Katiller Yahut Ahz-ı İntikam. İstanbul: Mehmed Cemal Efendi Matbaası.
• KAPLAN, Mehmet (2008). Tevfik Fikret: Devir-Şahsiyet-Eser. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• KOLCU, Ali İhsan (2018). Ara Nesil Edebiyatı. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• ŞENER, Sevda (2003). Dram Sanatı. İstanbul: Mitos Yayınları.
• TANER, Haldun; AND, Metin ve NUTKU, Özdemir (1966). Tiyatro Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (2012). On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.