Kendini Gerçekleştiren Kehanet: Kırmızı Saçlı Kadın

Yıl 2021, Sayı: 12, 110 - 117, 30.09.2021

Dilek Çakır

https://doi.org/10.32579/mecmua.982498

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı modern Türk edebiyatının en başarılı örneklerinden biri olan Kırmızı Saçlı Kadın romanını psikoloji bilimimin önemli kavramlardan biri olan “Pygmalion etkisi” ya da daha bilindik adıyla “kendini gerçekleştiren kehanet” kavramı bağlamında incelemektir. Orhan Pamuk bu romanında eserin başından beri okuyucuyu ve roman kahramanını belirli bir düşünceye hazırlamak ister. Tüm olayların meydana geliş sebebi, belirli bir teoriyi gerçeğe dönüştürmek içindir. Romanın başkarakteri Cem, farkında olmadan hayatı boyunca karşılaştığı olaylar neticesinde adım adım kendi kehanetine doğru ilerler. Hayatındaki tüm olaylar, karşılaştığı tüm insanlar, yaptığı tüm eylemler onu bu kehanete doğru sürükler. Ne kadar istese de bu durumdan kaçamaz sonunda da korktuğu başına gelir ve kehanet kendini gerçekleştirir. Cem’in babasının onu küçük yaşta terk etmesi, ardından “baba” rolüne koyduğu Mahmut Usta’yı bir kuyuda ölüme terk ederek onun katili olduğunu düşünmesi, bundan sonraki hayatında Kral Oidipus, Şehname’deki “Rüstem ile Sührab” hikâyesi gibi “baba-oğul ve ölüm” temini konu edinen eserlerin peşinden gitmesi onu hep kendi kehanetine hazırlar. Nitekim sonunda kehanet kendini gerçekleştirir ve Cem de kendi oğlu tarafından öldürülür. Sonuç olarak bu çalışmada Cem’in yaşamına etki eden olaylar, kendini gerçekleştiren kehanet kavramı bağlamında incelenerek, bu alanda yapılan çalışmalara yeni bir bakış açısı getirmek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kırmızı Saçlı Kadın, Orhan Pamuk, Kendini Gerçekleştiren Kehanet, Psikoloji, Edebiyat

Kaynakça

• Bilgin, N. (2003). Sosyal Psikoloji Sözlüğü – Kavramlar, Yaklaşımlar, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Can, Şefik, (2011), Klasik Yunan Mitolojisi, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Firdevsî (2013), Şehnâme, (çev.Necati Lugal),Ankara: Kabalcı Yayınları, Ankara.
• Pamuk, Orhan (2019), Kırmızı Saçlı Kadın, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Reynolds, D. (2007) “Restraining Golem and Harnessing Pygmalion in the Classroom: A Laboratory Study of Managerial Expectations and Task Design, Academy of Management Learning & Education”, 2007, Vol. 6, No. 4, 475–483
• Rosenthal, R. and SL Jacobson, L. (1966). “Teachers' expectancies: Determinates of pupils' IQ gains. Psychological Reports”, 19, 115¬118. Rosenthal, R. ve Jacobson L.(1968). Pygmalion
• Sophokles (2019), Kral Oidipus, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• TDAV İslam Ansiklopedisi (2013), Cilt 44, s. 28-30.