XVII. Yüzyıl Şairlerinden Reşîdî ve Kaside-İ Esmâ-i Hüsnâ ve Na’t-I Şerif Adlı Eseri

Yıl 2022, Sayı: 14, 22 - 40, 30.09.2022

Halil Batur

https://doi.org/10.32579/mecmua.1135580

Öz

İslamî Türk edebiyatı sahasında yazılmış olup günümüze ulaşan gerek yazma gerekse matbu birçok eser bulunmaktadır. Bu eserlerin çoğu, çeşitli bilimsel çalışmalar neticesinde incelenerek bilim ve edebiyat dünyasına kazandırılmıştır. Ancak hâlen üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamış hatta ne ismine ne de eserine dair bilgi bulunmayan, edebî kıymeti haiz olup çeşitli kütüphanelerde bulunan pek çok eserin varlığı da bilinmektedir. Bu eser ve şairler üzerinde yapılacak yeni çalışmalar ile edebiyat araştırmalarına katkı sağlamak, oldukça önemlidir. Şu ana dek üzerinde çalışma yapılmamış ve hakkında, yazdığı şiirler dışında herhangi bir bilgi bulunmayan şairlerden biri de XVII. asır şairlerinden Reşîdî’dir.
Yazdığı şiirlerden hareketle hem divan edebiyatı hem de İslamî Türk edebiyatı sahaları içerisinde değerlendirilebilecek şairlerden biri olan Reşîdî’nin tespit edebildiğimiz tek eseri İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde, NEKTY04175 demirbaş numarası ve Kaside-i Esmâ-i Hüsnâ ve Na’t-ı Şerif adıyla kayıtlı olan eseridir. Eser, çeşitli nazım türleri ile yazılan Arapça ve Türkçe, telif ve tercüme toplam 10 kasideden oluşmaktadır. Eserde şairin kullandığı “Reşîdî” mahlası dışında müellife dair tanıtıcı herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.
Çalışmamızda öncelikle Reşîdî’nin, “Kaside-i Esmâ-i Hüsnâ ve Na’t-ı Şerif” adlı eseri tanıtılacaktır. Sonrasında şairin eserinde yer alan Türkçe şiirleri şekil ve muhteva açısından incelenecektir. Çalışmanın sonunda şairin dinî konulu Türkçe şiirlerinin transkripsiyonlu metni verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Reşîdî, kaside, naat, tevhit, münâcât.

Kaynakça

• Akkuş, M. (2006). Klasik türk şiirinin anlam dünyası-edebî türler ve tarzlar. Fenomen Yayınları.
• Batur, H. (2022). XVII. Yüzyıl şairlerinden reşîdî’nin I. mustafa methinde kaleme aldığı bir kasidesi. 6. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi. 773-778.
• Devellioğlu, F. (1998). Osmanlıca-türkçe ansiklopedik lügat. Aydın Kitabevi Yayınları.
• Koçin, A. (2011). Türk edebiyatında münâcât. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Macit, M. (2006). Münâcât. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C.31, ss. 562-564). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Öger, A. (2014). Reşîdî, Abdurreşid Han. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS), http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/residi-abdurresid-han adresinden 16.05.2022 tarihinde alınmıştır.
• Reşîdî. Kaside-i Esmâ-i Hüsnâ ve Na’t-ı Şerif. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde, NEKTY04175. 1-20. http://katalog.istanbul.edu.tr/client/tr_TR/default_tr/search/results?qu=re%C5%9Fidi&te=
• Saraç, M. A. Y. (2007). Klasik edebiyat bilgisi biçim-ölçü-kafiye. 3F Yayınevi.
• Şemseddin Sâmi (1986). Kâmus-ı türkî. Endurun Kitabevi.
• Uzun, M. İ. (2012). Tevhid. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C.41, ss. 24-26). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yeniterzi, E. (1993). Dîvân şiirinde na’t. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yıldız, A. (2020). Türk islâm edebiyatı, Rağbet Yayınları.