BERCİ KRİSTİN ÇÖP MASALLARI'NIN EKOELEŞTİRİ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 6, 109 - 119, 09.07.2024

Mehmet Nevzat Arcagök

https://doi.org/10.60051/medbel.1490970

Öz

ÖZ
Latife Tekin’in, ilk basımı 1984 yılında yapılmış olan ikinci romanı Berci Kristin Çöp Masalları’nda bir kentin kıyısında çöp yığınları ile fabrikaların faaliyet gösterdiği bölgede kurulan gecekondu semti sakinlerinin zorlu yaşam mücadeleleri dramatik biçimde anlatılmaktadır. Her yıkım sonrası tekrar kurulan gecekondulardan Çiçektepe adında bir mahalle oluşur. Romanda genel olarak mahallede ikamet eden topluluğun sosyo-kültürel yapısı, ekonomik durumu, siyasi yaşamı ve sanayileşmeyle birlikte oluşan çevre kirliliği yansıtılmaktadır. Günümüzde dünya genelinde görülen nüfus artışı, gelir dağılımındaki adaletsizlik, işsizlik, göç, çarpık kentleşme, üretim-tüketim anlayışındaki değişiklik, sanayileşme, iklim değişikliği, yaşanan savaşlar, doğal kaynakların bilinçsizce kullanımı, çevre kirliliği vs. faktörler doğanın uyumunu ve dengesini bozduğu gibi küresel ekolojik krize de neden olmaktadır. Bu durum bir bakıma insanın doğaya egemen olma ve ona tahakküm etme isteğinden ileri gelmektedir. Doğa ile ilişkimizde insan-merkezcilik anlayışından vazgeçebilme adına “Derin Ekoloji” ve “Ekofeminizm” gibi bazı akımlar geliştirilmiştir. Bu kuramların amacı; bireyde doğaya karşı bir sorumluluk duygusu oluşturarak çevre etiği kazandırabilmektir. Doğanın tahrip olmasına neden olan unsurlar göz önünde bulundurulduğunda ekoeleştirinin kapsamı içerisine hem söz konusu kuramlar hem biyoloji, fen, siyaset vs. bilim dalları hem de sosyal bilimler ve edebiyat girmektedir. Bu nedenle yaşanan çevre krizinin önüne geçebilme adına disiplinler arası ilişkiyi göz ardı etmeden ilgili kurum ve kuruluşların destekleriyle iş birliği içinde hareket etmek toplumsal bir görev olduğu gibi aynı zamanda bir zorunluluktur.
Anahtar Kelimeler: Berci Kristin Çöp Masalları, Latife Tekin, Ekoeleştiri, Ekoloji, Ekofeminizm.

*Dr., İstanbul Sancaktepe Mesleki Eğitim Merkezi, [e-mail], (ORCID: 000-0003-3985-3118).

EXAMINATION OF BERCI KRISTIN GARBAGE TALES IN THE CONTEXT OF ECOCRITICISM

ABSTRACT
In Latife Tekin's second novel, Berci Kristin Garbage Tales, which was first published in 1984, the difficult survival struggles of the residents of the slums established in the area where garbage heaps and factories operate on the edge of a city are dramatically described.
A neighborhood called Çiçektepe is formed from the slums that are rebuilt after each demolition. The novel generally reflects the socio-cultural structure, economic situation, political life of the community residing in the neighborhood and the environmental pollution caused by industrialization. Today, population growth seen worldwide, injustice in income distribution, unemployment, migration, unplanned urbanization, change in the understanding of production-consumption, industrialization, climate change, wars, unconscious use of natural resources, environmental pollution, etc. These factors not only disrupt the harmony and balance of nature, but also cause a global ecological crisis. In a way, this situation stems from man's desire to dominate and dominate nature. Some movements such as "Deep Ecology" and "Ecofeminism" have been developed in order to abandon the anthropocentrism in our relationship with nature. The purpose of these theories is; The aim is to create environmental ethics in the individual by creating a sense of responsibility towards nature. Considering the factors that cause the destruction of nature, both the theories in question and biology, science, politics, etc. are included within the scope of ecocriticism. It includes branches of science as well as social sciences and literature. For this reason, in order to prevent the environmental crisis, acting in cooperation with the support of relevant institutions and organizations without ignoring interdisciplinary relations is not only a social duty but also an obligation.
Key Words: Berci Kristin Garbage Tales, Latife Tekin, Ecocriticism, Ecology, Ecofeminism.

Anahtar Kelimeler

Berci Kristin Çöp Masalları,, Latife Tekin,, Ekoeleştiri,, Ekoloji,, Ekofeminizm

Kaynakça

• Altun, Altun. “Marksizm ve Ekoloji”. I. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, Bildiriler Kitabı 2012: 183-193.
• Atik, Şerefnur. Türk Edebiyatında Postmodernist Süreç ve Latife Tekin. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları, 2012.
• Beklân Çetin, Oya. “Ekofeminizm: Kadın Doğa İlişkisi ve Ataerkillik”. Sosyoekonomi Dergisi. C. 1. S. 1. (2005): 61-76
• Çelik, Ezgi Ece. “Val Plumwood ve Animist Materyalizm”. ViraVerita E-Dergi. S. 5 (2017): 71-86
• Engels, Friedrich . Doğanın Diyalektiği. Çeviren Arif Gelen. Ankara: Sol Yayınları, 2022.
• Görmez, Kemal. Çevre Sorunları. Ankara: Nobel Yayınları, 2020.
• Gürbilek, Nurdan. Ev Ödevi. İstanbul: Metis Yayınları, 2021.
• İçli, Gönül. Sosyolojiye Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık, 2005.
• Kılıç, Selim. Çevre Etiği. Ankara: Orion Kitabevi, 2013.
• Kongar, Emre. Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1995.
• Opperman, Serpil. Ekoeleştiri Çevre ve Edebiyat. Ankara: Phoenix Yayınevi, 2012.
• Özer, Pelin. Latife Tekin Kitabı. İstanbul: Can Sanat Yayınları, 2020.
• R. Des Jardins, Joseph Çevre Etiği-Çevre Felsefesine Giriş-. Çeviren Ruşen Keleş. Ankara: İmge Kitabevi, 2006.
• Tekin, Latife. Berci Kristin Çöp Masalları. İstanbul: Can Yayınları, 2022.
• Tolan, Barlas. Sosyoloji. Ankara: Gazi Kitabevi, 2005.
• Wellek, Rene ve Warren, Austin. Edebiyat Teorisi. Çeviren Ö. Faruk Huyugüzel. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2019.