YAPAY ZEKÂ VE SUÇ: GELECEK AÇISINDAN HUKUKSAL VE ETİK TEHDİTLER

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 7, 1 - 17, 07.01.2025

Buse Nur Tufan

https://doi.org/10.60051/medbel.1585638

Öz

Yapay zekâ ve suç arasındaki ilişki, giderek önem kazanan ancak hala yeni bir araştırma alanı olarak değerlendirilebilir. Yapay zekânın hızla gelişen teknolojisi, suç işleme yöntemlerinden suçun tespitine kadar birçok alanda etkili olmaya başlamıştır. Ancak bu alandaki literatürün sınırlı olması, yapay zekâ ile suç arasındaki ilişkinin daha derinlemesine incelenmesi gerekliliğini doğurmaktadır. Aynı zamanda, yapay zekânın suçla ilişkisi, algoritmaların kötüye kullanımı, kişisel veri ihlalleri, manipülasyonlar, gözetim teknolojileri gibi birçok farklı boyutu içermekte olup çalışmanın sınırlandırılmasını gerektirecek kadar geniş bir konuyu kapsamaktadır.
Bu çalışmanın amacı, yapay zekâ kullanılarak işlenebilecek suç türlerini analiz etmek, suç önleme ve tespitinde yapay zekânın sunduğu avantajları değerlendirmek, bunun yanı sıra bu teknolojinin etik ve hukuki sonuçlarını ele alarak olası riskleri belirlemektir. Özellikle, yapay zekâ teknolojilerinin kötü niyetli kullanım potansiyeli, toplum güvenliği üzerindeki etkileri ve hukuki düzenlemelerin gerekliliği gibi konulara odaklanarak, bu araştırma ile literatüre katkı sunulması amaçlanmaktadır.
Sonuç olarak, yapay zekânın suçla ilişkisi üzerine yapılacak araştırmalar, sadece mevcut suçları önlemek ve tespit etmek için değil, aynı zamanda toplumun gelecekteki güvenliğini sağlamak için de kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın sağladığı analizler, yapay zekânın güvenli kullanımını destekleyecek etik ve hukuki çerçevelerin oluşturulmasına katkı sunmayı hedeflemektedir. Böylelikle, yapay zekânın toplum yararına kullanılması ve suç amaçlı kullanılmasının önlenmesi için gerekli adımların atılmasına yönelik değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Suç, Etik, Hukuki, Gelecek, Toplumsal

Kaynakça

• Abanoz Öztürk, B. (2024 Ara Rapor). Suç Davranışını Öngören Üretken Yapay Zekâ Araçlarının Ceza Muhakemesi Hukukunun Temel İlkeleri Bağlamında Değerlendirilmesi. Üretken Yapay Zekâ ve Hukuki Meseleler (s. 12-31). İstanbul: İstanbul Barosu.
• Akbaş, A. (2024). Suç Sosyolojisi: Türkiye’deki Hapishanelerin Mekânsal ve Zamansal Bağlamı. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 26(1), 104-131.
• Akkuş, T. (2019, 10 27). Öngörücü Polislik (Predpol). 10 26, 2024 tarihinde Tolga Akkuş: https://www.tolgaakkus.com/2019/10/27/ongorucu-polislik-predpol/#:~:text=Polis%20kay%C4%B1tlar%C4%B1na%20ula%C5%9Fabilen%20bu%20yaz%C4%B1l%C4%B1m,2013%20y%C4%B1l%C4%B1ndan%20beri%20aktif%20durumda. adresinden alındı
• Altun, D. (2019). Sanal Gerçeklik ve Yapay Zeka. G. ed. Telli içinde, Yapay Zeka ve Gelecek (s. 139-157). İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Aras Bozkurt, Abdulkadir Karadeniz, David Baneres, Ana Elena Guerrero-Roldán ve M. Elena Rodríguez. (2021).
• Artificial Intelligence and Reflections from Educational Landscape: A Review of AI Studies in Half a Century. Sustainability, 13(2), 1-16.
• Arslan, K. (2020). Eğitimde Yapay Zeka ve Uygulamaları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 71-88.
• Aydın, İ. (2023). Teknoloji Etiği: Teknolojinin Karanlık Yüzü Üzerine Tartışmalar. Felsefe Dünyası Dergisi (77-Ek), 5-37.
• Balandier, G. (2023). Sahnelenen İktidar. (Ö. Karakaş, Dü.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Bayındır, S. (2021). Otonom Araçlarda Sözleşme Dışı Hukuki Sorumluluk Hallerinin Değerlendirilmesi. Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 383-410.
• Benli, E., & Şenel, G. (2020). Yapay Zekâ ve Haksız Fiil Hukuku. ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(2), 296-336.
• Binbir, Sevtap. (2021). Pazarlama Çalışmalarında Yapay Zeka Kullanımı Üzerine Betimleyici Bir Çalışma. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5(3), 314-328.
• Bingöl, İ. (2022). Sosyolojik Suç Teorilerine Kuramsal Bir Yaklaşım: Sosyal Süreç Teorileri. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 640-652.
• Büyüksağiş, E. (2021). Yapay Zeka Karşısında Kişisel Verilerin Korunması ve Revizyon İhtiyacı. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18(2), 529-541.
• Caldwell, M., Andrews, J. T., Tanay, T., & Griffin, L. (2020). AI-enabled Future Crime. Crime Science, 1-4.
• Çekin, M. S. (2018). Otonom Araçlar ve Hukuki Sorumluluk. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 9(33), 283-301.
• Chul Han, B. (2017). Şiddetin Topolojisi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Commission, E. (COM (2021) 206 final, 2021/0106 (COD)). Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council Laying Down Harmonised Rules on Artificial Intelligence (Artificial Intelligence Act) and Amending Certain Union Legislative Acts. Brussels.
• Çopur, E., Ulutaşdemir, N., & Balsak, H. (2015). Çocuk ve Suç. Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi “Erken Müdahale”. 1. Ankara: Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal.
• Demirhan, A., Kılıç, Y. A., & Güler, İ. (2010). Tıpta Yapay Zeka Uygulamaları. Yoğun Bakım Dergisi, 9(1), 31-41.
• Demiroğlu, E. S. (2024, 07 10). Yapay zekanın korkunç kullanımı! Kız çocuklarının görüntülerini kullandılar. 11 2024 tarihinde haber7com. adresinden alındı.
• Fırat, O. Z., & Fırat, S. Ü. (2017). Endüstri 4.0 Yolculuğunda Trendler ve Robotlar. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(2), 211-223.
• Gazete, T. R. (2004, 10 12). Türk Ceza Kanunu. 11 2024 tarihinde T.C Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5237&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden alındı. Güllü, İ. (2014). Suç Olgusuna Teorik Ve Eleştirel Bir Yaklaşım. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si , 16((Özel Sayı I)), 104-107.
• Gültekin, A. (2021). Klasik Mantıktan Bulanık Mantığa Yapay Zeka Serüveni. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(22), 697- 714.
• Gültekin-Várkonyi, G. (2024 Ara Rapor). Yüz Tanıma Teknolojileri ve Yapay Zekâ Tüzüğü. Üretken Yapay Zekâ ve Hukuki Meseleler (s. 7-11). İstanbul: İstanbul Barosu.
• İşler, B., & Kılıç, M. Y. (2021). Eğitimde Yapay Zekâ Kullanımı ve Gelişimi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5(1), 1-11.
• Kaya, İ., & Engin, O. (2005). Kalite İyileştirme Sürecinde Yapay Zekâ Tekniklerinin Kullanımı. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 11(1), 103-114.
• Kaya, M. (2021). Sanayi 4.0’da Yapay Zekâ ve Türkiye. Fırat Üniversitesi. İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(2), 63-94.
• Köroğlu, Y. (2017). Yapay Zeka'nın Teorik ve Pratik Sınırları. 1-10.
• Larson, E. J. (2022). Yapay Zekâ Miti: Bilgisayarlar Neden Bizim Gibi Düşünemez. (K. Y. Us, Çev.) Fol.
• McCarthy, J. (2007, 10 12). What Is Artificial Intelligence? 10 2024 tarihinde Computer Science Department, Stanford University: https://www-formal.stanford.edu/jmc/whatisai.pdf adresinden alındı.
• Merken, S. (2023, 06 26). New York lawyers sanctioned for using fake ChatGPT cases in legal brief. 11 2024 tarihinde Reuters: https://www.reuters.com/legal/new-york-lawyers-sanctioned-using-fake-chatgpt-cases-legal-brief-2023-06-22/ adresinden alındı
• Nabiyev, V. V. (2012). Yapay Zeka: İnsan-Bilgisayar Etkileşimi (Ankara b.). Seçkin Yayıncılık.
• Özgeldi, M. (2019). Yapay Zeka ve İnsan Kaynakları. G. ed. Telli içinde, Yapay Zeka ve Gelecek (s. 198-222). İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Pirim, H. (2006). YAPAY ZEKA. Journal of Yasar University, 1(1), 81-93.
• Sheng, E. (2024, 02 14). Generative AI financial scammers are getting very good at duping work email. 11 2024 tarihinde CNBC: https://www.cnbc.com/2024/02/14/gen-ai-financial-scams-are-getting-very-good-at-duping-work-email.html adresinden alındı.
• Siegel, L. J. (2012). Criminology, Wadsworth: (11. Edition). Wadsworth Publishing. Suç Nedir? (2020). 10 2024 tarihinde T.C. Adalet Bakanlığı Mağdur Bilgilendirme: https://magdurbilgi.adalet.gov.tr/298/Suc-Nedir#:~:text=Su%C3%A7%2C%20T%C3%BCrk%20Ceza%20Kanununda%20veya,ve%20cezai%20yapt%C4%B1r%C4%B1ma%20ba%C4%9Flanm%C4%B1%C5%9F%20eylemlerdir. adresinden alındı.
• Şenses Aksu, M. (2023). Makine-İnsana ve Yapay Zeka İle Sosyal Bilim İlişkisine Dair Bir Eleştiri Denemesi. 470-483. The 17th International Scientific Research Congress -Social and Educational Sciences Asos Yayınları. Tecuci, G. (2012). Artificial Intelligence. WIREs Computational Statistics, 4(2), 168-180.
• The Foundation Model Transparency Index. (2024). 10 2024 tarihinde Stanford University: https://crfm.stanford.edu/fmti/May-2024/index.html adresinden alındı.
• TRT. (2024, 10 25). Suçlular dolandırıcılık yöntemlerine "yapay zekayı" da alet etti. 11 2024 tarihinde TRTHABER: https://www.trthaber.com/haber/yasam/suclular-dolandiricilik-yontemlerine-yapay-zekayi-da-alet-etti-884392.html adresinden alındı.
• Türkçetin, A. Ö. (2021). Etik Yapay Zeka Tasarımı. U. Köse içinde, Yapay Zeka Etiği (s. 63-81). Ankara: Nobel. Varlı, V. (2023, 06 29). Veri Analitiği Temelli Suç Önleme: Yapay Zekanın İhbar Rolü. 10 2024 tarihinde EGE OLAY: https://www.egeolay.com/yazarlar/av-vefa-varli/veri-analitigi-temelli-suc-onleme-yapay-zekanin-ihbar-rolu/693/ adresinden alındı.
• Walter L. Perry, B. M. (2013). Predictive Policing: The Role of Crime Forecasting in Law Enforcement Operations. RAND Corporation.
• Yapay Zekâ Alanında Kişisel Verilerin Korunmasına Dair Tavsiyeler. (2022, 05 18). 10 2024 tarihinde Kişisel Verileri Koruma Kurumu: https://www.kvkk.gov.tr/ adresinden alındı.
• Yeşilkaya, N. (2022). Yapay Zekâya Dair Etik Sorunlar. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 14(3), 949-963.
• Yücel, G., & Adiloğlu, B. (2019). Dijitalleşme- Yapay Zeka ve Muhasebe Beklentiler. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi , Temmuz (17), 47-60.
• Yüksel, M. (2019). Klasik Suç Kuramları. F. ed. Güllüpınar içinde, Suç Sosyolojisi (s. 3-31). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.