Anadolu Kilim Motiflerinin Sofra Seramiklerine Yansıması

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 127 - 162, 30.06.2021

Aysun Erzincan , Nurcan Yıldız , Elif Erken , Demet Parlak , Seda Akbak , Burak Evren , Sena Ebeoğlu Melek Arslan Levent Mercin

https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.913171

Cited By: 2

Öz

''Seramik'', insanlığın yerleşik hayata geçişinden beri var olan ve onun yaşamının vazgeçilmez parçası olmuş bir malzemedir. Bu malzeme kimi zaman endüstriyel bir ürün olarak ortaya çıkarken, kimi zaman da estetik bir sanat eserine dönüşmüştür. Sofra seramikleri özelinde, üretildikleri toplumların kültürlerini yansıttığı bilinen seramiklerin, teknolojik olanakların gelişmesi ile birlikte dekor tasarımları ile formlarında kayda değer bir çeşitlilik göstermiştir. Seramik, Dünya genelinde rekabet gücü yüksek bir üretim sektörüdür. Sofra seramiklerinin bu rekabetçi ortamda önemli bir konumda olduğu söylenebilir. Sofra seramiği sektöründe Türkiye, maalesef her geçen yıl rekabet gücünü yitirmektedir. Bu olgunun incelenmesi ve sektördeki bu rekabetçi ortamda iyileştirme adına yapılabileceklerin ortaya konulması bir ihtiyaç olarak kabul edilmiştir. Bu genel probleme bağlı olarak özgün alternatif tasarım örneklerinin oluşturulması da hedeflenmiştir. Araştırma kapsamında Anadolu kilimlerinden esinlenilerek oluşturulan özgün dekor tasarımları incelenmiştir. Buna göre Anadolu kilimlerinin üzerindeki sembolik değeri olan motifler ele alınmış ve göstergebilimsel açıdan analiz edilmiştir. Yapılan inceleme ve analiz sonrasında, rekabetçi bir ortam olan bu sektörde tutunabilme ve ilerleme adına yerel kültür ürünlerinden biri olan Anadolu kilim motiflerinin, sofra seramiklerine uygulanabilirliği üzerinde durulmuş, eskizler oluşturulmuş ve daha sonra belirli formlar üzerine bu tasarımlar uygulanmıştır. Tasarımlarda merkezi kompozisyon anlayışı yanında, açık kompozisyon veya kesit almaya dönük bir yaklaşım sergilenmiş ve bu yol ile özgün ürünler oluşturulmuştur. Araştırma kapsamında oluşturulan özgün dekor tasarımları hikâyeleştirilerek anlamsal bakımından ürünlere derinlik kazandırılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sofra Seramiği, Kilim, Sembol, Motifler, Tasarım

Destekleyen Kurum

Kütahya Dumlupınar Ün. GFS ve Keramika

Proje Numarası

1

Reflection of Anatolian Kilim Motifs on Ceramic Dinnerware

Öz

"Ceramics" is a material that has existed since humanity transitioned to settled life and has become an indispensable part of his life. While this material sometimes emerges as an industrial product, it has sometimes turned into an aesthetic work of art. With the development of technological possibilities, ceramics, which are known to reflect the cultures of the societies in which they are produced, have shown a remarkable variety in their decor designs and forms. Ceramic is a highly competitive production sector around the world. It can be said that ceramics are in a critical position in this competitive environment. The ceramics industry in Turkey, unfortunately, is losing its competitiveness with each passing year. It is accepted as a need to examine this phenomenon and to reveal what can be done to improve in this competitive environment in the sector. Based on this general problem, it is also aimed to create original alternative design examples. Within the scope of the research, original decor designs inspired by Anatolian rugs were examined and analyzed scientifically. After the examination and analysis of ceramics were emphasized to hold on and progress in this competitive environment, sketches were created, and then these designs were then applied to certain forms. In addition to the central composition approach, an open composition or sectional approach was adopted in the designs, and unique products were created in this way. Products were tried to gain depth in terms of semantics.

Anahtar Kelimeler

Ceramic Dinnerware, Rug, Symbol, Motives, Design

Proje Numarası

1

Kaynakça

• Arcasoy, A. (1983). Seramik Teknolojisi. İstanbul: Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Ana Sanat Dalı Yayınları, 2. Basım.
• Ateşok, E. (2014). “Karakeçili İlçesinde Dokunan Kilimlerin Geleneksel Motif Özellikleri”. Kalemişi 2.3 (2014): 23-38. (URL 12) www.kalemisidergisi.com. Erişim Tarihi: 15.03.2021.
• Barnard, Malcolm (1998-2002). Sanat, Tasarım ve Görsel Kültür. Ankara. Ütopya Yayınevi. 1. Basım. 92.
• Canyurt, M. (2009). Tarihsel Süreç İçinde Farklı Kültürlerdeki Vurmalı Seramik Çalgıların ve Günümüz Sanatçı Uygulamalarının İrdelenmesi. İstanbul. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Seramik ve Cam Tasarımı Ana Sanat Dalı.
• Demirel, Ş. (2012). Sembol, Sembolik Dil ve Bu Bağlamda Mesnevî’nin İlk 18 Beytindeki Sembolik Unsurlar. Ankara. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Summer 2012, p. 915-947.
• Dukor, M. (2010). African Philosophy in the Global Village. Saarbrüken: Lambert Academic Publishing.
• Duman, Ü. (2017). Evrensel Tasarımların Kamusal Yapılarda Engelliler için Önemi: KKTC İçişlerini Bakanlığı Binasının İncelenmesi. Lefkoşa. Yakın Doğu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana Bilim Dalı.
• Dündar, S. O. (2005). Seramik Sofra ve Süs Eşyası Sektörel Araştırmalar. Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. ISBN 975-7406-81-3.
• Erbek, M. (2002). Çatalhöyük’ten Günümüze Anadolu Motifleri. Ankara: T.C Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Erman, D. O. (2019). Antik Çağ’dan Günümüze Seramik Kültürü ve Sanatında Doğurganlık Kavramı. STD. 143-169.
• Gökbel, F. M. (2019). Seramik Malzeme ve Ses İlişkisi Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 51-66.
• İnan, U. (2005). Farklı Sinterleme Sıcaklıklarının Ağırlıkça %2 MnO ve %2 TiO2 katkılı Alümina Seramiğinin Mikroyapısal ve Fiziksel Özelliklerine Olan Etkileri. İstanbul. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kalkınma Bakanlığı (2015). Onuncu Kalkınma Planı 2012-2018. Seramik Çalışma Gurubu Raporu. Ankara, Kalkınma Bakanlığı, ISBN 978-605-9041-54-6.
• Kayci, H. O. (2019). Neolitik Dönem’de Çukurova ve Orta Toroslar: Yeni Araştırmalar ve Çevre Bölgelerle İlişkiler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Tarih Öncesi Arkeolojisi Bilim Dalı.
• MEB (2011). El Sanatları Teknolojisi. Karışık Çizim Motifleri. Ankara. Milli Eğitim Yayınları (URL 11).
• Okumuş, H. (2017). Geçmişte ve Günümüzde Seramiğin Kullanım Alanları. DergiPark. 2(3), 2-11.
• Oyman, N. R. (2019). Bazı Anadolu Kilim Motiflerinin Sembolik Çözümlemesi. Arış Halı, Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi. DOI: https://doi.org/10.34242/akmbaris. 2019. 119. 6-22.
• Ölmez, N. (2010). Dokumalarda Yılan Motifi. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, ART-E, 2010-06.
• Özçelik, S. (2014). İstanbul Kilim ve Düz Dokuma Yaygılar Müzesi. Varlıklar Dergisi 42.
• Özgür, A. (2003). Gösterge Bilim. S. 5. https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/ozeny/114829/GOSTERGEBILIM.pdf.
• Sevim S. S. & N. Yeşilmen (2019). Geleneksel Çömlekçilikten Çağdaş Seramik Sanatına Cemalettin Sevim Örneği. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi (1). 69-76.
• Sevim S. S. & Ö. Yıldırım (2014). Çağdaş Türk Seramik Sanatında Resimsel Anlatım. Sanat ve Tasarım Dergisi. 7 (7), 61-74.
• Sevim, C. (2017). Yemek Kültürü ve Sofra Seramikleriyle Etkileşimi. Art-e Sanat ve Tasarım Dergisi. Cilt 7, Sayı 2.
• Sevin, V. (2002). Anadolu Arkeolojisi. İstanbul: DER Yayınları. 3. Basım.
• Tüylek, Z. (2017). Biyomateryaller ve Sağlıkta Kullanımı. Malatya: Bozok Tıp Dergisi. 7(4), 80-9.
• Uludağ, K. (1998). Seramik Sanatının Kimlik Sorunu. İstanbul: Türkiye'de Sanat Dergisi. Mart-Nisan, Sayı 33.
• Yıldırım, C. (2019). Başlangıca Dönen Modern: Madoura Atölyesi Üretimleri ile Picasso, DergiPark, ISSN: 1308-7290 (NWSAFA).