Sheikh Bedrettin Tomb, Fountain and Its Architecture in Milas Senkoy

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 203 - 219, 30.12.2023

Murat Erdal Dere

https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.1322530

Öz

Each civilization has reflected life and death in space in an architectural context differently. Throughout history, in the tradition of the Turks, there has always been a belief that after life ends, a new life will begin, just as it still does today. This belief has brought with it different spatial formations. This tradition, which has reached from the past to the present, has remained continuous and has reached the present through the changes in each other. Briefly referred to as funerary architecture, these are artistic and architectural works erected for important personalities of the time and became social property. This architecture is defined in our past as a burial mound (kurgan), then as a tomb, and today as a mausoleum. The scope of the study is an example of the reflections of our traditional tomb architecture. The subject of the study is located in the Senkoy on the old Milas-Aydin road in the province of Mugla, Milas District. It is the subject of the architectural spatial arrangement as it is one of the examples of classical early Ottoman funerary architecture built for Sheikh Bedrettin, who is considered a historical and spiritual leader. In addition, after the relief, restitution, and restoration projects of the grave in question were approved by the Muğla Regional Cultural Heritage Conservation Authority in 2013, the restoration was completed in 2015, its structural problems were resolved, and it was stabilized. This article aims to define the spatial arrangement and architectural language of the Sheikh Bedrettin Tomb, an Immovable Cultural Property, and to pass it on to future generations.

Anahtar Kelimeler

Architectural, History of Architecture, Restoration, Tomb, Milas

Milas Şenköy’deki Şeyh Bedrettin Türbe, Çeşme ve Mimarisi

Öz

Her medeniyet, yaşam ve ölümü mimari bağlamda mekâna farklı şekilde yansıtmıştır. Tarih boyunca Türklerin geleneğinde yaşamın sona ermesiyle başka bir hayata geçileceğine dair olan inanç, günümüzde de olduğu gibi hep var ola gelmiştir. Bu inanç, farklı mekân biçimlemesini de beraberinde getirmiştir. Geçmişten günümüze dek gelen bu gelenek, süreklilik arz etmiş ve birbirleri ile bağlantılı şekilde değişerek günümüze gelmiştir. Kısaca, mezar mimarisi olarak nitelendirilen, topluma mal olmuş, döneminin önemsenen şahsiyetleri için inşa edilmiş sanatsal ve mimari eserlerdir. Bu mimari, geçmişte kurgan, sonrasında türbe ve günümüzde ise anıt mezar olarak tanımlanmaktadır. Çalışmanın kapsamı, geleneksel mezar mimarimizin yansımalarından bir örneği ele almıştır. Çalışma konusu yapı, Muğla ili, Milas ilçesi, eski Milas-Aydın yolu üzerindeki Şenköy’ündedir. Tarihsel ve manevi önder kabul edilen Şeyh Bedrettin için inşa edilmiş erken dönem Osmanlı türbe mimarisinin örneklerinden birisi olması sebebiyle mimari mekânsal düzenlemeyi konu edinmiştir. Bunun yanında söz konusu türbenin rölövesi, restitüsyonu ve restorasyon projeleri 2013 yılında Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanmış, sonrasında 2015 yılında restorasyonu tamamlanarak yapısal sorunları giderilmiş ve sağlam hale getirilmiştir. Bu makalede, taşınmaz kültür varlığı olan Şeyh Bedrettin Türbesi’nin mekânsal düzenlemesinin ve mimari dilinin tanımlanarak gelecek kuşaklara aktarılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mimari, Mimarlık Tarihi, Restorasyon, Türbe, Milas

Kaynakça

• Arık, O. (1967). Erken Devir Anadolu Türk Mimarisinde Türbe Biçimleri. Anadolu (Anatolia) Dergisi, S. 11, 57-100.
• Ayverdi, E. H. (1989). Osmanlı Mimarisinin İlk Devri, Ertuğrul, Osman, Orhan Gazi, Hüdavendigar ve Yıldırım Beyazıd, 630-805 (1230-1402), I. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti.
• Barışta, H. Ö. (1995). İstanbul Çeşmeleri Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi. Ankara: Türkiye: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Daş, E. (2003). Erken Dönem Osmanlı Türbeleri. İzmir: Ege Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk-İslam Sanatı Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Dere, M. E. (2013). “Şenköy Türbe, rölöve, restitüsyon, restorasyon projeleri ve raporları”. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Rap. 48.06.380/780.
• Doğan, S. (2010). ʺKümbet˝, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 26 (s. 547-550). Ankara: TDV Yayınları.
• Duran, R. (1994). Milas Şenköy-Şeyh Bedreddin Türbesi. D.E.Ü., İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. VIII, s. 413-429.
• Duran, R. (1995). Menteşe Beyliği Mimarisi I. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi.
• Eroğlu, Z. (2011). Muğla Tarihi. Muğla: Muğla Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kalafat, Y. (1999). Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivine Göre Horasan Eri Olarak Bilinen Anadolu Yatırları I. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 40, S. 2-3, s. 511-524.
• Kızılkayrak, G. (2011). Kadıköy Çeşmeleri; Kaynaktan Mahalleye Ab-ı Hayat. İstanbul: Kadıköy Belediyesi.
• Muhammed Esed (1999). Kur’an Mesajı Meal Tesir. (Çev. Koytak, C. Ertürk, A.). İstanbul: İşaret Yayınları.
• Mülayim, S. (2002). ʺKubbe˝, TDV İslam Ansiklopedisi. C. 26 (s. 300-303). Ankara: TDV Yayınları.
• Orman, İ. (2012). ʺTürbe˝, TDV İslam Ansiklopedisi. C. 41 (s. 464-466). Ankara: TDV Yayınları.
• Ökten, S. (2019). Aslında Bir Sanat Var. İstanbul: Tuti Kitap.
• Önal: M. N. (2001). “Hoca Ahmet Yesevî Tesirindeki Muğla Erenleri”, s. 167-183. Türk Dünyası Lehçe ve Edebiyatları Sempozyumu Bildirileri (Muğla, 21-22 Nisan 2000) Muğla,
• Önkal, H. (1989). Tire Türbeleri. D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. VIII, s. 217-306.
• Ülgen, A. S. (1938). İznik’te Türk Eserleri. Vakıflar Dergisi, Cumhuriyet Matbaası, S. 1, s. 53-69.