Bilançoda Varlıkların Sınıflandırılmasında Tarihsel Evrim: Tercümeye Dayalı Türkiye Örneği

Yıl 2022, Sayı: 66, 1 - 48, 31.01.2022

Recep Pekdemir , Ümmühan Aslan , Melis Ercan

https://doi.org/10.26650/MED.1023865

Öz

Şeyh Edebali’ye ait olduğu iddia edilen “geçmişini bilmeyen, geleceğini bilemez” ifadesinden hareket ederek muhasebe ve raporlama alanlarında geçmişte yaşanmış gelişmeleri bilmek ve geleceğin dinamiklerini anlayabilmek için oldukça önem taşımaktadır. Bu nedenle bu çalışma, bilanço unsurlarından varlıkların, sıralanması ve sınıflandırılmasının tarihsel süreç içerisinde geçirdiği evrimi, erişilen kaynaklar kapsamında ortaya koymayı hedeflemiştir. Belirlenen hedef doğrultusunda öncelikli olarak, İngilizce dilinde, bilançodaki varlıkların sıralanması ve sınıflandırmasının tarihsel gelişimi ile ilgili 20. Yüzyılın ortasına kadar ortaya konulmuş olan çalışmalar, erişilebilen kaynaklar kapsamında incelenmiş ve kilometre taşı niteliğinde olan gelişmeler örnekleriyle birlikte bu çalışmada ele alınmıştır. Daha sonra, ülkemizdeki benzer nitelikteki çalışmalar 1926 – 1992 dönemini kapsayacak şekilde incelenmiş, uygun görülen gelişmeler kısaca özetlenerek, yaşanılan evrimin aşamaları ortaya konmuştur. Çalışma, erişilebilen kaynaklar kapsamında belirli bir dönemi kapsadığı için, varlıklardaki sıralama ve sınıflandırmaya etkisi olan gelişmelerin tümünü içerme iddiasında değildir.

Anahtar Kelimeler

Sınıflandırma, Sınıflandırmanın Evrimi, Muhasebe Tarihi

Historical Evolution of Balance Sheet Classification: The Turkey Case of Evolving By Translating

Öz

The paper examines historical evolutions or developments of balance sheet classification as a basic financial statement, concentrating on phases in Turkey from 1926 to 1992. The authors rigorously scanned books and study papers published in English and Turkish and summarized crucial information as milestones in history. The paper examines the developments in western countries up to the mid-20th Century, particularly in the United Kingdom and the United States. However, the paper’s primary focus is on Turkey’s developments and evolutions between 1926 and 1992. The paper may have weaknesses and limitations concerning the overall history; however, this study proposes opportunities for future studies in Turkey and the world. As a result, the paper concludes that it would be difficult to understand the new dynamics without understanding the old dynamics.

Anahtar Kelimeler

Asset Classification, Accounting History, Financial Reporting

Kaynakça

• AICPA Mission and History. (2021, September 25) Retrieved from https://www.aicpa.org/about/missionandhistory.html google scholar
• Alptürk, N. (1957). Krediyi tayin eden unsurlar bilançoların tahlili rasyolar. Ankara. google scholar
• American Institute of Accountants (1938). American Institute of Accountants (1887-1937) Fiftieth anniversary celebration, 1937, October eighteenth to twenty-second, New York City. Association Sections, Divisions, Boards, Teams. 178. (2021, September 20) Retrieved from https://egrove.olemiss.edu/aicpa_assoc/178 google scholar
• Asset. (2020, September 20). Dictionary.com. Retrieved from https://www.dictionary.com/browse/asset#:~:text=Origin%20of%20 asset%20First%20recorded%20in%201525%E2%80%9335%3B%20back,see%20also%20assai%201%20OTHER%20WORDS%20FROM%20asset google scholar
• Assets. (2020, September 20). Online etymology dictionary. Retrieved from www.etymonline.com/word/assets google scholar
• Aysan, M. A. (1976). Finansal tablolar analizi ve diğer muhasebe konuları. İstanbul: Sermet Matbası. google scholar
• Baladouni, V. (1990). An early attempt at balance sheet classification and financial reporting, The Accounting Historians Journal, Vol. 17, No. 1, (June), 27-45. google scholar
• Broaker, F. (1896) (reprint 2012). The american accountants’ manual, - examiation questions volume 1. London, UK: Forgotten Books. google scholar
• Chatfield, M. & Vangermeersch, M. (1996). The history of accounting - an ilnternational encyclopedia. New York, NY: Garland Publıshıng, Inc. google scholar
• Current. (2020, September 20). Merriam webster. Retrieved from https://www.merriam-webster.com/dictionary/current google scholar
• Dalglish, K. W. (1938). American Institute of Accountants (1887-1937) Fiftieth anniversary celebration, 1937, October eighteenth to twenty-second, New York City, Association Sections, Divisions, Boards, Teams. 178. In American Institute of Accountants (Eds), To google scholar
• What Extent Can the Practice of Accounting Be Reduced to Rules and Standards? A Round Table. (2021, September 20) Retreived from https://egrove.olemiss.edu/aicpa_assoc/178 google scholar
• Dicksee, L. R. (1892). Auditing - a practical manual for auditors, (Edited by: Montgomery, R. H.). E book - 1905 Version. google scholar
• Edey, H. C., & Panitpakdi, P. (1956). British company accounting and the law 1840 -1900. In A. C. Littleton & B. S. Yamey (Eds.), Studies in the history of accounting (pp. 356-379). Homewwod, IL, Richard D. Irwin Inc. (reprint in 2013, New Delhi, Isha Books, pp. 356-379). google scholar
• Foulke, R. A. (1945). Practical financial statement analysis. New York, NY: McGraw-Hill Book Company, Inc. google scholar
• Geijsbeek, J. B. (1914). Ancient Double Entry Bookeeping. Denver, CO. google scholar
• Gönenli, A. ve Sarıkamış, C. (1976). İşletme finansı okuma parçaları ve vak’alar. İstanbul: Sermet Matbaası. google scholar
• Gürus, A. (1972). Ticaret bankalarımızda finansal analiz ve rasyo metodunun uygulanması. Ankara: Başnur Matbaası. google scholar
• Iino, T. (1956), Accounting classification of assets. The Annals of the Hitotsubashi Academy, Vol. 6, No. 2, (April), 66-78. google scholar
• Isaac A. (1941). Muhasebe nazariyesi (R. Yenel, Çev.). İstanbul: Güven Basımevi. google scholar
• Kennedy, R. D., & Mc Mullen, S. Y. (1962). Finansal durum tabloları (A. Gönenli, Çev.). İstanbul: Sermet Matbaası. google scholar
• Koç Yalkın, Y. (1970). İşletmelerde mali analiz teknikleri (2. bs.). Ankara: Sevinç Matbaası. google scholar
• Kömürciyan, K. (1926). Esnâfın hâzır defteri. İstanbul: Sebât Matba‘ası. google scholar
• Kuter, M., Gurskaya, M., Andreenkova, A., & Bagdasaryan, R. (2017). The early practices of financial statements formation in Medieval Italy. The Accounting Historians Journal, Vol. 44, no. 2, (December), 17-25. google scholar
• Moore, C. L., & Jaedicke, R. K. (1980). Yönetim muhasebesi (A. Peker, Çev.). İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası. google scholar
• Normand, C., & Wootton, C. W. (2001). The recognition and valuation of current assets on the balance sheet in the United States, 18651940. The Accounting Historians Journal, Vol. 28, No. 2, (December), 63-108. google scholar
• Pacioli, L. (1494). The rules of double-entry bookkeeping - particularis de computis at scripturis, (J. B. Geijsbeek, Çev.). (2010). IICPA Publications. google scholar
• Paton, W. A., & Dixon, R. L. (1962). Muhasebenin temelleri (M. A. Aysan, Çev.). İstanbul: Sermet Matbaası. google scholar
• Paton, W. A., & Stevenson, R. A. (1916) (reprint Forgatten Books 2018). Principles of accounting, Ann Arbor, MI: Ann Arbor Press. google scholar
• Peker, A. (1988). Modern yönetim muhasebesi (4. bs.). İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası. google scholar
• Peragallo, E. (1977). The ledger of Jachomo Badoer: Constantinople September 2, 1436 to February 26, 1440. The Accounting Review, October, 1977, 881-892. google scholar
• Peragallo, E. (1980). Jachomo Badoer, renaissance man of commerce, and his ledger. Accounting and Business Reserach, Vol. 10, No: 37A, 93-101. google scholar
• Philips annual results, bilançolar 31.12.2019 ve 2020. (2020, September 20). Retrieved from https://www.results.philips.com/publications/ar20 google scholar
• Pietra, D. A. (1586). Indrizzo de gli economi (J. B. Geijsbeek, Çev.). (1914). Ancient Double Entry Bookeeping (pp. 87-107). Denver, CO. google scholar
• Quick. (2020, September 20). Merriam webster. Retrieved from https://www.merriam-webster.com/dictionary/quick google scholar
• Roover, R. (1963) (reprint 2021). The rise and decline of the medici bank, 1397 - 1494. Cambridge, MA: Harvard University Press. google scholar
• Schemman, M. & Ratchasima, N. (2010). Luca Pacioli the rules of double - entry bookkeeping particularis de computis et scripturis, IICPA Publications. google scholar
• Stevin, S. (1608). Hypomnemata mathematica (J. B. Geijsbeek, Çev.). 1914, Ancient Double Entry Bookeeping, (pp. 1114-136). Denver, CO. google scholar
• Thornton, J. (1895) (reprint Forgatten Books 2018). A manual of bookkeeping for the use of students. London: MacMillan and Co. Limited. google scholar
• Türkiye Bankalar Birliği. (1963). Kredi talebedenlerden alınacak hesap vaziyeti ve inceleme tabloları. Bankaların açacakları krediler için talep sahiplerinden alacakları hesap vaziyeti ve tahlil esasları semineri kitabı içerisinde (s. 8-17). İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği Yayınları No: 20. google scholar
• Ünalan, S. (1960). Muhasebe. Ankara: Doğuş Ltd. Şirketi Matbaası. google scholar
• Walker, R. G. (1974). Asset classification and asset valuation, Accounting Business Research, (Autumn), 286-296. google scholar
• Warner, R. (1899). ‘“Fixed” and “circulating” assets’, correspondance, The Accountant, 4 March. (Aktaran: Walker, 1974). google scholar
• Yang, S., Yang, R., & Lin, Z. J. (2014). Historical evolution of the balance sheet in the people’s republic of China. The Accounting Historians Journal, (June), Vol. 41, No. 1, 1-34. google scholar
• Yapı ve Kredi Bankası (1981). Mali tahlil el kitabı. google scholar
• Yücesoy, C. (1941). Muhasebe dersleri cilt: 1. İstanbul: Kenan Basımevi ve Klişe Fabrikası. google scholar
• Yücesoy, C. (1953). Muhasebe dersleri cilt: 1 (3. bs.). İstanbul: Ahmet Halit Yaşaroğlu Kitapçılık ve Kağıtçılık T. L. Ş. google scholar
• Yücesoy, C. (1957). Envanter ve bilanço. İstanbul: Işıl Matbaası. google scholar
• Yücesoy, C. (1958). Ticaret şirketleri ve muhasebesi. İstanbul: Işıl Matbaası. google scholar
• Yücesoy, C. (1968). Bilanço tahlilleri (4. bs.). İstanbul: Çağlayan Kitabevi. google scholar
• Yücesoy, C. (1970). Envanter ve bilanço (5.bs.). İstanbul: Çağlayan Kitabevi. google scholar