Determination of Water Quality Characteristics of Keşiş, Sıhke and Gövelek Ponds (Van, Turkey)

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 60 - 76, 31.12.2023

Muhammet Demir

Öz

This study was conducted between November 2022 and August 2023 to investigate the physical and chemical properties of Keşiş lake and Sıhke and Gövelek pond waters in Van province. In the measurements, the average dissolved oxygen was 8.30 ± 1.60 mg/L, water temperature was 12.68 ± 2.22 °C, turbidity was 12.25 ± 6.01 NTU, electrical conductivity was 476.56 ± 62.55 μS/cm, salinity was 0.23 ± 0.03 mg/L, pH was 8.92 ± 0.31. TDS 233.32±28.31 mg/L, Cl2 42.25±28.21 mg/L, Ca+2 46.78±15.17 mg/L, Mg+2 24.87±8.55 mg/L, Ca+Mg 138.74±3.96 mg/L, CO32- 11.11±8.96 mg/L L, HCO3- 133.39±27.10 mg/L, NO2- 0.01±0.01 mg/L, NO2-N 0.01±0.01 mg/L, NO3- 2.51±1.79 mg/L, NO3—N 0.63 ±0.52 mg/L, NH3 0.32±0.27 mg/L, NH3-N 0.27±0.23 mg/L, NH4 0.35±0.29 mg/L, PO4-3 0.29±0.25mg/L, P 0.07±0.05 mg/L, SO4 112.27±11.76 mg/L, K 4.16±0.85 mg/L, Na 33.49±14.46 mg/L, B 0.86±1.17 mg/L, total hardness 21.68±0.62 mg/L, organic matter 3.38±2.02 mg/L, SAR 0.97±0.46 mg/L, Fe+2 0.066±0.082 mg/L, Mn+2 0.007±0.002 mg/L, Cu 0.003±0.001 mg/L, Ni DLA and Zn 0.003±0.002 mg/L, Cr+6, Ni and Co DLA. has been made. When evaluated according to water quality classes, parameters other than pH were determined to be of quality that can be used in agricultural irrigation, and parameters other than ammonia value were determined to be suitable for fishing.

Anahtar Kelimeler

Lake, pond, water quality, water pollution, Van

Keşiş, Sıhke ve Gövelek Göllerinin (Van, Türkiye) Su Kalitesinin Belirlenmesi

Öz

Bu çalışma, Kasım 2022- Ağustos 2023 tarihleri arasında, Van ilinde bulunan Keşiş gölü ile Sıhke ve Gövelek gölet sularının fiziksel ve kimyasal özelliklerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Yapılan ölçümlerde ortalama, çözünmüş oksijen 8.30 ±1.60 mg/L, su sıcaklığı 12.68±2.22 °C, bulanıklık 12.25±6.01 NTU, elektriksel iletkenlik 476.56±62.55 μS/cm, tuzluluk ‰ 0.23±0.03 mg/L, pH 8.92±0.31, TÇK 233.32±28.31 mg/L, Cl2 42.25±28.21 mg/L, Ca+2 46.78±15.17 mg/L, Mg+2 24.87±8.55 mg/L, Ca+Mg 138.74±3.96 mg/L, CO32- 11.11±8.96 mg/L, HCO3- 133.39±27.10 mg/L, NO2- 0.01±0.01 mg/L, NO2—N 0.01±0.01 mg/L, NO3- 2.51±1.79 mg/L, NO3—N 0.63 ±0.52 mg/L, NH3 0.32±0.27 mg/L, NH3-N 0.27±0.23 mg/L, NH4 0.35±0.29 mg/L, PO4-3 0.29±0.25mg/L, P 0.07±0.05 mg/L, SO4 112.27±11.76 mg/L, K 4.16±0.85 mg/L, Na 33.49±14.46 mg/L, B 0.86±1.17 mg/L, Toplam sertlik 21.68±0.62 mg/L, Organik madde 3.38±2.02 mg/L, SAR 0.97±0.46 mg/L, Fe+2 0.066±0.082 mg/L, Mn+2 0.007±0.002 mg/L, Cu 0.003±0.001 mg/L, Ni DLA ve Zn 0.003±0.002 mg/L, Cr+6, Ni ve Co DLA olarak tespit edilmiştir. Su kalite sınıflarına göre değerlendirildiğinde, pH dışındaki parametrelerin tarımsal sulamada kullanılabilecek kalitede olduğu, amonyak değeri dışındaki parametrelerin ise balıkçılık açısından uygun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göl, gölet, su kalitesi, su kirliliği, Van.

Kaynakça

• AB, (1998) Avrupa Birliği, insan tüketimi amacıyla kullanılacak su kalitesini 98/83/EC Konsey Direktifi. https://suar.com.tr/uygulamalar/icme-suyu/icme-suyu-standartlari/avrupa-birligi-icme-suyu-standartlari/. Erişim tarihi: 10.11.2023.
• Akbaş, A. (2014) Türkiye üzerindeki önemli kurak yıllar. Coğrafi Bilimler Dergisi 12 (2), 101-118. APHA. (1995) Standard methods for the examination of water and wastewater. American Public Health, USA, 1008p.
• ASSKY, (2014) Alabalık ve Sazan Türü Balıkların Yaşadığı Suların Korunması ve İyileştirilmesi Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete 12.1.2014 tarihli ve 28880 sayılı, Ankara.
• Atabey, E. (2015) Elementler ve sağlığa etkileri, Hacettepe Üniversitesi Mezotelyoma ve Medikal Jeoloji Araş. ve Uygulama Merkezi Yayınları, Yayın No: 1, Ankara, s.619.
• Atıcı, A. A. (2017) Karasu Çayı (Van) kum alım faaliyetlerinin su kalitesi ve inci kefali (Alburnus Tarichi, Guldenstaedt 1814) populasyonu üzerine etkileri (doktora tezi basılmamış). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Atıcı, A. A. (2020) Dönerdere, Yumruklu, Değirmigöl ve Dolutaş Göletlerinin (Van, Türkiye) su kalite özelliklerinin belirlenmesi. Cilt: 5 Sayı: 3, 348
• Ayyıldız, M. (1983) Sulama suyu kalitesi ve tuzluluk problemleri (ikinci baskı). A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 879, Ders Kitabı No: 244, Ankara.
• Bayram, M.S. (2016) Van Gölü’ne dökülen Güzelkonak (Arpit) Deresi’nin (Gevaş-Van) su kalite kriterleri üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Van, Türkiye, 107s.
• Bulum, B.Ö. (2015) Bendimahi Çayı’nın (Van) su kalite kriterleri üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Van, Türkiye, 126s.
• Bulut, C., Akçimen, U., Uysal, K., Küçükkara, R., Savaşer S. (2010) Karanfilliçay Deresi suyunun fizikokimyasal ve mikrobiyolojik parametrelerinin mevsimsel değişimi ve akuakültür açısından değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21: 1-7.
• Ceylan, A., Turgut, E., İnal, İ., Mollamahmutoğlu, A., Aydoğan, A. (2009) Türkiye’de son yıllarda gözlenen kuraklık hadiselerinin değerlendirilmesi. Su kaynakları, 2, 1-11.
• Çavuş, A. (2018) Aygır Gölü su kalitesi ve yönetimi üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Van, Türkiye, 215s.
• Çetinkaya, O. (2003) Su kalitesi ders notları, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Su Ürünleri Bölümü. Van, Türkiye, 76s.
• Çiçek, N. L., Ertan, Ö. O. (2012) Köprüçay Nehri (Antalya)’nin fiziko-kimyasal özelliklerine göre su kalitesinin belirlenmesi. Ekoloji, 21 (84): 54-65.
• Çoban, F. (2007) Hazar Gölü su kalitesinin araştırılması (yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Dede, Ö., Sezer, M. (2017) Aksu çayı su kalitesinin belirlenmesinde Kanada su kalitesi indeks (CWQI) modelinin uygulanması. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 32 (3): 909-917.
• Demir, M. (2023a) 2021 yılında görülen kuraklığın Van ilindeki bazı su kaynakları ve balıkçılığa etkileri. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (KUZFAD). Sayı: 2, 94 – 104.
• Demir, M. (2023b) Van ilinde su ürünleri üretiminin mevcut durumu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Balıkçılık Dergisi (COMU-JMSF). Cilt: 6 Sayı: 1, 15 – 23.
• Dişli, M. (2002) Şanlıurfa Balıklıgölü'nün su kalitesi yönüyle değerlendirilmesi (yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dönmez, Z. K. (2010) Ilgın Çavuşçu Gölü sulama kanalında su kalitesi parametrelerinin incelenmesi (yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Duran, C. (2016) Taşköprü İlçesindeki (Kastamonu) göl/göletlerin kırsal rekreasyona uygunluğu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 295-301.
• Elp, M. (2002) Koçköprü Baraj Gölü’nde (Van) yaşayan siraz (Capoeta capoeta, Guldensteadt, 1772) ve İnci Kefali (Chalcalburnus tarichi, Pallas, 1811) populasyonları üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 144s.
• Elp, M., Atıcı, A A., Şen, F., Duyar, H. A. (2016) Van Gölü Havzası balıkları ve yayılım bölgeleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 26 (4): 563-568.
• Gray, N. F. (2015) Metaller, 9. içme suyu kalitesi. (Ed. Mustafa Işık), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 519.
• Gülle, İ. (2005) Karacaören I Baraj Gölü (Burdur) planktonunun taksonomik ve ekolojik olarak incelenmesi. Doktora Tezi, Süleyman Demirel araştırma, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35(3-4), 201-208.
• Gümüş, N. E., Akköz, C. (2020) Eber Gölü (Afyonkarahisar) Su Kalitesinin Araştırılması. Journal of Limnology and Freshwater Fisheries Research, 6(2), 153-163. https://doi.org/10.17216/limnofish.638567.
• Günay, A. (2018) Su Kimyası ve Kimyasal Temel İşlemler. Balıkesir Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü. Balıkesir. Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa b, 2005.
• HACH. (2005). DR 5000 Spectrometer procedures manuel, Erişim tarihi: 10 Haziran 2020, http://tr.hach.com/quick. search- download. search.jsa?keywords= kullan%C4%B1m.
• İSY, (2019) İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete 6.7.2019 tarihli ve 30823 sayılı, Ankara.
• Kabay, T. (2019) Tarımsal kuraklık. 3. international symposium on natural hazards and disaster management, Van, Türkiye, 25 - 27 Ekim 2019, ss.128-133.
• Kapluhan, E. (2013) Türkiye’de kuraklık ve kuraklığın tarıma etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 27, 487 – 510.
• Karaman, S., Gökalp, Z. (2010) Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin su kaynakları üzerine etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 3 (1): 59-66.
• Kaya, N., Şen, F. (2022) Kabaklı Göleti (Diyarbakır) suyunun su kalitesi özellikleri. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (KUZFAD). Cilt: 2 Sayı: 2, 174 – 184.
• Maraşlıoğlu, F. (2007) Yedikır Baraj Gölü (Amasya-Türkiye) fitoplanktonu ve mevsimsel değişimi üzerine bir araştırma, Doktora Tezi, O.M.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Minareci, O., Çakır, M. (2018) Adıgüzel Baraj Gölü’nde (Denizli/Türkiye) deterjan, fosfat, bor ve ağır metal kirliliğinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 61-67.
• Nisbet, M., Verneaux, J. (1970) Composants chimiques des eaux courantes: discussion et propositions des classes en tant que base d’interprétation des analyses chimiques. Annales de Limnologie, 6(2), 161-190.
• Obiefuna, G.I., Sheriff, A. (2011) assessment of shallow ground water quality of pindiga area, yola area, ne, nigeria for ırrigation and domestic purposes. Research Journal of Environmental and Earth Sciences 3: 2: 131-141.
• Oğur R., Tekbaş Ö.F. (2005) Su analizleri. Aydan Matbaacılık.
• Özdemir, N. (1994) Tatlı ve tuzlu sularda alabalık üretimi. Fırat Üniversitesi Yayınları, No:35 sayfa 228, Elazığ.
• Richards, L.A. (1954) Dİagnosis and improvement of şaline and alkali soıls. USD A Handbook No: 60.
• Samsunlu, A. (2005) Çevre Mühendisliği Kimyası. Birsen Yayınevi, İstanbul.
• Sepil, A. (2020) Nemrut Krater Gölü (Bitlis) su kalitesi, gölde yaşayan Aphanius mento (Heckel, 1843)’nun larval ontogenisi ve osmoregülatör kapasitesinin belirlenmesi. (Doktora Tezi). Van YYÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Seyhan, Y. (2016) Deliçay (Haydarbey Çayı)'ın su kalite kriterlerinin incelenmesi (yüksek lisans tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• SKKY. (2015) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150415-18.htm.
• Şahin, C. (2015) Düzağaç Akdeğirmen Baraj Gölü (Sincanlı, Afyonkarahisar) sığ bentik zon'daki chironomidae faunasının su kalitesi ile ilişkilendirilmesi üzerine bir araştırma (yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
• Şen, F. (2016) Türkiye’de su kaynakları yönetimi, söz sahibi kurumlar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve su ürünleri uygulamaları, 2023-2071 vizyonuyla tarım (Ed: Kızılkaya S., Öztürk H., Djan F., Değirmen Ş.,). 2. Cilt, Semih Ofset. Ankara, s: 208-241.
• Şen, F. (2017) Türkiye’de su kaynakları yönetimi, söz sahibi kurumlar, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve su ürünleri uygulamaları, 2023-2071 vizyonuyla tarım, (Ed. Sabri Kızılkaya, Hüseyin Öztürk, Fatih Doğan, Şahin Değirmen, Nail Süngü), Semih Sistem Ofset Basım Yayım, Ankara, 208-241.
• Şen, F., Atıcı, A. A., Elp, M. (2018) Van Gölü Havzası endemik balık türleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 28:63-70.
• Tanyolaç, J. (2000) Limnoloji. Hatipoğlu Yayınevi, Ankara.
• Teng, P. P. S., Lassa, J., Anthony, M. C. (2017) Climate change and fish availability. World Scientific. Cosmos, Vol. 12, No 1 29-42.
• Tepe, Y. (2009) Reyhanlı Yenişehir Gölü (Hatay) su kalitesinin belirlenmesi. Ekoloji Dergisi, 18(70), 38-46.
• Tepe, Y., Boyd, C.E. (2001) A sodium-nitrate-based, water-soluble, granular fertilizer for sport fish ponds, North American Journal of Aquaculture, 63, 328-322.
• TSE. (2005) Türk Standardı 266 (TS 266). İnsani tüketim amaçlı sular, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 5s.
• Varol, M. (2010) Dicle Nehri ve üzerindeki baraj göllerinin fiziksel, kimyasal ve algolojik özellikleri. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri enstitüsü, Elazığ, 237.
• WHO, (1993) World Health Organization. Guidelines for Drinkingwater Quality. https://suar.com.tr/uygulamalar/icme-suyu/icme-suyu-standartlari/dunya-saglik-orgutu-icme-suyu-standartlari/. Erişim tarihi: 10.11.2023.
• Yıldız, K., Şen, B., Baykal, T., Akbulut, A., Açıkgöz, İ., Udoh, A. U., Alp, M. T., Canpolat, Ö., Koçer, M. A., Çağlar, M (2008). Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki önemli sulak alanların alg florasının sistematik olarak incelenmesi (Dicle Havzası), TÜBİTAK Proje No: TBAG-2436 (101T045).
• Yılmaz, L., Peker, S (2013). Su kaynaklarının Türkiye açısından ekono-politik önemi ekseninde olası bir tehlike: Su savaşları, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Ankara, 3(1): 57-74.
• Yönten, A. (2007) Küresel ısınmanın azaltılması politikaları ve stratejileri-Türkiye için yaklaşım (Y. Lisans Tezi), Dokuz Eylül Ünv. SBE, Kamu Yönetimi ABD, İzmir,170 s.
• YSKYY. (2015) Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği, Resmi Gazete 5.4.2015 tarih ve 29327 sayı, Ankara.
• Zünbülgil, B., (2015) Uluabat Gölü Sulakalan Bölgesi Epifitik Diyatomeleri İle Su Kalitesi Arasındaki İlişkiler (yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.