Yeşilçam Dönemindeki Hazretli Filmlerde Yer Alan Hataların Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 191 - 213, 31.12.2019

Bilal Yorulmaz , Ayşegül Can

Öz

Birçok türde ve konuda eser vermiş olan Yeşilçam Sineması dinî şahsiyetlerin hayatını da filmleştirmiştir. Geniş seyirci kitlesine ulaşılması sonucu bu filmleri benzeri birçok film takip etmiş ve Hazretli Filmler furyası ortaya çıkmıştır. 2 farklı dönemde furya halini alan Hazretli Filmler 25 filmden oluşmaktadır. Bu 25 filmden 5’ine ulaşılamamış ve araştırma 20 film üzerinden yürütülmüştür. Bu çalışma Hazretli Filmlerle ilgili sınırlı sayıdaki çalışmalardan biri olması ve dinî film yapımında dikkat edilmesi gereken noktalara dikkat çekmesi bakımından önemlidir. Araştırmanın amacı ticari gayelerle özensiz bir şekilde çekilen Hazretli Filmlerde; inanç, ibadet, dil ve tarih konularında yer alan hataları ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden kuram oluşturma (grounded theory) esas alınmıştır. Film incelemelerine uygun olması bakımından veri toplama yöntemlerinden doküman incelemesi tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda ele alınan Hazretli Filmlerde 183 hatanın yer aldığı tespit edilmiştir. Bunların 111’ini tarihsel hatalar, 21’ini inanç konuları ile ilgili hatalar, 19’unu ibadet konuları ile ilgili hatalar, 18’ini dilin kullanımına dair hatalar, 8’ini ayet ve hadislerle ilgili hatalar ve 6’sını diğer hatalar oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yeşilçam, Türk Sineması, Hazretli Filmler, Dini Filmler, Tarihi Filmler, Sinema ve Din

Research on the Mistakes in Saint Movies During Yeşilçam Cinema (Turkish Cinema)

Öz

Yeşilçam Cinema (Turkish Cinema) made movies are in different genres and topics. One of those genres is Saint Movies. After the first Saint Movie reached large audiences, Yeşilçam Cinema made many more Saint Movies. There were 25 Saint Movies in the Yeşilçam Era. In this research, five movies were not available for viewing and 20 movies were evaluated. This research is important because there is not enough research on Saint Movies. The aim of the research is to find mistakes on belief, religious practice, language, and history in Saint Movies. Grounded Theory Method, one of the qualitative research methods, was used in this research. The data for the research was collected through the document review method. Findings show there are 183 mistakes in 20 Saint Movies. One hundred eleven of them are historical mistakes; 21 of them are mistakes about belief; 19 of them are mistakes about religious practices; 18 of them are language mistakes; eight of them are mistakes about Qur’an verses and Hadiths, and six of them are other mistakes.

Anahtar Kelimeler

Yeşilçam Cinema, Turkish Cinema, Saint Movies, Religious Movies, Religion and Film

Kaynakça

• Akbaş, E. (2018). Türk sinemasında ortaçağ algısı ( 1943-2014). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Akbaş, E. (2018). Yeşilçam sinemasında dinsel ve tarihsel imge kullanımı. Üsküdar
• Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 179-185.
• Attâr, F. (1991). Tezkiretü’l Evliyâ. İstanbul: Erdem Yayınları.
• Bolat, A. (2010). Şakîh-i Belhî. Diyanet İslam Ansiklopedisi. içinde İstanbul: TDV Yayınları.
• Candemir, Ö. (1986). Türk sinemasında dini filmler. İstanbul: (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, SBE).
• Çağrıcı, M. (1991). Arap/ İslâm’dan önce Araplarda din. Diyanet İslam Ansiklopedisi. içinde
• Fayda, M. (1992). Bedir gazvesi. Diyanet İslam Ansiklopedisi. içinde
• Glaser, B. G. ve Strauss, A. L. (2006). The Discovery of Grounded Theory. London: Aldine Transaction.
• Güç, A. (2007). Putperestlik. Diyanet İslam Ansiklopedisi. içinde Hancock, B., Ockleford, E. ve Windridge, K. (2007). An introduction to qualitative research. Nottingham: The NIHR RDS EM.
• İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe. (1992). Evliyâlar ansiklopedisi (s. 254-255). içinde İstanbul: İhlâs Gazetecilik Holding A.Ş.
• Işık, M. (2018). Hazretli filmler döneminde çekilen dini filmlerin afişlerinde ortak anlatı özellikleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi Bildiri Kitabı (s. 441-453). içinde Ankara: Son Çağ Yayınları.
• Işık, M. (2018). Türk sinemasında hazretli filmler döneminde çekilen dini filmlerde ideoloji ve özne. Turkish Studies, 801-819.
• Komisyon. (1992). Ebû Yûsuf. Evliyâlar Ansiklopedisi (s. 306-307). içinde İstanbul: İhlâs Gazetecilik.
• Kur’ân-ı Kerîm Açıklamalı Meâli. (2004). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Lüleci, Y. (2015). Hazretli filmler akımı: Yönetmenler, filmler, temalar”, 1. Basım, Matsis, . N. K. Mete Çamdereli içinde, Medya ve Din Tartışmaları Sempozyum Bildirileri (s. 153-162). İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Mertens, D. M. (2010). Research and evaluation in education and psychology. Londra: SAGE Publications.
• Özcan, N. (1999). Buhûrîzâde Itrî Efendi. TDV İslam Ansiklopedisi. içinde TDV Yayınları.
• Özler, M. (2012). Tevhid. Diyanet İslam Ansiklopedisi. içinde DİA.
• Seven, M. A. ve Engin, A. O. (2008). Öğrenmeyi etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• Tirmizî. (tarih yok). Menakıb, 48.
• Tomar, C. (2013). Yemen. Diyanet İslam Ansiklopedisi. içinde
• Varol, M. B. (2012). Ümeyye b. Halef. TDV İslam Ansiklopedisi. içinde İstanbul: TDV Yayınları.
• Yenen, İ. (2011). Toplumsal tezahürleri bağlamında Türk sinemasında din, dindarlık ve din adamı olgusu. Ankara: Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, SBE.
• Yiğit, İ. (2007). Ömer b. Abdülazîz. Diyanet İslam Ansiklopedisi. içinde İstanbul: TDV Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yorulmaz, B. (2010). Sinema ve din eğitimi. İstanbul: (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, SBE).
• Yorulmaz, B. (2013). Pepee çizgi filminin din ve değerler eğitimi açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 438-448.
• Yorulmaz, B. (2015). Sinema ve din eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları.
• Yüksel, M. T. (1979). Âriflerin menkıbeleri. İstanbul: Demir Kitabevi.