Sosyo-Politik Çerçevede İslamofobi’ye Kuramsal Bir Yaklaşım

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 23 - 37, 29.06.2020

Didem Doğanyılmaz Duman

Öz

İslamofobi, Batı toplumlarının İslam ve Müslümanlar hakkında sahip oldukları olumsuz algının ifade edilmesi için sıklıkla kullanılan ve birçok tanıma sahip olan ve genel itibariyle İslam’a ve buna bağlı olarak tüm Müslümanlara karşı duyulan korku ve düşmani yaklaşım şeklinde ifade edilebilecek bir kavramdır. İslamofobi üzerine yapılan çalışmalar, çoğunlukla kavramın ne olduğu ve ne şekilde desteklendiği ile ilintilidir ve ilgili vaka analizleri çerçevesinde literatür oldukça zengindir. Bu çalışma ile kavrama dair farklı bir inceleme gerçekleştirilecek ve İslamofobik eğilimlerin kuramsal bağlamda ne şekilde açıklanabileceğine dair yaklaşımlar sunulacaktır.
Yapılacak inceleme çerçevesinde sunulacak kuramsal yaklaşımlar, kavramı sosyo-politik alanda mercek altına almayı ve tartışma unsurlarını bu bağlamda var olan kuramlarla açıklamayı hedeflemektedir. Bunlar, İslamofobi yazınında ‘biz’ ve ‘öteki’ olarak algılanan gruplar arasındaki dinamikleri açıklamaya yönelik olarak; sosyal kimlik kuramı, algılanmış tehdit kuramı, tutumsal ve davranışsal İslamofobi yaklaşımları, gerçek-ötesi siyaset, popülist siyaset, çok kültürlülük, post-sekülerizm unsurları ve bu çerçevede iletişim kuramlarıdır.

Anahtar Kelimeler

İslamofobi, Sosyal Kimlik, Algılanmış Tehdit, Gerçek-Ötesi Siyaset, Popülist Siyaset

Kaynakça

• Aarabi, K. (2019, Şubat 11). The fundamentals of Iran’s Islamic revolution. Tony Blair Institute for Global Change: https://institute.global/policy/fundamentals-irans-islamic-revolution [Erişim tarihi: 04.04.2020]
• Akgönül, S. (2018). Islamohobia and Muslimophobia: From words to acts. İçinde, O. Scharbrodt, S. Akgönül, A. Alibašić, J. S. Nielsen, & E. Racius (Ed.), Yearbook of Muslims in Europe (s. 1-16). Leiden: Brill.
• Aktikriti, A. (2013). İslamofobi ve medyanın rolü. İçinde, H. Yıldız (Ko.), Hukuk ve Medya Bağlamında Tarabya Uluslararası İslamofobi Konferansı (s. 92-96). Ankara: T. C. Başbakanlık Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü.
• Allen, C. (2007). European Islam: Challenges for public policy and society. İçinde, S. Amghar, A. Boubekeur, & M. Emerson (Ed.), Islamophobia and Its Consequences (s. 144-167). Brussels: Center for European Policy Studies.
• Allen, C. (2014). Islamophobia and the crises of Europe’s multiculturalism. İçinde, E. Toğuşlu, J. Leman, & I. M. Sezgin (Ed.), New Multicultural Identities in Europe (s. 213-228). Leuven: Leuven University Press.
• Apak, D. (2019). Dezenformasyon ve algı yönetimi bağlamında bilişimsel propaganda kavramı. İçinde, D. Doğanyılmaz Duman, & Ö. Bilgili (Ed.), Siyaset ve İktisat: Aktörler, Kurumlar, Tartışmalar (s. 3-26). Bursa: Dora Yayınevi.
• Axelrod, A. and Phillips, C. (Ed.). (2004). Encyclopedia of wars. New York: Facts on File.
• Aydın Varol, F. B. (2019). Batı’nın bir ötekisi olarak İslam ve Müslümanlar: Batı Avrupa medyasında İslamofobinin temsili. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (MEDİAD), 2(2), 215-236.
• Bayraklı, E. ve Yerlikaya, T. (2017). Müslüman toplumlarda İslamofobi: Türkiye örneği. Ombudsman Akademik, 7, 51-70.
• Bleich, E. (2011). What is Islamophobia and how much is there? Theorizing and measuring an emerging comparative concept. American Behavioral Scientist, 55(12), 1581-1600.
• Bravo López, F. (2011). Towards a definition of Islamophobia: Approximations of the early twentieth century. Ethnic and Racial Studies, 34(4), 556–573.
• Buehler, A. F. ve Atalay, M. (2014). İslamofobi: Batı’nın “karanlık tarafı”nın bir yansıması. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 55(1), 123-140.
• Dekker, H. and van der Noll, J. (2009). Islamophobia and its origins: A study among Dutch youth. Konferans Sunumu: IMISCOE Cross-Cluster Theory Conference: Interethnic Relations: Multidisciplinary Approaches. Workshop: The Role of Emotions in Interethnic Relationships of Muslims: Feminism and Masculinities.
• Doganyilmaz Duman, D. (2018). Islam’s increased visibility in the European public sphere: A real crisis? Scripta Instituti Donneriani Aboensis, 28, 68-91.
• Doğanyilmaz Duman, D. (2019). Identity politics vs. multiculturalism: Focusing on differences in digital age. İçinde, B. Tunçsiper, F. Sayın, B. Hergüner, & F.
• İ. Aydın (Ed.), Selected Discussions on Social Science Research (s. 775-787). Londra: Front Page Publications.
• Doğanyılmaz Duman, D. (2020). Kimlik, söylem ve gruplar arası iletişim: Popülist siyasetin kimlik siyaseti ile eklemlenmesi. İçinde, E. Ünür, & D. Palalar Alkan (Ed.), Disiplinlerarası Boyutlarıyla İletişim (s. 261-276). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Entman, R. (1993). Framing: Toward clarification of a fractured paradigm. Journal of Communication, 43, 51-58.
• Esposito, J. L. (2011, Mayıs 25). Islamophobia: A threat to American values?, Huffington Post: http://www.huffingtonpost.com/john-l-esposito/islam- ophobia-a-threatto_b_676765.html [Erişim tarihi: 15.03.2020]
• Esposito, J. L. (2013). İslamofobi ve çokkültürlülük. İçinde, H. Yıldız (Ko.), Hukuk ve Medya Bağlamında Tarabya Uluslararası İslamofobi Konferansı (s. 27-31). Ankara: T. C. Başbakanlık Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü.
• Esposito, J. L. ve Kalın, İ. (Ed.). (2015). 21. yüzyılda çoğulculuk sorunu İslamofobi. (İ. Eriş, Çev.) İstanbul: İnsan Yayınları.
• Göle, N. (2015). Gündelik yaşamda Avrupalı Müslümanlar. (Z. Cunillera, Çev.) İstanbul: Metis Yayınevi.
• Geisser, V. (2013). La nouvelle Islamophobie. Paris: La Découverte.
• Gerbner, G. (1998). Cultivation analysis: An overview. Mass Communication & Society, 3(4), 175-194.
• Goffman, E. (1974). Frame analysis: An essay on the organization of experience. Cambridge-Massachusetts: Harvard University Press.
• Habermas, J. (2008). Secularism’s crisis of faith: Notes on post-secular society. New Perspectives Quarterly, 25, 17-29.
• Heywood, A. (2018). Siyaset. (F. Bakırcı, Çev.) Ankara: BB101 Yayınları.
• Huntington, S. P. (1993). The clash of civilizations? Foreign Affairs, 72(3), 22-49.
• Inglehart, R. F. and Norris, P. (2016). Trump, Brexit, and the rise of populism: Economic have-ots and cultural backlash. HKS Working Paper Series - RWP16-026, 1-52.
• Ipsos. (2016). The perils of perception 2016 Survey. Ipsos: https://www.ipsos.com/sites/default/files/2016-12/Perils-of-perception-2016.pdf [Erişim tarihi: 02.04.2020].
• Kaya, A. (2015). Islamophobism as an ideology in the west: Scapegoating Muslim-origin migrants. İçinde, A. Amelina, K. Horvath, & B. Meeus (Ed.), An Antology of Migration and Social Transformation in Europe (s. 281-294). Wiesbaden: Springer.
• Laughey, D. (2010). Medya çalışmaları: Teoriler ve yaklaşımlar. (A. Toprak, Çev.) İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Lean, N. (2017). The Islamophobia industry: How the right manufactures hatred of Muslims. Londra: Pluto Press.
• Lockie, S. (2017). Post-truth politics and the social sciences. Environmental Sociology, 3(1), 1-5.
• Modood, T. ve Ahmad, F. (2007). British Muslim perspectives on multiculturalism. Theory, Culture & Society, 24, 187–213.
• Montgomery, M. (2017). Post-truth politics? Authenticity, populism and the electoral discourses of Donald Trump. Journal of Language and Politics, 16(4), 619-639.
• Orum, A. M. ve Dale, J. G. (2016). Siyaset sosyolojisi: Günümüz dünyasında iktidar ve katılım. (İ. Kaya, Çev.) Ankara: Say Yayınları.
• Oxford Dictionaries. (2016). Post-truth. Oxford Dictionaries: https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/post-truth [Erişim tarihi: 02.04.2020].
• Raghimi, A., Khairi, H., & Pouriani, M.H. (2018). Islamic revolution and confronting with Islamophobia and Iranophobia. National Academy of Managerial Staff of Culture and Arts Herald, 2018(1), 1049-1057.
• Rane, H., Ewart, J., & Martinkus, J. (2014). Media framing of the Muslim world. Londra: Palgrave Macmillan.
• Rose, J. (2017). Brexit, Trump, and post-truth politics. Public Integrity, 19(6), 555-558.
• Runnymede Trust. (1997). Islamophobia: A challenge for us all. Londra: Runnymede Trust.
• Said, E. W. (1981). Covering Islam: How the media and experts determine how we see the rest of the world. New York: Pantheon Books.
• Seta (2018). European Islamohobia report. (E. Bayraklı, & F. Hafez, Ed.) SETA: https://setav.org/en/assets/uploads/2018/07/EIR_2017.pdf [Erişim tarihi:02.04.2020]
• Sharon, S. B. and Kassin, S. M. (1993). Social psychology. Boston: Houghton Mifflin Company.
• Stephan, W. G., Ybarra, O., Bettencourt, A., Ervin, K. S. ve diğerleri (2002). The role ofthreats in the racial attitudes of blacks and whites. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(9), 1242–1254.
• Tajfel, H. (1982). Social psychology of intergrouprelations. Annual Review of Psychology, 33, 1-39.
• Temel, M. (2019). Türkiye’de medya ve İslamofobi araştırmaları. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (MEDİAD), 2(1), 93-121.
• Turner, J. G. (1982). Towards a cognitive redefinition of the social group. İçinde, H. Tajfel (Ed.), Social Identity and Intergroup Relations (p. 15-40). New York: Cambridge University Press.
• Winkler, C. (2016, Temmuz 7). Neoracism in Europe and its effect on Muslims in the public sphere. Religious Freedom Institute: https://www.religiousfreedominstitute.org/cornerstone/2016/7/7/neoracism-in-europe-and-its-effect-on-muslims-in-the-public-sphere [Erişim tarihi: 02.04.2020].
• Wuthnow, R. (2005). America and the challenges of religious diversity. Princeton: New Jersey: Princeton University Press.
• Yetkin, M. (2017, Şubat 3). Terörle mücadelede “İslamcı” yol ayrımına doğru. Hürriyet: https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/murat-yetkin/terorle-mucadelede-islamci-yol-ayrimina-dogru-40354247 [Erişim tarihi: 15.03.2020].
• Zimmerman, J. C. (2008). A review of: Hillel Schenker and Ziad Abu-Zayyad. Islamophobia and anti-semitism. Terrorism and Political Violence, 20(3), 454-456.