DİJİTALLEŞME SÜREÇLERİ BAĞLAMINDA YEREL MEDYANIN DURUMU VE SORUNLARI: AYDIN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 280 - 315, 29.10.2023

Samet Akveran , Murad Karaduman

https://doi.org/10.33464/mediaj.1355070

Öz

Kitle iletişiminin temelini oluşturan habercilik her yeni teknolojiyle birlikte değişim ve dönüşümlere uğramıştır. Ulusal düzeyde faaliyet yürüten kuruluşların yanı sıra yerelde faaliyet yürüten medya kuruluşları da yeni teknolojileri erişebildikleri oranda kullanmaktadır. Ulusal kuruluşlarla kıyaslandığında yerel medyanın başta ekonomik olmak üzere dezavantajları olduğu bilinmektedir. Özellikle mobil teknolojilerin ve internetin sağladığı; maliyetlerin düşmesi, yeni iletişim mecraları, hız, mobilite gibi avantajların yerel medya kuruluşlarında ne oranda kullanıldığı; bu yeni iletişim teknolojilerinin nasıl avantajlar ve dezavantajlar sağladığı çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Çalışmada öncelikle yerel basının işlevi, önemi, başlıca sorunları, bu sorunlara başlıca çözüm yolları; yeni iletişim teknolojileri ve dijital gazetecilik kavramları açıklanmıştır. Sonraki bölümünde ise araştırma yer almaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi, yarı yapılandırılmış, açık uçlu sorular ile derinlemesine mülakat yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada nitel araştırmalarda kullanılan amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. Aydın’da yayımlanan, Basın İlan Kurumu Süreli Yayınlar Listesi’nde yer alan, hem süreli-basılı hem de internet gazetesi olan 10 basın-medya kuruluşunun yöneticileriyle yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yanıtlar ilgi düzeyi ve önem açısından değerlendirilerek, bulgular kısmında kategorilere ayrılarak Betimsel Analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda yeni iletişim teknolojileri olan akıllı mobil cihazlar, internet ve sosyal medya mecraları sayesinde yerel kuruluşlar erişebildikleri kişi sayılarında ve erişilen bölge noktasında ciddi oranda artış sağlamışlardır. Yerelde haber hazırlama ve sunma pratiklerinin kolaylaşması, etkileşimde öncesine kıyasla yaşanan artış; yeni teknolojilerin yerel medya üzerindeki temel artıları olarak öne çıkmıştır. Haber içeriklerinde yaşanan nitelik kaybı, mesleğin kötüye kullanımının kolaylaşması ve herkesin kolayca haber yapabileceği algısının artmasından dolayı nitelikli personel yetişmesinin zorlaşması ise yeni iletişim teknolojilerinin neden olduğu olumsuz özellikleri olarak ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yerel medya, dijitalleşme, sosyal medya, yerel gazetecilik, dijital gazetecilik

Kaynakça

• Akçay, E. ve Tosyalı, H. (2022). “Drone gazeteciliği”. S. Özay (Ed.) ve S. Bayrakcı (Ed.), Dijital çağda uzman gazetecilik. Çizgi Kitabevi, 51-68.
• Arvas, İ. S. (2019). “Dijital haberleşme çağında yerel basının karşılaştığı sorunlar”. Erciyes İletişim Dergisi , 6 (1): 97-110. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.459851
• Atabek, Ü. (2003). “İletişim teknolojileri ve yerel medya için olanaklar” Yeni İletişim Teknolojileri ve Medya. S. Alankuş (drl.). IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Balle, F. ve Eymery, G. (1991). Yeni medyalar. (Çev. M. S. Şakiroğlu), İletişim Yayınları.
• Basın İlan Kurumu. (2023, Ağustos 15). https://ilanbis.bik.gov.tr/Uygulamalar/AylikListe
• Baysal, H. & Karakulak, A. C. (2020). Yerel basında dijital haberciliğe dönüşüm süreci: Isparta yerel basın örneği. The Association of Turkish and American Scholars 454-471.
• Bodur, F. (1996). Yerel basında yönetim ve örgüt yapısı. [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi] Yök Ulusal Tez Merkezi.
• Bülbül, Y. Ö. (2023). Dijitalleşmenin yerel gazetelere etkisi: İzmir ve Muş ili örnekleri [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Yök Ulusal Tez Merkezi.
• Chayko, M. (2018). Süper bağlantılı internet, dijital medya & tekno - sosyal hayat. (Çev. B. Bayındır, D. Yengin ve T. Bayrak), Der Yayınları.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. Siyasal Kitabevi.
• Çelikbaş, S. & Özsoy, S. (2022). Dijitalleşme sürecinde yerel medyanın sorunları: Bolu örneği. SDÜ İfade , 4 (1) , 1-33. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduifade/issue/71057/1032559
• Çevikel, T. (2013). “Türkiye’deki internet gazetelerinde kullanıcı katılımının işleyişi ve sınırlılıkları”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 32: 1-21.
• Dağ. H. ve Budak, E. (2022). “Teknolojik gelişmelerin habercilik pratikleri üzerine etkisi”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(1): 359-402. https://doi.org/10.19145/e-gifder.1010182
• Demirkent, N. (2007). “Türkiye’de yerel basına dair” Gezgin, S. (Ed.), Türkiye’de yerel basın. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, 167-170.
• Durna, T., Özarslan, Z., Emre, P. Ö. (2020). “Dijital çağda gazeteciliğin geleceği ve eğitimi”, sayısal eşitsizlikler ve gazeteciliğin geleceği. Z. Özarslan, T.Durna ve P.Ö. Emre (drl.). Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı Yayınları.
• Engin, N. & Tunca, M. Z. (2023). Basında dijital dönüşüm süreci açısından Basın İlan Kurumu’nun önemine ilişkin nitel bir araştırma. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi , 5 (1) , 54-74. https://doi.org/10.55580/oguzhan.1302759
• Erdem, B.K. (2007). “Birbirinin çözümü olan iki sorun: yerel basında profesyonel kadro eksikliği ve iletişim fakültesi mezunlarının istihdam sorunu”. Gezgin, S. (Ed.), Türkiye’de yerel basın. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, (s. 211-241).
• Erdoğan, İ. (1995). Dünyanın çarpık düzeni uluslararası iletişim. Kaynak Yayınlar.
• Eren, B. (2015). “Twitter ve siyasal iletişim”. S. E. Karakulakoğlu ve Ö. Uğurlu (Ed.). İletişim çalışmalarında dijital yaklaşımlar. Heretik Basın Yayın.
• Fuchs, C. (2020). Sosyal medya eleştirel bir giriş. (Çev. D. Saraçoğlu ve İ. Kalaycı), Nota Bene Yayınları.
• Gaillard, P. (1991). Gazetecilik. (Çev. M. S. Şakiroğlu), İletişim Yayınları.
• Gezgin, S. (2002). “Geleneksel basın ve internet gazeteciliği”. İnternet çağında gazetecilik. S. Yedig ve H. Akman (hzl.). Metis Yayın Yayınları.
• Gezgin, S. (2007). Türkiye'de yerel basın. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Güngör, N. (2022). İletişim kuramlar yaklaşımlar. Siyasal Kitabevi.
• İrvan, S. (2014) (2023, Ağustos 15). “İnternet Gazeteciliğinde Fırsatlar Ve Tehditler. https://www.yeniduzen.com/internet-gazeteciliginde-firsatlar-ve-tehditler-2981yy.htm
• İyigüngör, T. (2022). “Sanal gerçeklik ve haberi hissetmek: immersive gazetecilik”. S. Özay (Ed.) ve S. Bayrakcı (Ed.), Dijital çağda uzman gazetecilik. Çizgi Kitabevi, (s. 211-229).
• Kara, T. (2013). Sosyal medya endüstrisi. Beta Basım Yayım.
• Karaduman, M. (2002). “Haber almada interneti kullanma alışkanlıkları”. VIII. Türkiye’de İnternet Konferansı. 19-21 Aralık, İstanbul. https://www.academia.edu/23553603/HABER_ALMADA_İNTERNETİ_KULLANMA_ALIŞKANLIKLARI
• Karaduman, M. (2018). “Değişen habercilik ve yeni gazetecilik türleri” Current debates inpuplic relationscultural and media studies, E. Doğan, E. Geçgin (ed.). IJOPEC Publication.
• Köseoğlu, A. (2022). Yerel medyada dijitalleşme. İksad Yayınevi.
• Kurşun, A. K. (2007). “Yerel Basının Yerel Siyasi Katılıma Etkisi”. Gezgin, S. (Ed.), Türkiye’de Yerel Basın. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, 375-383.
• Kurtbaş, İ., Doğan, A., Göker, G. (2011). “Yerel medya sorunsalları ve sektör çalışanlarının sorunlara bakışları ‘Elâzığ ili örneği”. Erciyes İletişim Dergisi, 1 (2): 20-41. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erciyesiletisim/issue/5861/77576
• Kuşay, Y. (2010). “Sosyal medyanın gücü ve uygulama örnekleri” İkinci medya çağında internet. F. Aydoğan ve A. Akyüz (drl.). Alfa Basım Yayım.
• Nalcıoğlu, U. B. (2007). “Türkiye’de yerel medya çalışanları, yerel medyanın sorunları ve çözüm önerileri”. Gezgin, S. (Ed.), Türkiye’de yerel basın. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, (s. 197-209).
• Narin, B. (2017). Gazetecilik 2.0 internet gazeteciliğinde hipermetinsellik. Gece Kitaplığı.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Pegem Akademi.
• Punch, K. F. (2016). Sosyal araştırmalara giriş nitel ve nicel yaklaşımlar (Çev. D. Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz). Siyasal Kitabevi.
• Reuters Institute. (2023, Ağustos 15) https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/journalism-media-and-technology-trends-and-predictions-2022#menu
• Saka, E. (2017). “Dijital dönüşüm ve gazetecilik için yeni iş modelleri” E. Saka, V. Görgülü ve A. Sayan (Ed.). Yeni medya çalışmaları iv dijitalleşen gazetecilik için yeni iş modelleri. Taş Mektep Yayınları.
• Schudson, M. (2022). Gazetecilik neden önemli. (Çev. G. Adaklı), Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı Yayınları.
• Tekin, H. H. (2012). “Nitel araştırma yönteminin bir veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme”. İstanbul University Journal of Sociology, 3 (13): 101-116. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusosyoloji/issue/521/4777
• Temel, M., Korkmaz, A., Somuncu, B., Şilen, K. (2012). “Yerel medya çalışanlarının sosyo-demografik özellikleri ve sektör sorunlarına bakışı: Kayseri ve Nevşehir yerel medyasına yönelik alan araştırması”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (19): 125-157.
• Toprak, A., Yıldırım, A., Aygül, E., Binark, M., Börekçi, S., Çomu, T. (2014). Toplumsal paylaşım ağı Facebook: görülüyorum öyleyse varım. Kalkedon Yayınları.
• Türkoğlu, S. & Türkoğlu, H. S. (2018). Dijital yayıncılığa geçiş sürecinde gazetecilikte haber içeriğinin değişimi. 6. Uluslararası Matbaa Teknolojileri Sempozyumu. 577-592. https://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=577-592.pdf
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 24(24): 543-559. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10372/126941
• Ulusoy, B. (2012). “Türkiye’de yerel basının sorunları ve çözüm önerileri”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0(18): 103-116. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuifd/issue/22890/244918 Usluata, A. (1991). İletişim. İletişim Yayınları.
• Van Der Haak, B., Parks, M. ve Castells, M. (2017). “Gazeteciliğin geleceği: ağ tabanlı gazetecilik”. H. Hülür ve C. Yaşın (Ed.) Yeni medya geleceğin gazeteciliği. Ütopya Yayınevi.
• Vural, A. M. (1999). Yerel basın ve kamuoyu. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.