Gemlik zeytin çeşidinin sık dikime ve farklı budama uygulamalarına uygunluğunun araştırılması: 2007-2010 dönemi

Yıl 2017, Cilt: 30 Sayı: 1, 1 - 5, 04.04.2017

Sabriye Atmaca Salih Ülger

Öz

Gemlik zeytin çeşidi Türkiye’de en yaygın
yetiştirilen çeşitlerin başında gelmektedir. Genelde dekara 30-40 ağaç
dikilmekte ve goble şeklinde budanmaktadır. Modern zeytin yetiştiriciliğinde
dikim mesafeleri kısaltılarak hasat ve kültürel işlemler kolaylaştırılmakta ve
de dekara verim artırılmaktadır. Bu amaçla, Gemlik zeytin çeşidinin Antalya
koşullarında farklı dikim sıklıkları ve budama uygulamalarının meyveye yatma
üzerine etkileri araştırılmıştır. Çelikle çoğaltılan 1 yaşındaki Gemlik
zeytinleri 5x5 m, 4x3 m ve 4x1.5 m olacak şekilde dikilmişler ve bunlara
kontrol (budanmamış), goble ve dikey eksenli budama uygulamaları yapılmıştır.
Bitkilerde ağaç boyu, gövde çapı, somaklanma başlangıcı, çiçeklenme başlangıcı,
tam çiçeklenme, çiçeklenme sonu, meyve tutum oranı, yeşil olum, pembe olum ve
siyah olum tarihleri belirlenmiştir. Fidanların dikiminden sonraki yılda 5x5 m
dikilen ağaçlarda meyve oluşmazken, 4x3 m ve 4x1.5 m dikim sıklıklarındaki
ağaçlardan azda olsa meyve alınmıştır. Üçüncü yıldan itibaren ise bütün
uygulamalarda meyve tutumu görülmüştür. Denemenin ilk yılında ortalama meyve
tutum oranı % 0.88 iken, bu oran ikinci yılda ortalama % 4.85’e
yükselmiştir. Gemlik zeytin çeşidinde en iyi gelişim ve meyve tutum performansı
4x3 m dikilen ve goble şeklinde budanan ağaçlardan elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zeytin, Olea europaea L., Gemlik, Dikim sıklığı, Budama

A research on the effects of different planting densities and pruning types on the fruit set in Gemlik olive: 2007-2010 period

Öz

Gemlik olive is the most common olive variety in Turkey. Generally,
30-40 trees are planted per decare and pruned as open vase style. In the modern
olive cultivation, harvest and growing process are eased and yield per decare
is increased by shortening planting density. For this purpose, it was
researched that the effects of different planting densities and pruning styles
on fruit set of Gemlik olive in Antalya conditions. One year old Gemlik olive
seedlings, which were propagated by cuttings, were planted with 5x5 m, 4x3 m
and 4x1.5 m densities and they were pruned as a control (not pruned), open vase
and vertical axe styles. Plant height, trunk diameter, and also, beginning
dates of inflorescence development, flowering, full flowering, the end of
flowering, and the development of green, pink and black fruits, were observed
on plants. Following year of planting, the trees which were planted with 5x5 m
density, did not give any fruit, and whereas 4x3 m and 4x1.5 m planted trees
gave fruits even a little. After the third year, fruit set was observed on all
trees. Furthermore, during the first year, the fruit set rate was 0.88%,
whereas in the second year it increased to 4.85%. The best plant development
and the highest fruit set for Gemlik olive were observed on the trees, which
were planted with 4x3 m density and pruned as open vase style.

Anahtar Kelimeler

Olive, Olea europaea L., Gemlik, Planting densities, Pruning

Kaynakça

• Çulha EA (2010) Çorum ekolojik şartlarında M9 anacına aşılı bazı elma çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin tespiti. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• De La Rosa R, Leon L, Guerreo N, Rallo L, Barranco D (2007) Preliminary results of an olive cultivar trial at high density. Australian Journal of Agricultural Research 58 (5): 392-395.
• Demiral S (2015) Sert çekirdekli bazı meyve türlerinin erkencilik sağlamak amacıyla saksıda yetiştiriciliği. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Engin H, Ünal A (2002) Bornova şartlarında yetiştirilen kiraz çeşitlerinin çiçeklenme zamanları ve çiçeklenme dönemindeki sıcaklıkların çiçeklenme üzerine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 39: 16-19.
• Godini A, Vivaldi GA, Camposeo C (2011) Olive cultivars field-tested in super-high-density system in Southern Italy. California Agriculture 65 (1): 39-40.
• Gucci R (2006) Modern training systems for olive. Olea (FAO Olive Network, Information Bulletin of the Escorena and Aarinena Research Networks on Olive) 25: 36-38.
• Gümüşoğlu G (2005) Seçilmiş zeytin çeşitlerinin mekanik hasadına yönelik bazı özelliklerin saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Iannotta N, Perri E (2006) Spanish experience of superintensive olive cultivation. Informatore Agrario 62 (1): 59-63.
• Karabulut C (2014) 2013 yılı zeytin ve zeytinyağı raporu. Aydın Ticaret Borsası, www.aydinticaretborsasi.org.tr.
• Kaynaş N, Yalçınkaya E, Ergun E, Sütçü R (2001) Marmara Bölgesinde yetiştirilen Gemlik zeytininde sık dikim. Atatürk Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu, Yayın No:156, Yalova.
• Özbiçerler A (2006) Yeni kiraz çeşitlerinde sık dikim ve İspanyol budama sisteminin meyve verim ve kalitesi üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Polat İ (2004) Plastik serada yetiştirilen bazı üzüm çeşitlerinin erkencilik, verim, kalite faktörleri üzerine budama zamanları, asma şarjları ve terbiye sistemlerinin etkisi. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Toplu C, Yıldız E, Bayazit S, Demirkeser T. (2009) Assessment of Growth Behaviour, Yield, and Quality Parameters of Some Olive (Olea europaea) Cultivars in Turkey. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 37: 61–70.
• Tous J, Romero A, Plana J (2003) Superintensive olive groves: Behaviour of six varieties. Agricultura Revista Agropecuaria 72 (851): 346-350.
• Tous J, Romero A, Hermoso JF (2010) New trends in olive orchard design for continuous mechanical harvesting. Advances in Horticultural Science 24(1): 43-52.