Bazı arpa (Hordeum vulgare L.) köy çeşitleri ve arpa çeşitlerinin Drechslera graminea’ ya tepkilerinin belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 29 Sayı: 2, 43 - 47, 11.08.2016

Yener Çelik Aziz Karakaya , Arzu Çelik Oğuz Zafer Mert Kadir Akan Namuk Ergün , İsmail Sayim

Öz

Yirmi arpa (Hordeum vulgare L.) köy çeşidinin ve 3 arpa çeşidinin arpa çizgili yaprak lekesi hastalığına karşı tepkileri sera şartlarında belirlenmiştir. Türkiye’nin 10 değişik bölgesinden elde edilen Drechslera graminea izolatları sandviç yöntemi ile yapılan inokulasyonda kullanılmışlardır. Arpa köy çeşitleri ve arpa çeşitlerinin fungusun aynı ve değişik izolatlarına karşı tepkilerinde fenotipik varyasyon görülmüştür. Fungusun 8 izolatına karşı arpa köy çeşitlerinden 3 numaralı çeşit dayanıklı reaksiyon verirken 5 numaralı çeşit hassas reaksiyon vermiştir. Çumra 2001 arpa çeşidi bütün izolatlara karşı dayanıklı reaksiyon vermiştir. Atılır ve Larende arpa çeşitleri 9 izolata karşı hassas reaksiyon vermişlerdir. Fungus izolatları arasında virülenslik bakımından farklılıklar görülmüştür. D. graminea Konya (Bozkır) izolatı en virulent izolat olarak, Ankara (Haymana) izolatı ise virülensi en düşük izolat olarak bulunmuştur. Bu araştırma arpa köy çeşitleri ve arpa çeşitlerinin Türkiye’de arpa üretim alanlarında görülen D. graminea ‘nın streynlerine karşı zengin bir fenotipik varyasyon kaynağı olabileceğini göstermiştir. Dayanıklı çeşit ve köy çeşitleri ıslah programlarında kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Arpa, Hordeum vulgare, Köy çeşitleri, Drechslera graminea, Pyrenophora graminea, Hastalıklara dayanıklılık

Determination of the reactions of some barley (Hordeum vulgare L.) landraces and cultivars to Drechslera graminea

Öz

Reactions of 20 landraces and three cultivars of barley (Hordeum vulgare L.) to leaf stripe disease were evaluated under greenhouse conditions. Ten Drechslera graminea isolates collected in ten locations of Turkey were used for inoculation using the sandwich method. Phenotypic variation to leaf stripe disease was observed in the responses of landraces and cultivars of barley with the same and different isolates of the fungus. Barley landraces #3 and #5 exhibited resistance and susceptibility to eight isolates of the fungus, respectively. Barley cultivar Çumra 2001 showed a resistant reaction to all isolates. Cultivars Atılır and Larende were susceptible to 9 isolates. Virulence differences were observed among the fungal isolates. The D. graminea Konya (Bozkır) isolate was the most virulent while Ankara (Haymana) isolate was the least virulent. This research shows that barley landraces and cultivars could be a rich source of phenotypic variability against current strains of D. graminea found in barley production areas of Turkey. Resistant cultivar and landraces could be used in breeding programs.

Anahtar Kelimeler

Barley, Hordeum vulgare, Landraces, Drechslera graminea, Pyrenophora graminea, Disease resistance

Kaynakça

• Aktaş H (2001) Önemli hububat hastalıkları ve sürvey yöntemleri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırma Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Baskanlığı, Ankara.
• Allard RW, Bradshaw AD (1964) Implications of genotype-environment interaction in applied plant breeding. Crop Science 4: 503-508.
• Anonymous (2010) Food and Agriculture Organization of the United Nations. Available at http://faostat.fao.org/site/567/ default.aspx, accessed 08 November 2012.
• Arabi MIE, Jawhar M (2004) Genetic variation among Syrian Pyrenophora graminea isolates as determined by protein profile analysis. Advances in Horticultural Science 18 : 132-137.
• Bayraktar H, Akan K (2012) Genetic characterization of Pyrenophora graminea isolates and the reactions of some barley cultivars to leaf stripe disease under greenhouse conditions. Turkish Journal Agriculture and Forestry 36: 329-339.
• Bobes I, Florea N, Perseca E (1975) The reaction of a collection of barley varities and lines to attack by Helminthosporium gramineum Rabehn. Review of Plant Pathology 54: 1701.
• Çakır S (1988) Osman Tosun Gen Bankasındaki 97-192 Sıra Numaralı Arpa Materyalinde Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklerin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelik Y, Karakaya A, Oğuz AÇ, Mert Z, Akan K, Ergün N, Sayim İ (2014) Evaluation of leaf stripe disease severity and reaction type in landraces and cultivars of barley (Hordeum vulgare L.) from Turkey. IWBLD – 1st International Workshop on Barley Leaf Diseases, Salsomaggiore Terme, Italy, p. 66.
• Gatti A, Rizza F, Delogu G, Terzi V, Porta-Puglia A, Vannacci G (1992) Physiological and biochemical variability in a population of Drechslera graminea. Journal of Genetics and Breeding 46:179-186.
• Geçit HH, Emekliler Y, İkincikarakaya S, Adak MS, Kolsarıcı Ö, Ekiz H, Altınok S, Sancak C, Sevimay CS, Kendir H (2009) Tarla Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın no:1569, Ders kitabı: 521, Ankara.
• Gökgöl M (1969) Serin İklim Hububatı Ziraatı ve Islahı, Özaydın Matbaası, İstanbul.
• Hammouda AM (1988) Variability of Drechslera graminea, the causal fungus of leaf stripe of barley. Acta Phytopathologica et Entomologica Hungarica 23 :73-80.
• ICARDA (1998) ICARDA Barley Germplasm Catalog 1998. Aleppo-Syria.
• Jawhar M, Arabi MIE (2006) Genetic variability among Pyrenophora graminea isolates. Australasian Plant Pathology 35: 279-281.
• Karakaya A, Mert Z, Oğuz AÇ, Çetin L (2014) Distribution of barley stripe disease in Central Anatolia, Turkey. IWBLD – 1st International Workshop on Barley Leaf Diseases, Salsomaggiore Terme, Italy, p.64.
• Kavak H (2004) Pyrenophora graminea in fields sown-spring barley Angora in arid district of Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences. 7: 1225-1228.
• Kün E (1996) Tahıllar-1 (Serin İklim Tahılları). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No:1451, Ankara.
• Mamluk OF, Çetin L, Braun HJ, Bolat N, Bertscinger L, Makkouk KM, Yıldırım AF, Saari EE, Zencirci N, Albustan S, Calı S, Beniwal SPS, Düşünceli F (1997) Current status of wheat and barley disease in the Central Anatolia Plateau of Turkey. Phytopathologia Mediterranea 36: 167-181.
• Mathre DE (ed.) (1982) Compendium of Barley Diseases. APS Press. Minnesota, USA.
• McDonald BA, Linde C (2002) Pathogen population genetics, evolutionary potential, and durable resistance. Annual Review of Phytopathology 40: 349-379.
• Mohammad A, Mahmood M (1974) Inoculation techniques in Helminthosporium stripe of barley. Plant Disease Reporter 58: 32-34.
• Mohammad A, Mahmood M (1976) Physiologic specialization in Helminthosporium gramineum. Plant Disease Reporter 60: 711-712.
• Tekauz A (1983) Reaction of Canadian barley cultivars to Pyrenophora graminea, the incitant of leaf barley stripe. Canadian Journal of Plant Pathology 5: 294- 301.
• Ulus C, Karakaya A (2007) Assessment of the seedling reactions of some Turkish barley cultivars to barley stripe. Tarım Bilimleri Dergisi 13 : 409-412.
• Von Bothmer R, Jacobsen N (1985) Origin, taxonomy and related species. Barley. Agronomy Monograph 26:19-125.