The status of using wholesale market registration system by farmers in the marketing of agricultural products: The case of Izmir province

Yıl 2019, Cilt: 32 Sayı: 2, 159 - 165, 01.08.2019

Filiz Kınıklı , Hakan Adanacıoğlu , Cemile Yılmaz Gizem Özer

https://doi.org/10.29136/mediterranean.528813

Cited By: 1

Öz

Due to ecological properties had by Turkey, fruit and vegetable production is grown in almost all agricultural areas. The significant role in the marketing of fresh fruits and vegetables belongs to wholesale food markets and wholesale market brokers. In the literature, it was determined that 70% of fresh vegetables and fruits were marketed as informal. If there is an informality in an economy, loss and unfair competition arises. In Turkey, the law no:5957 was gone into operation in 2012 and the new wholesale market law has been applied. The purpose of this study is to determine the usage status of the wholesale market registration system by farmers and to determine the informal trade. In this research, using Quota sampling the questionnaire was applied to potato, mandarin, and peach total of 150 farmers. In the study, it was determined that the rate of hearing the concept of the wholesale market registration system was high but the rate of registration was low. It is determined that farmers who were registered to the system the rate of notifying is very low. In the study, it was determined that the informal market was 15% in Mandarin, 8% in peach and 1% in potato. The most important problem in the wholesale market registration system is the lack of information about the farmers' wholesale market registration system and operation. In this context, informational training studies should be done to explain to farmers what the registration system means, how to register to the registration system and how to notify them.

Anahtar Kelimeler

Wholesale markets, Registration system, Farmers, Agriculture, Marketing

Tarımsal ürünlerin pazarlanmasında hal kayıt sisteminin çiftçiler tarafından kullanılma durumu: İzmir ili örneği

Öz

Sahip
olduğu ekolojik özellikler nedeniyle Türkiye’nin, hemen hemen tüm tarım
bölgelerinde, açıkta meyve ve sebze üretimi yapılabilmektedir. Yaş meyve ve
sebzelerin pazarlamasında en büyük rolü toptancı halleri ve bu hallerde görev
alan komisyoncular üstlenmektedir. Toptancı hallerinde işlem gören sebze ve
meyvenin, iç piyasaya sürülen sebze ve meyvenin yalnızca %30’unu oluşturduğu,
%70’inin ise kayıt dışı olarak pazarlandığı yapılan çalışmalarda ortaya
konmuştur. Kayıt dışılık ne kadar fazla olursa ekonomik kayıp ve haksız
rekabette o kadar fazla ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de sebze ve meyvede kayıt
dışılığı önlemek amacıyla 2012 yılında yürürlüğe giren 5957 sayılı yeni hal
kanunu kapsamında hal kayıt sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın
amacı üreticilerin hal kayıt sistemini kullanımını ortaya koyarak, kayıt dışı
ticareti miktar ve değer olarak tespit etmektir. Araştırmada gayeli kota
örneklemesi kullanılarak patates, mandalina ve şeftali üreticilerinden toplam
150 üretici ile görüşülmüştür. Çalışmada üreticilerin hal kayıt sistemi
kavramını duyma oranının yüksek olduğu belirlenmiş fakat kayıt olma oranının
yeterli düzeyde olmadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca sisteme kayıt olan
üreticilerin bildirim yapma oranının oldukça düşük olduğu görülmüştür. 2017
yılı için kayıt dışılığın mandalinada %15, şeftalide %8 ve patateste %1 olduğu
tespit edilmiştir.  Bu sistemdeki en
önemli sorun üreticilere hal kayıt sistemi ve işleyişi hakkında gerekli
bilginin kurumlar tarafından verilmeyişidir. Bu kapsamda çiftçilere hal kayıt
sisteminin ne demek olduğu, hal kayıt sistemine nasıl kayıt olunacağı ve nasıl
bildirim yapılması gerektiğini açıklayan bilgilendirme amaçlı eğitim
çalışmaları yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Pazarlama, Toptancı halleri, Kayıt sistemi, Çiftçiler, Tarım

Kaynakça

• Adanacıoğlu H, Yercan M (2012) Yeni Hal Kanununun Tarım Kesimine Olan Muhtemel Etkilerinin Değerlendirilmesi. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012: 844-845.
• Apalı A, Bozcu M (2018) Hal Komisyonculuğunda Belge Düzeni Açısından Vergi Usul Kanununun Uygulanmasında Ortaya Çıkan Farklılıkların Araştırılması: Antalya Toptancı Hali Örneği. Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi 19: 467-478.
• Aydın Can B, Engindeniz S (2018) Tarım Ürünlerinin Pazarlanmasında Toptancı Hallerinin Rolü ve Önemi: Kocaeli Merkez İlçe Toptancı Hali Örneği. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 32(3): 266-273.
• Aysoy C, Kırlı DH, Tümen S (2015) Taze Meyve-Sebze Tedarik Zincirindeki Engelleri Azaltıcı Tedbirlerin Fiyatlar Üzerindeki Etkisi. TCMB Ekonomi Notları 3: 1-12.
• Canik F, Alparslan Y (2010) Türkiye’de Yaş Meyve ve Sebze Pazarlaması ve Toptancı Halleri. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü 11: 2-8.
• Çoşkun H (2014) Aydın İlinde Yaş Sebze ve Meyve Toptancı Hallerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Çoşkun MH, Tunalıoğlu R (2015) Aydın İlinde Yaş Sebze ve Meyve Toptancı Hallerinin İncelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 12(2): 83-92.
• Demirbaş N (2001) Türkiye’de Toptancı Halleri ile İlgili Yasal Düzenlemelerin Meyve-Sebze Üretim ve Pazarlama Politikalarının Başarısı Üzerine Etkileri: İzmir İli Örneği. Türkiye Ziraat Odaları Birliği, İzmir, s. 1-2.
• Eraktan G (1997) Avrupa Birliğinde Meyve ve Sebze Sektörüne Yönelik Politikalar ve Türkiye’nin Uyumu. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova: 17-22.
• Giray FH (1998) Yeni Hal Yasası Gerçekten Yeni Bir Yasa mı?. Türk-Kooperatif Ekin Dergisi 52-56.
• Gözener B, Sayılı M (2011) Tokat İli Merkez İlçede Toptancı Halindeki Komisyoncuların Yeni Hal Yasası Hakkındaki Görüşleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 28(2): 227-235.
• Hadimli H, Bulut İ (2004) Antalya’da Sebze-Meyve Ticareti ve Antalya Toptancı Hali’ne Coğrafi Bir Yaklaşım. Doğu Coğrafya Dergisi 11: 261-282.
• İzmir Valiliği (2017) www.izmir.gov.tr. Erişim 19 Mayıs 2017.
• Ormeci Kart CM, Abay CF, Gungor S, Ozer Z (2017) Seed Supply and Seed Preferences of Potato Farmers: Nigde Central and İzmir Ödemis Provinces. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development 17(2): 239-250.
• Ölmez S, Demirörs MO (2015) Yeni Hal Yasası Üzerine Bir Derleme. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 8(2): 59-65.
• Sayın C, Mencet MN (2007) Hal Yasası’nın Yaş Meyve ve Sebze Pazarlamasındaki Etkinliğinin Tartışılması. GAP V. Tarım Kongresi, 17-19 Ekim, Urfa.
• Yılmaz S, Yılmaz İ (2002) Türkiye Yaş Meyve ve Sebze Pazarlamasında Toptancı Hal Sisteminin Değerlendirilmesi: Antalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Örneği. Türkiye V. Tarım Ekonomisi Kongresi, Erzurum: 292-299.