Farklı organik gübre uygulamalarının kıvırcık salatada (Lactuca sativa L. var. crispa) verim, kalite ve bitki besin elementi içeriklerine etkileri

Yıl 2019, Cilt: 32 Sayı: Özel Sayı, 63 - 68, 24.05.2019

Zafer Üçok Halil Demir , İlker Sönmez , Ersin Polat

https://doi.org/10.29136/mediterranean.559120

Cited By: 11

Öz

Bu araştırma katı solucan ve tavuk gübrelerinin
kıvırcık salatada verim, bazı kalite özellikleri ve bitki besin elementi
içeriklerine etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Cam sera
koşullarında yapılan araştırmada parsel büyüklüğü 1.2 m² olup, her
parselde 10 bitkiye yer verilmiş ve bitkisel materyal olarak Caipira kıvırcık
marul (Lactuca sativa L. var crispa) çeşidi kullanılmıştır. Denemede katı solucan gübresi (SG:80
kg da^-1), katı tavuk gübresi (TG:250 kg da^-1),
kimyasal gübreler (KG:12.5 N-4 P₂O₅-11 K₂O kg da^-1),
SG (80 kg da^-1) + KG (12.5 N-4 P₂O₅-11 K₂O
kg da^-1), TG (250 kg da^-1) + KG (12.5 N-4 P₂O₅-11
K₂O kg da^-1) ve Kontrol (K) uygulamaları yer
almıştır. Hasat edilen bitkilerde kök boğazı çapı (mm), baş boyu (cm), yaprak
sayısı (adet bitki^-1), yaprak rengi (L, Hue ve Chroma),
klorofil miktarı, toplam ve pazarlanabilir verim (kg da^-1),
ortalama baş ağırlığı (g bitki^-1) ve makro bitki besin elementi
içerikleri incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre en yüksek
toplam ve pazarlanabilir verim ile ortalama baş ağırlıkları TG + KG
uygulamasından elde edilmiştir. En yüksek kök boğazı çapı SG + KG uygulamasında
belirlenirken, en yüksek baş uzunluğu TG’de tespit edilmiştir. Klorofil miktarı
bakımından uygulamalar arasında farklılıklar oluşmazken, renk açısından en
yüksek L değeri SG, Hue değeri, KG uygulamasında ve en yüksek Chroma değeri de
SG ve K uygulamalarında saptanmıştır. Analiz edilen makro elementler açısından
en yüksek azot TG + KG, SG + KG ve KG uygulamalarında, en yüksek fosfor Kontrol
uygulamasında, en yüksek potasyum, kalsiyum ve magnezyum değerleri ise TG
uygulamalarında tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Marul, Klorofil, Solucan gübresi, Tavuk gübresi, Verim

Effects of different organic fertilizer applications on yield, quality and plant nutrient content of curly salad (Lactuca sativa L. var. crispa)

Öz

This study was carried out to determine the effects of solid earthworm and chicken manure on the yield, some quality characteristics and plant nutrient content of curly lettuce. In the research carried out under glass greenhouse conditions, the parcel size was 1.2 m², and 10 plants were included in each parcel and Caipira curly lettuce (Lactuca sativa L. var. crispa) was used as the plant material. The applications of the research were solid vermicompost (VC: 80 kg da^-1), solid chicken manure (CM: 250 kg da^-1), chemical fertilization (CF: 12.5 N-4 P₂O₅-11 K₂O kg da^-1), VC (80 kg da^-1) + CF (12.5 N-4 P₂O₅-11 K₂O kg da^-1), CM (250 kg da^-1) + CF (12.5 N-4 P₂O₅-11 K₂O kg da^-1) and Control (C: Zero dose). In the research root collar diameter (mm), head length (cm), number of leaves (number plant^-1), leaf colour (L, Hue and Chroma), chlorophyll content, total and marketable yield (kg da^-1), average head weight (g plant^-1) and macro plant nutrient element contents were investigated. According to the results of the study, the highest average head weights, total and marketable yields were obtained from CM + CF application. The highest root collar diameter was determined in VC + CF application and the highest head length was found in CM application. Chlorophyll content did not differ between applications, while the highest L value was in VC, the highest Hue angle value was found in CF and the highest Chroma value was determined in VC and K applications. In terms of the analyzed macro elements the highest nitrogen content was in CM + CF, VC + CF and CF applications. The highest values of potassium, calcium and magnesium were determined in the CM applications and the highest phosphorus content was found in the control application.

Anahtar Kelimeler

Marul, Klorofil, Solucan gübresi, Tavuk gübresi, Verim

Kaynakça

• Adekiya AO, Agbede TM (2009) Growth and yield of tomato (Lycopersicon Esculentum Mill) as influenced by poultry manure and NPK fertilizer. Emirates Journal of Food and Agriculture 21(1): 10-20.
• Akbay C, Candemir S, Orhan E (2005) Türkiye’de yaş meyve ve sebze ürünleri üretim ve pazarlaması. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 8(2): 96-107.
• Akbay F (2012) Farklı Azot Dozlarında Yetiştirilen Marulda (Lactuca sativa L.) Paenibacillus polymyxa Uygulamalarının Verim, Bitki Gelişimi ve Besin Elementi İçeriğine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Atatürk Üniversitesi, Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı, Erzurum, s. 74.
• Aksoy U, Tüzel Y, Altındişli A, Can HZ, Onoğur E, Anaç D, Okur B, Çiçekli M, Şayan Y, Kırkpınar F, Kenanoğlu Bektaş Z, Çelik S, Arın L, Er C, Özkan C, Özenç DB (2005) Organik (Ekolojik, Biyolojik) Tarım Uygulamaları. Türkiye Ziraat Mühendisliği 6. Teknik Kongresi Bildirileri, 3-7 Ocak 2005, Ankara, s. 291-314.
• Alam MN, Jahan MS, Ali MK, Ashraf MA, Islam MK (2007) Effect of vermicompost and chemical fertilizers on growth, yield and yield components of potato in barind soils of Bangladesh. Journal of Application Science Research 3(12): 1879-1888.
• Alas E (2016) Bitki Antifiriz ve Farklı Yetiştirme Sistemlerinin Marul Yetiştiriciliğinde Verim, Bazı Kalite Özellikleri ve Besin Maddesi İçeriğine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Ali M, Griffiths AJ, Williams KP, Jones DL (2007) Evaluating the growth charecteristics of lettuce in vermicompost and green waste compost. European Journal of Soil Biology 43: 316-319.
• Anonim (2019a) 2018 TUİK Bitkisel Üretim İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr. Erişim 02 Şubat 2019.
• Anonim (2019b) FAO Statistical database, http://www.fao.org/faostat/en/#data. Erişim 02 Şubat 2019.
• Çakmakçı R (2005) Bitki gelişimini teşvik eden rizobakterilerin tarımda kullanımı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 36(1): 97-107.
• Çakmakçı R, Erdoğan G (2008) Organik Tarım. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum.
• Çıtak S, Sönmez S, Koçak F, Yaşin S (2011) Vermikompost ve Ahır Gübresi Uygulamalarının Ispanak (Spinacia oleracea var. L.) Bitkisinin Gelişimi ve Toprak Verimliliği Üzerine Etkileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi 28(1): 56-69.
• Demirtaş EI, Öktüren Asri F, Özkan CF, Arı N (2012) Organik ve Kimyasal Gübre Uygulamalarının Örtüaltı Domates Yetiştiriciliğinde Toprak Verimliliği ve Bitkinin Beslenmesine Etkileri. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi 29(1): 9-22.
• Duyar H (2007) Yeşil gübrelemenin serada organik sebze üretimine etkileri. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Gamliel A, Stapleton JJ (1993) Effect of chicken compost or ammonium phosphate and solarization on pathogen control, rizosphere microorganisms, and lettuce growth. Plant Disease 77(9): 886-891.
• Hernandez A, Castillo H, Ojeda D, Arras A, Lopez J, Sanchez E (2010) Effect of Vermicompost and Compost on Lettuce Production. Chilean Journal of Agrıcultural Research 70(4): 583-589.
• Jakse M, Mihelic R (1999) The influence of organic and mineral fertilisation on vegetable growth and N availability in soil. Preliminary results. Acta Horticulturae 506: 69-75.
• Kacar B, Katkat VN (1999) Kimyasal Gübrelerin Tepkimeleri, Bölüm 5 Gübreler ve Gübreleme Tekniği. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı, No: 144, s. 531, Bursa.
• Kaplan M, Sönmez S, Polat E, Demir H ve Sönmez İ (2006) Kan unu ve tavuk gübresi uygulamalarının toprak özellikleri üzerine etkisi, Türkiye III. Organik Tarım Sempozyumu, 1-4 Kasım, Yalova, s. 533-541.
• Kesimci E (2013) Sera Koşullarında Bitki Büyümesini Artırıcı Rizobakterlerin Marulda Verim, Verim Unsurları ve Besin Elementi İçeriklerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı, Konya, s. 55.
• Moreira MA, Dos Santos CAP, Lucas AAT, Bianchini FG, De Souza IM, Viegas PRA (2014) Lettuce production according to different sources of organic matter and soil cover. Agricultural Sciences 5: 99-105.
• Önal MK, Topcuoğlu B, Arı N (2003) Toprağa uygulanan kentsel arıtma çamurunun domates bitkisine etkisi: II. Gelişme ve Meyve Özellikleri ile Meyvede Mineral İçerikleri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 16(1): 97-106.
• Özen N (2018) Marul Bitkisinin Verim ve Kalitesi Üzerine Farklı Mineralizasyon Oranlarına Sahip Organik Uygulamaların Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Özgen Ş, Şekerci Ş, Karabıyık T (2011) Organik ve inorganik gübrelemenin marul ve salataların nitrat birikimi üzerine etkisi. VI. Türkiye Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-8 Ekim 2011, Şanlıurfa.
• Peyvast GH, Olfati JA, Madeni S and Forghani A (2007) Effect of Vermicompost on the Growth and Yield of Spinach (Spinacia oleracea L.). Journal of Food, Agriculture & Environment 6(1): 132-135.
• Polat E, Sönmez S, Demir H ve Kaplan M (2001) Farklı Organik Gübre Uygulamalarının Marulda Verim, Kalite ve Bitki Besin Maddeleri Alımına Etkileri, Türkiye 2. Ekolojik Tarım Sempozyumu, 14-16 Kasım 2001, Antalya.
• Rangarajan A, Leonard B, Jack A (2008) Cabbage transplant production using organic media on farm. In: Proceedings of National Seminar on Sustainable Environment. N. Sukumaran (Ed). Bharathiar University, Coimbatore, pp. 45-53.
• Rynk R (1992) On farm composting handbook (NRAES-54) Northeast Regional Agricultural Engineering Service. Ithaca, New York. pp. 186.
• Saber MSM (2001) Clean Biotechnology for sustainable farming. Engineering in Life Sciences 1, 217-223.
• Singh R, Sharma RR, Kumar S, Gupta RK, Patil RT (2008) Vermicompost substitution influences growth, physioligical disorders, fruit yield and quality of stawberry (Fragaria x ananassa Duch). Bioresource Technology 99: 8507-8511.
• Smith JH, Peterson JR (1982) Recycling of nitrogen through land application of agricultural, food, processing, and municipal wastes. In: Nitrogen in Agricultural Soils (Ed. F. J. Stevenson), pp. 791-831.
• Sönmez İ, Maltaş AŞ, Sarıkaya HŞ, Doğan A, Kaplan M (2019) Tavuk gübresi uygulamalarının domates (Solanum lycopersicum L.) gelişimi ve verim üzerine etkilerinin belirlenmesi. Mediterranean Agricultural Sciences 32(1): 101-107.
• Tavalı İE, Maltaş AŞ, Uz İ, Kaplan M (2014) Vermikompostun beyaz baş lahananın (Brassica oleracea var. alba) verim, kalite ve mineral beslenme durumu üzerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 27(1): 61-67.
• Topaklı Solak F (2016) Çanakkale Şartlarında Tarla ve Tünel Altında Kıvırcık Salata (Lactuca sativa var. crispa) Yetiştirme Olanakları, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Topçuoğlu B, Önal MK, Arı N (2001) Toprağa kentsel katı atık kompostu ve kentsel atıksu arıtma çamuru uygulamalarının sera domatesinde kuru madde miktarı ve bazı bitki besin içerikleri üzerine etkisi. GAP II. Tarım Kongresi, 24- 26 Ekim, Şanlıurfa.
• Tuğa H (2018) Bazı Organik Materyallerin Kıvırcık Yaprak Salata (Lactuca sativa var. crispa)’da Verim, Kalite ve Besin Elementi İçeriğine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Tüzel Y, Öztekin GB, Duyar H, Eşiyok D, Gürbüz Kılıç Ö, Anaç D ve Kayıkçıoğlu HH (2011) Organik Salata-Marul Yetiştiriciliğinde Agryl Örtü ve Bazı Gübrelerin Verim, Kalite, Yaprak Besin Madde İçeriği ve Toprak Verimliliği Özelliklerine Etkileri, Tarım Bilimleri Dergisi 17: 190-203.
• Ulusu F, Yavuzaslanoğlu E (2017) Örtü Altı Organik Domates Yetiştiriciliğinde Farklı Gübre Uygulamalarının Bitki Yeşil Aksamı ve Meyve Verimine Etkisi. Türk Tarım–Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi 5(13): 1757-1761.